De heer Voordewind (ChristenUnie): Het is goed dat deze twee ministers en inmiddels de minister van Defensie aan Sudan een bezoek hebben gebracht. Dit getuigt van de betrokkenheid van het kabinet bij de problemen in dat moeilijke land. Ik mocht er in een andere hoedanigheid tweemaal een bezoek afleggen. Er zijn weinig landen, en ik heb een aantal landen in Zuid-Afrika bezocht, waarin de situatie en de armoede zo schrijnend zijn. Vluchtelingen in Khartoem hebben niets anders dan een paar takken en wat plastic. Het is een onmenselijke situatie en het is goed dat de Kamer daarover spreekt.

                Het is fantastisch dat de Nederlandse overheid alles probeert te doen wat in haar macht ligt en dat dit via de ambassade krachtig vorm wordt gegeven. Er zijn problemen, ook in het CPA. Wij waren er verbaasd over dat een gesprek met de heer Deng Alor heeft plaatsgevonden. Een aantal jaren geleden was het ondenkbaar dat met iemand van de SPLM, die nu minister van buitenlandse zaken is, een gesprek werd gevoerd.

                Hoe staat het met de betrokkenheid van Nederland bij de JIU's? Wat is de laatste stand van zaken, ook wat betreft de interne grensbepaling en de olieverdeling? Hoe zal het gaan als dat referendum er in 2011 komt? Ik hoop dat het land bij elkaar blijft, maar als dit proces niet goed verloopt bestaat nog steeds de kans dat het land uit elkaar valt. Beginnen wij dan niet weer van voren af aan? Zal het noorden accepteren dat het zuiden de olie confisqueert? Graag van de minister van Buitenlandse Zaken een doorkijkje naar 2011.

                De minister constateerde in de brief dat er met betrekking tot de DPA de afgelopen twee jaar een verslechtering is opgetreden. Een belangrijk aspect daarbij is de ontwapening van de Djanjaweed. De minister van buitenlandse zaken Deng Alor zei tegen ons dat de regering betrokken is geweest bij het bewapenen van de Djanjaweed en daaraan in het verleden steun heeft gegeven, maar nu daaraan paal en perk probeert te stellen. Is dit een praatje voor de vaak? Of wordt dit serieus door die regering onderhanden genomen? De VN hebben er eerder op aangedrongen dat de regering helpt de Djanjaweed te ontwapenen, maar wij zien hier in de praktijk niets van terug.

                Ik kom bij onze eigen betrokkenheid. Er is sprake geweest van een veldhospitaal, maar wij hoorden van minister Deng Alor dat het om twee zou gaan. Hij vertelde dat er beweging zit in het toelaten van niet-Afrikaanse troepen als protection force. Voorbeelden hiervan zijn de Thai en troepen uit Nepal. Dit maakt ons niet enthousiast, maar zit hier beweging in? Ontstaat er openheid in de richting van andere troepen, zodat dit veldhospitaal in beeld komt?

                Minister Deng Alor suggereerde met betrekking tot het Internationale Strafhof om een jaar uitstel te vragen - wat juridische mogelijk schijnt te zijn - in verband met de aanklacht tegen Bashir. Hoe beziet minister Verhagen dit? Ziet hij een connectie tussen een eventuele opschorting en het onder druk zetten van Bashir op het punt van de uitwerking van het CPA en een overeenkomst over Darfur? Is het mogelijk om deze zaken aan elkaar te koppelen?

                Het VN-wapenembargo is in werking, maar het schijnt dat de Chinezen zich daar weinig van aantrekken. Een BBC-verslaggever ontdekte in juli een grote vondst van de Chinezen. In hoeverre kunnen Nederland en Europa China aanspreken op de wapentransporten richting Sudan?

                Ik zit erg in mijn maag met de beveiliging van de kampen en het feit dat vrouwen steeds de kampen uitmoeten om hout te sprokkelen. Ook ik pleit ervoor deze vrouwen beter te beschermen. Is het mogelijk om ook daar solarcookers die elders in Afrika in vluchtelingenkampen beschikbaar worden gesteld te leveren, zodat vrouwen niet de kampen uithoeven om hout te sprokkelen? Vorige weken kregen wij het bericht dat de Sudanese regering van plan is om 1 mld. dollar aan buitenlandse investeringen voor de landbouwontwikkeling aan te trekken voor het verbouwen voedsel. Dit voedsel wordt echter niet voor intern gebruik verbouwd, maar voor de export. De eigen bevolking, 2,5 mln. mensen, is dagelijks afhankelijk van voedselhulp omdat zij anders omkomen van de honger. Vindt minister Koenders dat niet bizar? Hoe kan de internationale gemeenschap Sudan daarop aanspreken? Ik wijs er nog op dat het om staatsbedrijven gaat.