Datum:            24 januari 2013

I ALGEMEEN

1. Inleiding

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben kennisgenomen van het initiatief wetsvoorstel dat zich richt zich op de strafverzwaringsgronden voor openlijke geweldpleging. Deze strafverzwarende omstandigheden komen op dit moment niet voor rekening van iedere geweldpleger in een groep, maar slechts voor degene die persoonlijk enig goed heeft vernield. Genoemde leden delen de intentie van de initiatiefnemer dat personen in groepen ook mede verantwoordelijkheid dragen voor de daden van deze groep. Zij menen echter dat er een gradatie kan zijn in de strafmaat naar de mate van de gedragingen van het individu. De initiatiefnemer merkt op dat leden van een groep zich vaak onaantastbaar voelen en er nu te weinig afschrikwekkende werking is vanuit het strafrecht. Deze leden betwijfelen of het initiatiefwetsvoorstel deze afschrikwekkende werking wel zal hebben.

De initiatiefnemer refereert onder meer naar de gebeurtenissen rond het Project X feest te Haren. Genoemde leden geven in overweging dat er ook andere mogelijkheden zijn dan het verder uitbreiden van de groepsaansprakelijkheid om dit soort groepsgedrag aan te pakken. Zij wijzen op de ervaringen met onder meer het doe normaal bevel (ASBO) in Engeland. Volgens deze leden is het voorkomen van dergelijk ongewenst groepsgedrag wenselijker dan het verder aanscherpen van het Wetboek van Strafrecht.

3. Groepsaansprakelijkheid in het Burgerlijk Wetboek

De leden van de ChristenUnie-fractie merken op dat de initiatiefnemer erop wijst dat in het BW wel sprake is van groepsaansprakelijkheid voor de gevolgen. Deze civielrechtelijke groepsaansprakelijkheid is opgenomen in art. 6:166 BW. Deze leden constateren echter dat het hier om schadevergoeding naar civielrecht gaat. Gezien de ernst van de zaken en de hoogte van de daarbij behorende straffen behoort bij het strafrecht volgens deze leden de bewijslast ten aanzien van de schuldvraag van individuele leden van de groep zwaar te wegen.

4. Voorgestelde regelgeving

De leden van de ChristenUnie-fractie merken op dat de initiatiefnemer met het initiatiefwetsvoorstel door de strafverzwaringsgronden voor de hele groep te laten gelden de bewijslast voor het OM wil verlichten. Deze leden vragen of hierover contact is geweest met het OM. Is er in de praktijk behoefte aan de voorgestelde aanpassingen?

Nu het tweede lid van artikel 141 Sr pas aan de orde komt indien het in vereniging plegen van geweld tegen personen of goederen als zodanig, conform het bepaalde in het eerste lid is bewezen, vragen deze leden naar de toegevoegde waarde van de voorgestelde aanscherping van de strafverzwaringsgronden. Naar deze leden begrijpen is het grootste probleem in de praktijk of bewezen kan worden geacht dat de misdragingen inderdaad in groepsverband (vereniging) zijn gepleegd. Met andere woorden, vast zal moeten komen te staan dat iemand daadwerkelijk deel uitmaakte van de groep die vernielingen of geweld heeft gepleegd en niet een toevallige omstander is geweest, dan wel een lid van de groep die zich nadrukkelijk afzijdig heeft gehouden. Graag ontvangen zij daarop een toelichting van de initiatiefnemer. Genoemde leden constateren dat de Afdeling advisering van de Raad van State van mening is dat het initiatiefwetsvoorstel niet proportioneel is ten opzichte van de door de initiatiefnemer veronderstelde problemen met betrekking tot de straftoemeting en strafmotivering. Voor genoemde leden is dit een zwaarwegend punt bij de uiteindelijke beoordeling van het wetsvoorstel.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.