Nu is er een perverse prikkel voor de Turken want hoe meer ze doorlaten naar Griekenland, hoe meer vluchtelingen Europa moet overnemen van Turkije als ze worden teruggestuurd vanuit Griekenland.

Dus vanuit humanitair perspectief is de vluchteling de grote verliezer.

1. Was Turkije nog vóór de top in woord en daad een onveilig land, na het ondertekenen van het akkoord is ze dat op papier niet meer. Op papier zit het vast ook erg goed met de mensenrechten, de persvrijheid, de godsdienstvrijheid en de verhouding met de Koerden.

2. Amnesty International heeft gedocumenteerd dat Turkije in strijd met het internationaal en Turks recht op grote schaal vluchtelingen heeft teruggestuurd naar Syrië. Ook de NOS bevestigde dit gisterenavond.

3. De Syrian Observatory for Human Rights, een betrouwbare organisatie die rapporteert over de mensenrechten in Syrië, meldt dat Turkse grenswachters tenminste 16 vluchtelingen, waaronder drie kinderen, heeft doodgeschoten bij pogingen Turkije te bereiken.

4. Turkije heeft – zonder de vereiste juridische waarborgen – Afghanen uitgezet naar Afghanistan. Dat geldt volgens de berichtgeving óók voor Syriërs die wel degelijk aanspraak wilde maken op een asielprocedure, maar alsnog werden teruggestuur. Wederom in strijd met het internationaal recht én met de waarborgen die in de EU-Turkije deal zelf beschreven zijn.

Intussen trekt UNHCR, ook door dit kabinet bestempeld als belangrijke partner in de uitwerking van dit akkoord, zich grotendeels terug uit de hotspots die nu zijn omgebouwd tot detentiecentra. De VN-Vluchtelingenorganisatie is zeer bezorgd over het feit dat het akkoord al in werking is getreden voordat de noodzakelijke humanitaire waarborgen aanwezig zijn. Tal van hulporganisaties trekken ook de stekker eruit: Artsen zonder Grenzen, Save the Children, International Rescue Committee, Stichting Vluchteling wensen niet mee te werken aan mensenrechtenschendingen.

Vragen:

1. Wordt nu alsnog UNHCR ingeschakeld om er op toe te zien of alle vluchtelingen en niet alleen de Syriers, goed worden door de Turkse overheid? Wat gebeurt er nu concreet voor de Irakezen, denk aan de Yezidi’s en de christenen door in 2014 verdreven en vermoord werden en de Afghanen? Kunnen zij ook in aanmerking komen voor resettlement vanuit Turkije? Volgens de Turkije deal niet! Laten we hen aan hun lot over?
2. Wat zijn nu de uitkomsten van het onderzoek van de Europese Commissie naar de berichten van het gedwongen terugsturen van de Syriers naar Syrie door de Turken.
3. Deze Kamer heeft een motie aangenomen waarin is vastgelegd dat Turkije niet alleen op papier de waarborgen van het VN-Vluchtelingenverdrag moet respecteren, maar dat dit ook uit de praktijk moet blijken. Daarom vraag ik de premier of hij niet bereid is de Turkije deal op te schorten zolang niet helder is of vluchtelingen gedwongen worden teruggestuurd naar onveilige landen door Turkije? Ook het Europees parlement vraagt hier om.

Uitvoering Turkije deal:

1. Is de regering het eens met de CU dat er pas sprake kan zijn van terugsturen van vluchtelingen vanuit Griekenland als een volledige asielprocedure doorlopen kan worden? Voorheen gold een de Dublinclaim niet voor Griekenland omdat het land een zorgvuldige asielprocedure kon garanderen.
2. Welke Europese landen gaan nu mee doen zowel aan de relocatie vanuit Griekenland als de resettlement vanuit Turkije?
3. Hoe staat het nu met de Visumliberalisatie. Aan hoeveel criteria voldoet Turkije inmiddels van de 72 voorwaarden? Het is toch totaal niet realistisch om deze worst de Turken voor te houden als dit proces al 2,5 jaar loopt en het zou voor de zomer moeten zijn afgerond?

Motie Voordewind/Van der Staaij aannam dat een vluchtelingenakkoord met Turkije niet tot een versnelde EU-toetreding mocht leiden. Toch zien we wederom dat Turkije in ruil voor de gemaakte afspraken een nieuw toetredingshoofdstuk mag openen. We kennen de verdedigingslijn van dit kabinet. Er wordt alleen theegedronken. Maar laten we elkaar niet voor de gek houden. Met dit akkoord, marchanderen we niet alleen met de mensenrechten, maar ook met de voorwaarden tot toetreding. En dat is niet de eerste keer.

Tot slot is de vraag of dit akkoord geen waterbedeffect zal veroorzaken. Volgens mediaberichten wachten er al circa 100.000 migranten in Libië om de oversteek weer via de Middellandse Zee naar de EU te maken. Kan de premier aangeven of de Turkije-deal niet leidt tot de herleving van de dodelijke Middellandse Zee route zal leiden?