Katholiek Nieuwsblad 24 februari 2006


De schade aan kinderen en aan de samenleving van scheidingen is zo groot, dat veel meer gedaan moet worden om deze 'cultuur' tegen te gaan. Door de overheid en door Kerken.

Door Albert Janssen

Vorig jaar zijn in ons land 34.000 echtscheidingen uitgesproken. Bovendien zijn er nog 5000 flitsscheidingen uitgesproken en 70.000 samenlevingscontracten verbroken. Samen 110.000 verbroken relaties. Sinds in de tweede helft van de vorige eeuw zijn de echtscheidingswetgeving sterk is versoepeld, zijn er inmiddels in Nederland al tussen de 500.000 en 1 miljoen kinderen tot 18 jaar uit gebroken gezinnen. Uit onderzoek van een landelijke expertgroep blijkt dat de emotionele en financiële gevolgen van verbroken relaties jarenlang zijn onderschat.

Gevolgen scheiding

Kinderen zijn na een echtscheiding van de ouders gemiddeld genomen in bijna 90 procent van de gevallen ongelukkiger worden. Zij zien als het ware het veilige geestelijke huis van het gezin uiteenvallen en lijden daar psychisch enorm onder. De daardoor ontstane beschadiging in de persoonlijke ontwikkeling leidt helaas in veel gevallen tot onaangepast gedrag.

Ook het grootste deel van de armoede in Nederland houdt verband met de problematiek van gebroken gezinnen, evenals de criminaliteitscijfers. Omdat in veel gevallen een van de partners in de bijstand belandt, kosten scheidingen de samenleving ook miljarden aan ondersteuning. Driekwart van de echtscheidingen blijkt te gaan om zaken als 'op elkaar uitgekeken zijn' en 'botsende karakters'. Bij dergelijke ingrijpende beslissingen beseffen de echtgenoten meestal niet wat de consequenties zijn voor de maatschappij, hun kinderen en (later) kleinkinderen. Andere westerse landen blijken goed te beseffen dat een tegenbeweging noodzakelijk is. In Noorwegen wordt standaard bij de geboorte van het eerste kind een huwelijkscursus gegeven om vaardigheden te leren een huwelijk duurzaam te onderhouden.

Rol Kerken

Zonder de scheiding tussen Kerk en staat geweld aan te doen, is het mijns inziens noodzakelijk, naast overheidsmaatregelen, ook vanuit verschillende kerkelijke en maatschappelijke geledingen een krachtige tegenbeweging in gang te zetten.

Kerken kunnen in hun algemene beleid, maar bijvoorbeeld ook in hun catechese, nadrukkelijk extra aandacht schenken aan het grote belang van het aangaan en onderhouden van duurzame relaties. Sommige Kerken organiseren al huwelijkscursussen. Vechten voor vrede, vechten voor een goed huwelijk. Dat betekent langetermijnverantwoordelijkheid willen nemen voor je relatie. Dat geldt natuurlijk in veel verbanden, maar in het bijzonder voor huwelijk en gezin. Het is goed te beseffen dat echtparen, als zij kinderen mogen ontvangen, een schakel zijn in een lange keten van generaties. Niemand heeft het recht de situatie voor de volgende generaties te bederven.

Vanuit een zuiver humanistische levensvisie kan men evenmin om de feiten heen. Ook bijvoorbeeld Humanitas zal in haar beleid aanzetten kunnen geven tot extra aandacht, niet alleen voor individuele ontplooiing maar ook en vooral aandacht voor duurzame huwelijken en gezinnen. Deze relaties zijn van groot belang voor een stabiele toekomst van onze maatschappij.

Rol overheid

In de gemeente Veendam heeft de fractie van de ChristenUnie in het verkiezingsprogramma laten opnemen dat ouders zo nodig moet worden verplicht een huwelijkscursus te volgen om herstel van verhoudingen te bevorderen. Dit heeft het landelijke nieuws gehaald omdat het een opmerkelijk voorstel werd gevonden.

Is het werkelijk zo opmerkelijk? Of is het gewoon hard nodig?

De rijksoverheid zou de wetgeving snel moeten verbeteren door de flitsscheidingen onmogelijk te maken en scheidingen bij kinderen tot 18 jaar extra te bemoeilijken.

De gemeentebesturen zullen, zeker nu zij sinds vorig jaar eigen risicodrager zijn geworden voor de bijstand, preventief een breed arsenaal van maatregelen moeten nemen. Zoals:

* Algemene voorlichting over de consequenties van echtscheidingen, ook op scholen.

* Aanbieden van een huwelijkscursus bij de geboorte van het eerste kind, zoals in Noorwegen.

* Bij hulpvraag in het maatschappelijke werk aansturen op herstel van verhoudingen, bijvoorbeeld door het aanbieden van huwelijkstherapie.

* Via het driehoeksoverleg richting politie: bij huiselijk geweld, voorafgaande aan een eventuele uithuiszetting, beide partners een intentieverklaring laten tekenen voor een huwelijkstherapie.

In Noord-Nederland wordt dit laatste door een aantal politiekorpsen nu al gedaan bij de toepassing van een actief gezinsbeleid. Dat is erop gericht de normale communicatie in het gezin te versterken om zo herstel van verhoudingen te bevorderen. In het verleden werden echtpaar en gezin meestal uit elkaar gehaald.

Conclusie: preventieve actie vanuit verschillende geledingen is absoluut nodig. 'De cost gaet voor de baet uit.'


Albert Janssen is raadslid voor de ChristenUnie in Veendam