Geachte voorzitter, beste Gerdi, waarde collega’s en medewerkers,

Op dinsdag 17 mei 1994 werd ik voor de eerste keer beëdigd als lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Vandaag, dinsdag 17 mei 2011, neem ik afscheid van het hoogste ambt in onze parlementaire democratie.

Tot op de dag van vandaag heb ik het een eer en een voorrecht gevonden om dit ambt te mogen bekleden. Het feit dat wij met z’n honderdvijftigen samen het hele Nederlandse volk vertegenwoordigen en met dat mandaat – zij het ieder vanuit de eigen politieke en levensovertuiging – de regering controleren, medewetgever zijn en met elkaar debatteren, geeft aan deze functie haar unieke karakter.

Daarnaast is de Kamer met al z’n bewoners een uniek bedrijf, waar ik mij vanaf de eerste dag thuis heb gevoeld. In mijn dagboekje (dat ik in die jaren bijhield) las ik hoe op de dag van beëdiging het vertrekkend Kamerlid van wie ik de kamer overnam, lovend sprak over al het Kamerpersoneel en mij aanspoorde om een goed contact met hen te onderhouden.

Graag richt ik mij rechtstreeks tot jullie, medewerkers van de Kamer: altijd stonden jullie ook voor míj klaar, attent, hulpvaardig en professioneel; nooit was jullie iets te veel. Ik ben jullie daar ongelooflijk erkentelijk voor en bewaar zeer goede herinneringen aan het contact met ieder van jullie. Van de griffie tot bureau Wetgeving, van de restaurantmedewerkers tot het CIP, van de bodes tot de Dienst Automatisering. En uiteraard de fractiemedewerkers, en dan doel ik niet alleen op die van de ChristenUnie. Zonder jullie allen zouden wij als leden ons werk niet kunnen doen en zou ik niet zoveel plezier aan het werken in de Kamer hebben beleefd. Daarom: heel veel dank en het ga jullie goed!

De Tweede Kamer is voor mij steeds bij uitstek het huis van de democratie geweest: de ontmoetingsplaats van politieke overtuigingen en opvattingen over ‘het goede leven’. Soms harmoniëren die, vaak lopen ze uiteen en soms ook botsen ze stevig. En zo hoort het ook. Eenvoudigweg omdat de mensen die wij vertegenwoordigen over allerlei zaken verschillend denken.

En juist dan, als we met elkaar van mening verschillen over recht en onrecht, goed en kwaad, gewenste en ongewenste keuzes, dan bewijst zich de kwaliteit van onze parlementaire democratie. Ik maak graag onderscheid tussen de formele en de materiële democratie. Aan de formele democratie – onze procedures, de spelregels van het debat – ben ik gehecht. Maar van de materiële democratie – het debat zelf, op basis van onze diepste overtuigingen – heb ik genoten. Procedurevergaderingen, de regeling van werkzaamheden, het begrotingsonderzoek: ze zijn allemaal nuttig en nodig. Maar de Tweede Kamer is geen Tweede Rekenkamer. En de essentie van ons parlementaire stelsel ligt niet in de procedures; zelfs niet in de regel dat de meerderheid uiteindelijk beslist. Het hart van de democratie klopt in het besef dat dat meerderheidsbesluit genomen wordt op basis van debat en argumenten, en dat in de weg ernaartoe én bij de uitvoering ervan zoveel mogelijk rekening behoort te worden gehouden met minderheden.

Veelkleurigheid, afspiegeling van wat er leeft onder alle bevolkingsgroepen, ruimte laten voor overtuigingen die je niet deelt, misschien zelfs verafschuwt: dat is democratie!

Als vertegenwoordiger van een politieke beweging met een uitgesproken, christelijk profiel bewaar ik de beste herinneringen aan die momenten waarop we op het scherpst van de snede, maar met wederzijds respect, met elkaar debatteerden over zaken die er echt toe doen.

Iedereen – Kamerleden en bewindslieden – met wie ik die momenten van ontmoeting en soms confrontatie heb mogen delen, als Kamerlid en in de afgelopen jaren ook als minister en dus als gast in deze Kamer, wil ik daar zeer hartelijk voor danken.

U allen wens ik toe dat het u onder Gods zegen goed mag gaan.

Met een hartelijke groet,

André Rouvoet