De staatsschuldteller staat inmiddels op bijna 70 procent van het bbp (bruto binnenlands product), in 2015 zal het financieringstekort bij ongewijzigd beleid altijd nog zo’n 2,9 procent van het bbp bedragen en het houdbaarheidstekort is onder invloed van de slechte budgettaire uitgangspositie en de toenemende levensverwachting opgelopen tot 4,5 procent van het bbp (circa 29 miljard euro). Als nu niet wordt ingegrepen in de staatshuishouding zal de schuldenberg blijven groeien en wordt de rekening bij jongere en toekomstige generaties gelegd. Niets doen is dus geen optie.

Een christelijk-sociaal antwoord
De budgettaire opgave vraagt niet alleen om bezuinigingen, maar geeft tegelijkertijd een momentum om op belangrijke terreinen van de samenleving hervormingen door te voeren: de arbeidsmarkt, de woningmarkt en de zorg. Maar ook met betrekking tot de dichtgeregelde bureaucratie in het openbaar bestuur en het bevorderen van duurzaam produceren en consumeren. Het is volgens de ChristenUnie de komende jaren de kunst de overheid slanker en slimmer te maken; tegelijkertijd dient zij een schild voor de zwakken te blijven.

De ChristenUnie wil de overheidsfinanciën ten opzichte van het basisscenario van het CPB in 2015 hebben verbeterd met 16 miljard euro. Deze 16 miljard tekortreductie is de resultante van een pakket hervormingen, bezuinigingen en in geringe mate lastenmaatregelen. Dit pakket aan maatregelen levert op langere termijn overigens vele miljarden meer op, waarmee de ChristenUnie de houdbaarheidsopgave de komende kabinetsperiode voor een groot deel invult. Daarnaast streeft de ChristenUnie naar een forse afdrachtvermindering aan de Europese Unie van twee miljard euro. Deze boekt de ChristenUnie voorzichtigheidshalve niet in. Als deze afdrachtvermindering wordt gerealiseerd, verbeteren de overheidsfinanciën in 2015 met achttien miljard euro en komen we naar verwachting in de buurt van begrotingsevenwicht.

Investeringen
Daarnaast slaagt de ChristenUnie erin zo’n 3,5 miljard te investeren met het oog op de toekomst. Nederland is gebaat bij investeringen in gezonde gezinnen, in veilige wijken, in goed onderwijs, in informele zorg en in duurzaamheid.
De ChristenUnie voegt de kinderbijslag en het kindgebonden budget samen, verhoogt dit samengevoegde budget met 400 miljoen euro en verdubbeld de ouderschapsverlofkorting. De algemene heffingskorting wordt vervangen door een belastingvrije som. De ChristenUnie schrapt ook enkele andere heffingskortingen - bijvoorbeeld de inkomensafhankelijke combinatiekorting - en voegt deze bedragen toe aan de belastingvrije som. De ChristenUnie investeert 400 miljoen euro in veiligheid en wil daarvoor 10.000 extra wijkagenten, straatcoaches en toezichthouders aanstellen. In onderwijs wordt in totaal 1,35 miljard euro geïnvesteerd. De ChristenUnie wil er 5.000 leraren bij met als gevolg minder werkdruk en meer kwaliteit. Verder wordt geld uitgetrokken voor een 6-jarige vakopleiding. De ChristenUnie trekt 100 miljoen euro uit om de informele zorg te versterken. Ook wordt extra geld gestoken in hospices, opvanghuizen voor tienermoeders en uitstapprogramma’s voor prostituees. De ChristenUnie investeert honderden miljoenen in duurzaamheid: energiebesparing wordt gestimuleerd, er wordt geïnvesteerd in veilige dijken en een beter openbaar vervoer en er wordt geld uitgetrokken voor agrarisch natuurbeheer en verduurzaming van de visserij.

Bezuinigingen
Tegenover de investeringen staan zo’n 17,5 miljard euro aan bezuinigingen. Deze slaan onder meer neer in het openbaar bestuur (7 miljard), met name loonmatiging. In de zorg (2 miljard ten opzichte van het basisscenario van het CPB), op medisch specialisten, door een verhoging van het eigen risico volgens inkomensklassen, waarbij chronisch zieken worden ontzien en door de AWBZ meer te richten op degenen die zorg nodig hebben. Bij mobiliteit wordt bespaard op wegenaanleg, op de BDU en wordt efficiencywinst geboekt door betere contracten (1 miljard). Daarnaast neemt de ChristenUnie maatregelen als: verhalen schade op daders, verhalen kosten rechtsgang op de veroordeelde, invoeren eigen bijdrage integratie, vermindering aantal MBO-opleidingen, profijtbeginsel volwassenenonderwijs, beperking cultuursubsidies, etc.

De ChristenUnie stelt een aantal structurele hervormingen voor, waardoor de houdbaarheid van de overheidsfinanciën wordt versterkt. Op de woningmarkt wordt zowel de huursector als de koopsector hervormd. Zo wordt de uitvoering van de huurtoeslag bij de woningcorporaties gelegd en krijgen woningcorporaties de ruimte de huur te baseren op inkomen en de woz-waarde. De hypotheekrenteaftrek blijft in stand, maar wel in afgeslankte vorm. De overdrachtsbelasting voor starters wordt afgeschaft. In totaal leveren deze maatregelen in 2015 al 2,5 miljard euro op en op langere termijn een veelvoud daarvan.

De pensioenleeftijd gaat geleidelijk naar 67 jaar (solidariteit tussen jong en oud) en de AOW wordt verder gefiscaliseerd (solidariteit tussen rijk en arm).

Er is sprake van een verantwoorde lastenontwikkeling. Tegenover gerichte lastenverlichting op onder meer arbeid staan lastenverzwaringen, onder meer gericht op vergroening. Per saldo stijgen de lasten gematigd, waarbij lagere inkomens worden ontzien.

Samenvatting

In 2015 is het plaatje van de ChristenUnie als volgt (in miljarden euro's):

investeringen - 3,5
bezuinigingen + 17,5
netto bezuinigingen + 14

niet-belastingontvangsten (boetes) + 0,25
saldo lastenmaatregelen + 1,75

tekortreductie + 16