Met de moties riepen wij de regering op om ernst te maken met het bestrijden van kinderarbeid, uitbuiting van zowel mens als natuur tot diep in de productieketen. Wij zijn blij dat ook de regering nu de urgentie inziet en daadkrachtig aan de slag gaat met product- en ketenaansprakelijkheid en ketenbeheer. Maar moet er alléén ingezet worden op ondernemers en producenten, of is het tijd om burgers en consumenten wakker te schudden?

Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt vaak alléén van toepassing verklaard op bedrijven, instellingen en organisaties. Het gaat om de balans tussen planet, people en profit. Het aantal bedrijven dat zich aansluit bij het MVO-platform is groeiende. Vaak besluiten ze in de wetenschap dat deze investering zeker rendement zal opleveren. Dus winstbejag is leidend. In principe is daar niets mis mee, maar nu met de huidige crisis zien wij de animo om maatschappelijk verantwoord te ondernemen afnemen.

Ik zie dat anders. Als mens hebben wij de verantwoordelijkheid gekregen zorg te dragen voor de schepping. Dat gaat dus verder dan verantwoord ondernemerschap. Het doet een beroep op onze intrinsieke normen en waarden. Bezieling is dan leidend. De onderneming staat primair den dienste van de samenleving en deze investering levert rendement op. Een zodanig bezielde en bezielende ondernemer zal zijn onderneming managen met oog voor welzijn en veiligheid van medewerkers, rechtvaardig produceren, met aandacht voor de impact op mens en natuur. Liever wil ik dan spreken van ethisch verantwoord ondernemerschap, doordat er sprake is van een diepere dimensie.

Maar geldt dit soort ethisch bewustzijn alleen voor ondernemers en producenten? Nee, in mijn optiek geldt het ook voor de individuele burger en consument. Het ethisch verantwoord handelen van de burger en consument is ook van invloed op het handelen van de ondernemer en producent. Als alle consumenten morgen zouden opstaan en natuurstenen voor hun tuin, die door kinderarbeid tot stand zijn gekomen, zouden weren, weet ik zeker dat de druk op de producent en toeleveranciers zal toenemen. Met ethisch geproduceerde natuurstenen tot gevolg.

Ethisch verantwoord consumeren is niet alleen een kwestie van dingen wel of niet eten, maar vraagt ook om een andere manier van kijken naar het consumeren. Het zich bewust realiseren wat de invloed is van eigen consumptief gedrag en leefstijl op bijvoorbeeld: de klimaatcrisis, voedselcrisis, milieucrisis en uitbuiting van werknemers waaronder vrouwen en kinderen. In een onderzoek over transparantie in product en keten, dat op de agenda stond van het algemeen overleg van vandaag, is komen vast te staan dat mensen geen behoefte hebben aan dit soort informatie. Deze conclusie is getrokken uit de vaststelling dat mensen er niet naar vragen. Maar hoe kan ik naar iets vragen als ik er geen kennis van heb. Er zijn maar weinig mensen die bij het kopen van een kledingstuk zich afvragen hoe het geproduceerd is en of daarbij mensen zijn uitgebuit. Nee, wat ons het meeste interesseert is: hoeveel het kost, is het een merkartikel en niet te vergeten staat het leuk. Daarom moet de regering wat mij betreft meer gaan inzetten op collectieve bewustwording van de samenleving. Op deze manier wordt de regering ook geholpen om de duurzaamheiddoelen te behalen. Er is dan ook minder wet- en regelgeving nodig om het menselijke gedrag te beïnvloeden. Geeft dan ook minder ergernissen. Ach, misschien een utopie, maar één ding is zeker: samen zijn wij verantwoordelijk voor deze schepping, ongeacht of wij wel of niet het christelijke geloof aanhangen. Het debat van vandaag zal op een ander tijdstip doorgang vinden. Nieuwe moties liggen al op de plank, want wij willen dit kabinet scherp houden.

Cynthia Ortega