Oké, oké, ik ben drie dagen ‘achter’… Ik wéét het! Dat is dus het nadeel als je als lijsttrekker je internet-dagboek ook echt zélf wilt schrijven: als je dan een end na middernacht thuiskomt en de volgende ochtend alweer voor dag en dauw moet opstaan voor een TV- of radioprogramma, dan gaat de broodnodige nachtrust toch echt vóór. Ik hoop maar dat u, geachte lezer, daarvoor begrip hebt.
Laat ik een poging wagen het goed te maken en u in vogelvlucht deelgenoot te maken van mijn campagne-ervaringen van de afgelopen dagen.

Dinsdag 7 januari
’s Morgens eerst in het Kamergebouw een bespreking met het publiciteitsteam, waarbij de verschillende optredens van vandaag worden voorbereid: het lijsttrekkersdebat met ChristenUnie, SGP en CDA vanavond, spreekbeurten van Arie Slob en andere kandidaten, Tineke Huizinga in ‘Het Elfde Uur’, enzovoort. Na een ontspannen radio-interview met 2 jonge BNN-verslaggevers (o.a. over mijn hobby biljarten/snookeren) en een leuk item voor School-TV (ik mag tien zakjes met geld verdelen over onderwijs, zorg, veiligheid, milieu en zo, maar moet er dan 5 ‘bezuinigen’…), maak ik me klaar voor vertrek naar Enschede. Op de valreep stel ik schriftelijke vragen aan minister De Hoop Scheffer over uitspraken van – jawel: alweer… – mevrouw Gretta Duisenberg, die zei wel enig begrip te hebben voor de Palestijnse zelfmoordaanslagen. Hoe haal je het in je hoofd om, na de zoveelste terroristische actie waarbij vele doden zijn gevallen, zoiets te vergoelijken?! Ik vraag de minister haar diplomatieke paspoort in te trekken: wie zulke uitspraken doet, moet zich geen bijzondere status kunnen aanmeten dankzij de functie van haar echtgenoot.
In Enschede ga ik in gesprek met een ‘lezerspanel’ van Tubantia. We zitten midden op de redactieruimte, waar het werk voor de krant gewoon doorgaat, maar al gauw luistert de halve redactie mee. Het gaat over van alles en nog wat. Ik hou daar wel van: kritische vragen over wat de ChristenUnie vindt en omdat we een goed verhaal hebben ga ik de discussie graag aan.
Dan door naar Zwolle voor het lijsttrekkersdebat van het Nederlands Dagblad. Wachtend voor een stoplicht zien we de LPF-bus achter ons; gauw even een praatje maken met collega-Kamerlid Joao Varela en dan weer verder.
Intensief telefonisch contact met de campagnemedewerkers en met Reinier Koppelaar, fractiemedewerker én kandidaat-Kamerlid (nr. 7 op de lijst), die druk bezig is met de nieuwe cijfers: door de recente CPB-prognoses moeten alle partijen hun plannen bijstellen, nieuwe bezuinigingen zoeken en lastige afwegingen maken. Ik ben dik tevreden: we kunnen de uitgavenverhogingen voor veiligheid, onderwijs, ontwikkelingssamenwerking overeind houden en komen toch nog uit op een begrotingsoverschot in 2007!
Dinerafspraak met mijn ‘running mate’ Arie Slob; we praten bij, wisselen ervaringen uit en spreken onze optredens van vanavond door. Dan door naar de Buitensociëteit in Zwolle. Bomvolle zaal: er kunnen zo’n 820 mensen in en er moesten enkele honderden belangstellenden teleurgesteld worden…
Het is mijn ‘debuut’ in wat inmiddels een traditioneel debat tussen de lijsttrekkers van de christelijke partijen is geworden. Ik vind het een plezierig en inhoudelijk debat, soms scherp, maar nooit onaangenaam. En gelukkig valt er regelmatig wat te lachen. Tot mijn verbazing gaat Jan-Peter Balkenende niet in op mijn voorstel om het ‘recht op leven’ in de Grondwet op te nemen: zijn verdediging dat het een te vaag begrip is, is zwak, zeker als je weet dat het CDA onlangs heeft voorgesteld het ‘recht op veiligheid’ in de Grondwet vast te leggen… En ook als ik hem vraag hoe ik het voorstel van CDA-minister De Geus voor een sollicitatieplicht voor bijstandsmoeders met kleine kinderen moet rijmen met zijn eigen pleidooien voor het gezin, geeft hij niet thuis. Niet sterk! SGP-collega Van der Vlies verrast de zaal met de mededeling dat rooms-katholieken lid kunnen worden van de SGP; dat is nieuws! Als we doorvragen, krabbelt hij echter al gauw terug. Tja Bas, voor je het weet ben je een mini-CDA! In de confrontatie met Balkenende maak ik duidelijk dat het CDA geen ‘grote ChristenUnie’ is: hoeveel herkenning er vaak ook is en zonder iets af te doen van mijn waardering voor de persoon van Jan-Peter, het CDA is een andere partij dan de ChristenUnie, met een andere grondslag en in tal van opzichten een ander programma, met veel minder ambities als het gaat om het herstellen van de schade die onder paars is aangericht, met een vager profiel als het gaat om sociaal beleid, milieu, asiel en ontwikkelingssamenwerking.
Tevreden ben ik dat Balkenende naar aanleiding van mijn opmerkingen over Gretta Duisenberg in de pauze contact opneemt met minister De Hoop Scheffer en vervolgens meedeelt dat die inderdaad actie zal nemen. Zo zie je maar weer hoeveel invloed een kleine fractie kan hebben! Later hoor ik dat Tineke Huizinga intussen samen met De Hoop Scheffer in ‘Het Elfde Uur’ zit en over het zelfde onderwerp heeft gesproken. Goed werk.
Na afloop nog even ‘Netwerk’ te woord staan over de kwestie van de ‘burka’ of gezichtssluier; ‘k heb me eerlijk gezegd nooit al te druk gemaakt over hoofddoekjes en zo (ik zit niet te wachten op kledingvoorschriften voor minderheden…), maar dit lijkt mij over de grens van het toelaatbare.

Dan word ik door Marco Boers, die vanuit het Partijbureau in het campagneteam zit en mij regelmatig begeleidt, naar huis gebracht. Omdat ik morgenochtend om 6:15 uur in de Hilversumse studio moet zijn, besluit ik de computer maar niet meer aan te zetten.

Woensdag 8 januari
Na krap 4 uur slaap alweer op. Even na half 6 tref ik Janneke Staller van de Woerdense Courant op mijn stoep aan: zij wilde vandaag ‘meelopen’ met de campagne en is zo sportief om dat vanaf het allervroegste begin te doen. We worden opgehaald en naar de studio in Hilversum gebracht voor het programma ‘Goedemorgen Nederland’ met Daphne Bunskoek. Ontspannen gesprekjes over de campagne, waarden en normen, het tekort aan seniorenwoningen, het nieuws uit de ochtendbladen, en natuurlijk ‘de affaire-Gretta’, over wie ik discussieer met verslaggever Rutger van Zanten.
Op naar Den Haag. In de Kamer snel de cijfers doornemen met Reinier: 8,1 miljard bezuinigen, extra uitgaven handhaven, eigen WAO-voorstellen, overschot van 0,3% in 2007. Eerst nog een gesprekje voor de camera van SBS6, met twee sympathieke zwevende kiezers, die het naadje van de ChristenUnie-kous willen weten. Dat mogen ze natuurlijk! Na afloop zeg ik te hopen dat ze minder zwevend zijn en meer vaste grond onder de voeten hebben gekregen.
Voor de presentatie van onze cijfers moeten we het vooral hebben van het persbericht dat is rondgestuurd: het CDA houdt namelijk tegelijkertijd zijn persconferentie over het financiële plaatje, zodat wij het met enkele journalisten moeten doen. Dat is niet erg: we zijn beschikbaar voor toelichting, het ANP is er en iedereen heeft onze cijfers in z’n bezit. We houden het kort, ik sta het Radio 1-journaal kort te woord en spoed mij naar m’n kamer. Daar vertel ik aan de camera dat – en waarom – de ChristenUnie zich met kracht verzet (heeft) tegen de verdubbeling van de ziekenfondspremie. Dit standpunt wordt via ‘Binnenhof Bytes’ geplaatst op de belangrijkste toegangspagina’s tot internet.
Lunch in de wandelgang van de Tweede Kamer; da’s uniek! Nog snel even Business News Radio te woord staan over onze cijfers en dan weer het land in. Vanmiddag hebben we een werkbezoek in de Lopikerwaard; er is een flinke delegatie van lokale ChristenUnie-bestuurders en de regionale pers is eveneens goed vertegenwoordigd. Aan de orde komen de problemen rond de zendmast (er zijn goede plannen voor een alternatieve lokatie in het IJsselmeer), de knelpunten in de landbouw, en het kleine-kernenbeleid. We krijgen een rondleiding over de zuivelboerderij en worden voorzien van heerlijke streekprodukten. Tussen de bedrijven door is mijn voorlichter Nico Schipper voortdurend via de mobiele telefoon bezig met nieuwe afspraken met de media (door de enorme hoeveelheid aanvragen voor optredens moeten we meer afslaan dan dat we kunnen toezeggen!) en neem ik de concept-antwoorden door die een medewerker heeft geschreven naar aanleiding van een serie vragen van het Nieuw-Israëlitisch Weekblad over het conflict in het Midden-Oosten. De ChristenUnie heeft vanouds een hart voor Israël en dat steek ik niet onder stoelen of banken!
’s Avonds eten we in hotel-restaurant ‘Abrona’ in Oudewater, waar de bereiding en de bediening in vertrouwde handen is van licht-verstandelijk gehandicapten. Het eten is bovendien van uitstekende kwaliteit! Ik neem me voor m’n gezin daar na de campagne een keer mee naar toe te nemen.
En dan de regiotour, dit keer in Benschop, waarbij ook Tineke present is en zich uitstekend weert bij het journalistenforum en het stellingenspel. Opnieuw zo’n 200 mensen, een prima sfeer en actieve betrokkenheid van de zaal bij de discussies, o.a. over Irak, prostitutie, de landbouw, enz.
Prettig dat ik vanavond dicht bij huis eindig: om ongeveer elf uur ben ik thuis, waar ik me nog snel door de vele tientallen mails heenwerk alvorens het bed in te duiken.

Donderdag 9 januari
Half acht zit ik alweer in de radiostudio in Hilversum, bij Rob Trip in het ‘Radio 1 Journaal’. We blikken terug op het lijsttrekkersdebat van gisteravond, waar Balkenende en Bos ‘inleidende beschietingen’ op mogelijke samenwerking tussen CDA en PvdA zijn begonnen. Wouter Bos doet het goed, al schrik ik er een beetje van dat hij wat betreft het asielbeleid wel heel nadrukkelijk aan het opschuiven is in de richting van CDA/VVD. Aan nog meer partijen die kiezen voor een harde toon en weinig barmhartigheid heb ik geen behoefte…
Hup, met Nico weer de auto in, op naar Den Haag. Daar staan alweer twee cameraploegen klaar voor korte opnamen. Eerst reageer ik voor het TV-programma ‘Gezondheidsplein’ heel kort op 6 stellingen (over klonen, premies, euthanasie en wachtlijsten) en daarna zeg ik iets aardigs over mijn virtuele collega drs. Mallebrootje uit Elst; kennelijk een luchtig en leutig item voor tussendoor. Ik kondig in ernst aan dat ik de fractie-Mallebrootje als eerste aan de formatietafel zal uitnodigen als de ChristenUnie straks als grootste uit de verkiezingen komt. Ach ja…
In de Haagse Schilderswijk bezoeken we vervolgens de Beatrix-school. Deze positief-christelijke school telt – uiteraard – een groot aantal allochtone leerlingen; niet minder dan 65% van de leerlingen heeft een islamitische achtergrond. We praten met de directeur en met teamleden en we wonen een godsdienstles bij. Heerlijk hoe ontspannen en gemotiveerd die mensen hier vanuit hun christelijke overtuiging midden in een wijk barstensvol problemen hun werk doen! Ik beloof Gerrit Zalm uit te zullen nodigen om met eigen ogen te komen zien dat een acceptatieplicht en toezicht op de godsdienstlessen helemaal niet nodig zijn: scholen als deze hebben niets te verbergen en leveren een ongelooflijk waardevolle bijdrage aan de samenleving door met overtuiging vanuit bijbelse waarden midden in de samenleving te staan. Het lijkt de ChristenUnie wel!
Dan naar Utrecht, waar Leen van Dijke, de nummer 3 van de lijst, aanhaakt voor een werkbezoek aan de Raad voor de Kinderbescherming. Nuttig gesprek over kinderbescherming, scheiding en omgang, en jeugdcriminaliteit. Zelfs dik anderhalf uur is nog bijna te kort om alles te bespreken.
We eten gezellig met elkaar in een restaurantje in Putten, waar ook de regiotour-avond wordt gehouden. En jawel: de organisatie hoopt op zo’n 100 mensen, maar er zitten er om acht uur weer 150 à 200! Opnieuw een goede avond, waarbij veel aandacht wordt gegeven aan de landbouw, maar ook aan het beleid ten aanzien van drugs en gokken, opnieuw – en terecht! – Irak en het debat over waarden en normen. ‘k Vind het heerlijk om mijn slottoespraak zonder papier te doen: recht uit het hart vertellen wat ons bezig houdt en waar de ChristenUnie voor staat. Dat wordt door de mensen gewaardeerd: ze willen politici in hun hart kunnen kijken!
Ik kan met Leen meerijden; kunnen we eindelijk eens bijpraten. Jammer dat we deze campagne minder met elkaar op kunnen trekken dan in 1994 en 1998, toen we avond aan avond samen het land in gingen! Onderweg komt het bericht door dat het gezin van de Iraanse bekeerling Divsalar – voor wie ik zaterdag tijdens de startdag publiekelijk een pleidooi heb gehouden aan het adres van minister Nawijn – nu inderdaad terug mag komen naar Nederland! Leen is daar dagenlang mee bezig geweest en dit is het prachtige resultaat: Justitie heeft toegegeven dat er fouten zijn gemaakt. We zijn er allebei razend blij mee.

Thuis zak ik met een borreltje even onderuit om met Liesbeth bij te kletsen. We zien en spreken elkaar deze dagen vrijwel niet. ’t Is om die reden wel goed dat het een korte campagne is…

Vrijdag 10 januari
Vandaag is onze dochter Rianne jarig. Daarom heb ik alles op alles gezet om m’n agenda zo schoon mogelijk te houden. De ochtend ben ik thuis, zij het dat er zo’n 150 mailtjes op beantwoording wachten. En…: dit dagboek moet bijgewerkt worden. Maar het is al heerlijk dat we samen koffie kunnen drinken. Da’s deze week voor het eerst! Vanmiddag heb ik in Gouda nog een interview voor ‘2Vandaag’ en vanavond weer de regiotour, dit keer in Veenendaal. En dan zit de eerste volle campagneweek erop. Morgen hoop ik naar de Nationale Gebedsdag te gaan, ’s middags opnieuw ‘2Vandaag’, maar dan een debat met andere lijsttrekkers (ik geloof Thom de Graaf van D66 en Haitske van der Linden van Leefbaar Nederland).
Zullen we afspreken dat ik daar maandag verslag van zal doen? Kunt u zelf controleren of mijn indrukken en ervaringen een beetje aansluiten bij wat u ervan op TV hebt gezien.

Hartelijk gegroet,

André Rouvoet
Lijsttrekker ChristenUnie