Voorzitter, geacht college, mede raadsleden en belangstellenden,

Vanavond geven de politieke partijen een reactie op de programmabegroting 2018-2021, die een uitwerking is van de Kadernota, die de raad op 29 juni jl. heeft vastgesteld. De vierde en tevens de laatste keer dat we als politieke partijen tijdens deze raadsperiode een reactie kunnen geven op de programmabegroting.

En voorzitter, als we kijken hoe we er nu financieel voorstaan t.o.v. van vier jaar geleden, dan mogen we als ChristenUnie en als raad dankbaar zijn. Het gevoerde beleid heeft zijn vruchten afgeworpen. Een mooi moment, ook voor mij persoonlijks als fractievoorzitter na jaren van bezuinigingen en afromen, een reactie te mogen geven op een programmabegroting waar weer slagroom op zit. Zo tegen het eind van deze raadsperiode mogen we, mede door het beleid van de ChristenUnie, weer proeven van het zoet.

Want de financiën tonen voor 2018 en volgende jaren een positief beeld. Er is weer een sluitende meerjarenbegroting, de verwachtingen zijn weer beter dan vorig jaar en alle financiële kengetallen verbeteren. Het gaat financieel goed met Bunschoten. Maar ook, of juist, als het goed gaat moeten wij als bewakers van de schatkist oplettend blijven. We mogen natuurlijk een deel van het extra geld inzetten voor onze gemeenschap, maar het is ook van belangrijk om in deze goede jaren een buffer op te bouwen voor mindere jaren.

 Ik wil ingaan op de positieve beelden die wij zien: 

• Het eigen vermogen en daarmee ook het weerstandsvermogen stijgt harder dan verwacht. We komen volgend jaar uit op 8 miljoen en dat is ruim boven de gewenste 5 miljoen.
• De schulden van onze gemeente nemen de komende jaren sterk af. Van 52 miljoen nu zakken ze naar 25 miljoen in 2020.
• De solvabiliteit stijgt in 2018 naar 19%. Het rijk geeft aan dat een waarde van boven 20% als “goed” wordt gezien. Nou, in 2020 stijgt onze solvabiliteit zelfs naar 30%! Dat zijn waardes die we enkele jaren geleden niet voor mogelijk hielden.
• De grondexploitaties verlopen zoals verwacht. Vorig jaar maakten wij ons nog zorgen over Haarbrug-Zuid, maar we zien dat de verkopen daarvan het afgelopen jaar sterk zijn aangetrokken. Als de grondexploitaties zich blijven ontwikkelen zoals op dit moment, dan zullen de reserves die de afgelopen jaren zijn gevormd niet nodig zijn. Die reserves zullen dan aan ons eigen vermogen worden toegevoegd, wat een verdere verbetering van het weerstandsvermogen en de solvabiliteit betekent.
• De uitkeringen uit het gemeentefonds stijgen en daar profiteren we als gemeente van.
• De financiële maatregelen die zijn genomen aan het begin van deze raadsperiode betalen zich nu uit. Hierdoor hebben we een solide basis, waardoor extra inkomsten uit het gemeentefonds en andere financiële meevallers ook echt als extra middelen kunnen worden ingezet en niet nodig zijn om gaten te vullen.
• De precariobelasting mogen we ook de komende jaren nog heffen. Het is helaas nog steeds niet helemaal zeker of we deze opbrengsten ook echt mogen houden. Er loopt nog een rechtszaak, maar de eerste uitspraken van de rechter geven hoop. Als we de precariobelasting echt mogen houden dan heeft dit straks een verder versterkend effect op ons weerstandsvermogen en het geeft ons extra middelen om in te zetten of om lasten te verlagen.
• Verder zijn wij ook blij te mogen constateren dat er financiële middelen beschikbaar zijn voor het verkeersveiliger maken van de Zevenhuizerstraat en de oversteek op de Oostelijke Randweg.

Kortom, wij kijken heel tevreden naar de laatste programmabegroting van deze raadsperiode. Maar zoals in het begin ook al aangegeven, we moeten alert blijven. Er zijn nog steeds risico’s. Wij zijn daarom ook blij dat besloten is, jaarlijks een risicoanalyse uit te voeren om de financiële risico’s voor onze gemeente nog beter in te kunnen schatten en daarmee ook het weerstandsvermogen wat nodig is.

We denken dan bijvoorbeeld aan het sociaal domein. De ChristenUnie heeft meermaals gevraagd om duidelijkheid over de vorming van een egalisatiereserve sociaal domein. Deze reserve is bedoeld als een buffer voor tegenvallers in het sociaal domein. Niet duidelijk is welke meevallers ten gunste van deze reserve komen en welke tekorten uit deze reserve worden gedekt. Die duidelijkheid moet er wel komen. De ChristenUnie vindt dat overschotten in zorggelden bestemd moeten blijven voor zorgdoeleinden en niet worden ingezet voor tekorten in beleidsonderdelen die daar geen direct verband mee houden. Om maar eens een voorbeeld te noemen: WMO-gelden die in het ene jaar overblijven, moeten niet gebruikt worden om in een ander jaar de bouw van een school te financieren.

Daarom vragen wij het college of het bereid is binnenkort zijn ideeën over de kaders voor de egalisatiereserve sociaal domein in een notitie aan de raad voor te leggen. Op die manier wordt voor de raad helder hoe het college hierover denkt en krijgt hij de gelegenheid daarover met het college van gedachte te wisselen en daarover afspraken te maken.

De bouw van de nieuwe scholen is een prachtig project. Wij zijn blij dat we dat als gemeente Bunschoten kunnen uitvoeren. Maar het project vergt grote investeringen en brengt dus ook forse financiële risico’s met zich mee. In de begroting is voor het jaar 2018 een investeringsbedrag van ruim € 4 mio opgenomen voor de nieuwbouw van scholen. Voor 2020 staat een investering gepland van bijna € 3 mio. Deze investeringsbedragen zijn gebaseerd op de zogenaamde VNG-normen. Die normen hebben wij gebruikt om een keuze te maken uit de verschillende scenario’s voor onderwijshuisvesting. Maar er zijn steeds meer signalen dat deze normen geen realistische inschatting zijn van de investeringen waarvoor wij komen te staan:

• de aantrekkende economie heeft vermoedelijk een prijsopdrijvend effect op de kosten van nieuwbouw;
• er worden hogere eisen gesteld aan duurzaamheid van schoolgebouwen. Ook dat heeft naar het zich laat aanzien een prijsverhogend effect.

Of de soep werkelijk zo heet gegeten wordt als hij wordt opgediend, is de vraag, maar voor de ChristenUnie is dit belangrijk genoeg er nog eens keer aandacht voor te vragen. De ChristenUnie vraagt het college daarom de raad zo spoedig mogelijk te informeren over een meer realistische inschatting van de investeringsbedragen.

Voorzitter, dan de grondexploitaties. Deze lopen voorspoedig. We hebben wat dat betreft nu ook de economische wind mee. De komende jaren zullen wij extra huurhuizen willen realiseren om de wachtlijsten te verkorten en de afspraken uit de woonruimteverordening te realiseren. Het bouwen van meer huurwoningen (en dus minder koopwoningen) zal de opbrengsten van de bouwprojecten drukken. De grondprijs voor huurwoningen is immers lager dan voor koopwoningen. Dit zijn keuzes die we gelukkig kunnen maken, omdat de financiën op dit moment goed zijn. Maar we moeten ons dit wel realiseren. En bij de grondexploitaties blijven we natuurlijk altijd risico’s lopen. We weten immers niet hoe de economie zich zal ontwikkelen.

Dan als laatste voorzitter willen wij een nieuw element in de programmabegroting inbrengen, namelijk het amendement Bunschoten-Stad. Deze zal financiële consequenties hebben voor deze programmabegroting. Er zijn bijeenkomsten geweest waarbij burgers hun visie konden geven over mogelijke verbeterpunten voor dit unieke stukje van onze gemeente. Nu er geld nodig is voor het onderzoeken naar de mogelijkheden daarvan, vinden wij als ChristenUnie dat we daar ook budget voor beschikbaar moeten stellen. Burgerparticipatie vinden wij waardevol. Net zoals ook het oplossen van de parkeerproblematiek aan de Dorpsstraat. Dit moet opgelost worden en mag wat ons betreft iets kosten. Wij zullen dan ook samen met het CDA, de VVD en de SGP een motie indienen en zijn benieuwd naar de uitkomsten van dit onderzoek.

Voorzitter, voor als ons werk geldt dat wij afhankelijk zijn van Gods zegen. Dat wensen wij dan ook aan iedereen toe bij hun vele werkzaamheden.

Walter Koelewijn - fractievoorzitter ChristenUnie