Mijn bijdrage aan het Oekraïnedebat
‘God, ik bid voor Oekraïne, God ik bid U voor de mensen, vergeeft U ze, red ze en toon hun Uw ontferming. God, ik weet dat U met ons bent in uw Woonplaats in de hemelen. Vreugde en vrede hebt U geschonken, U gaf Uw leven voor de mensen, schreef hen in het Boek van het Leven.’
Voorzitter, dit zijn woorden uit een lied die Oekraïense christenen schuilend in een metrotunnel zongen op de eerste dag van de verschrikkelijke inval in een metrotunnel in de eerste dagen na de inval van Rusland in Oekraïne. Wat een moed hebben we gezien van de Oekrainse bevolking. Een volk en president dat stand houdt en zelfs bereid is te sterven voor de waarde als vrijheid. Aan de ambassadeur die hier vandaag wil ik zeggen dat wij onze steun betuigen en solidair staan met Oekraïne.
Maar is er is ook veel leed, angst en een gevoel van onzekerheid. En dat gevoel van machteloosheid en onzekerheid wordt ook ver buiten de landsgrenzen van Oekraïne wereldwijd ervaren. Want niet alleen de toekomst van Oekraïne, maar de toekomst de vrije wereld staat op het spel.
Als we op deze schending van de internationale rechtsorde niet adequaat reageren en Poetin hier mee weg laten komen, dan kan dit ook in andere gebieden en in soevereine landen gebeuren. En we worden hier al voor gewaarschuwd. Vandaag gaat om de mensen in Oekraïne, morgen om de Baltische staten, Georgie, Moldavie en overmorgen Taiwan en andere delen in de wereld. Voorzitter wij een internationale orde waar recht heerst, niet de macht van de sterkste. En tegen de oproep van de heer van Haga om Nederlandse neutraliteit zou ik het volgende willen zeggen: “Neutrality helps the oppressor, never the victim.”
In tijden van grote onzekerheid is gebed voor vrede een groot goed wat we mogen koesteren. En daarom begon ik daar mijn bijdrage mee. Vrede bewerkstelligen zal tegelijkertijd ook gepaard moeten gaan met daadkracht, het nemen van moedige stappen en een eensgezindheid van de internationale rechtsorde. De ChristenUnie fractie stelt - nu Poetin besloten heeft zich te onttrekken van de internationale rechtsorde- maximale isolatie het enige juiste antwoord is.
Poetin heeft alles geprobeerd om verdeeldheid te veroorzaken, maar heeft het tegenovergestelde bereikt. De toenemende saamhorigheid en eenheid van de Europese- en NAVO-lidstaten, de totstandkoming van een sanctiepakket en steun aan Oekraine op financieel, militair en andere manieren toont de weerbaarheid van de internationale gemeenschap.
We zijn blij dat er een sanctiepakket ligt. De ChristenUnie kijkt specifiek nog wel naar een aantal stevige maatregelen, waar ook Nederland zelf stappen in kan zetten.
Hoe kijkt de minister bijvoorbeeld naar het doorlichten van de Zuidas en andere plaatsen waar Russische staatsbedrijven mogelijk bezittingen en vermogen verborgen houden? De Britse regering kondigde vandaag dat ze een einde willen aan de omzichtige constructies waarmee buitenlandse miljairdairs bezittingen beheren en bezittingen verhullen door deze bij brievenbus-maatschappijen onder te brengen. Kan ik een toezegging krijgen dat de minister hier serieus naar gaat kijken?
En hoe kijkt de minister tegen het terugroepen van de Nederlandse ambassadeur in Rusland aan? En is het nu niet het juiste moment om, desnoods een met een aantal landen, een statenklacht bij het Europees hof van Rechten van de mens in te dienen? En is het mogelijk om Rusland uit internationale verbanden zoals PACE te zetten? Ik hoor graag een reactie van de minister hoe hij naar deze voorstellen kijkt.
Voorzitter vandaag zijn er gesprekken gaande tussen Rusland en Oekraïne en dat is hoopgevend. Wat verwacht het kabinet van deze inzet? En wat kan Nederland op diplomatisch niveau nog betekenen of faciliteren?
Het is belangrijk dat we onafhankelijk worden van Russisch gas en Gazprom en consorten. De aangenomen motie Grinwis c.s. Riep ook op om in het beleidsprogramma energie-onafhankeijkheid centraal te stellen. Hoe kijkt het kabinet naar de verschillende gemeenten die contracten hebben?
Fijn dat Vluchtelingen uit Oekraïne ruimhartig opgevangen zullen worden . Volgens de voorgestelde regeling zijn Oekraïners als Europeanen 300 dagen welkom, maar in tegenstelling tot asielzoekers krijgen ze in deze periode niet de (financiële) voorzieningen die mogelijk wel nodig zijn. Hoe kunnen we voorkomen dat hier een ongelijke situatie ontstaat? En hoe staat met de locaties en buffercapaciteit? Zijn de gemeenten goed op de hoogte en voorbereid?
De ontwikkelingen op het wereldtoneel leggen ook een aantal vragen bloot over de toekomst van de internationale rechtsorde is, wie daar verantwoordelijk voor is, en welke prijs we bereid zijn om deze orde te bewaken en, indien nodig, te herstellen? Daarom mijn vraag aan het kabinet: is helder wat het einddoel van Poetin is? En wat is het einddoel van het Nederlands kabinet ten aanzien van onze inzet in Oekraïne? En is het kabinet bereid om de landen die de internationale rechtsorde vertegenwoordigen uit te nodigen om, bijvoorbeeld in Den Haag, te praten over een lange termijn visie en de toekomst en hoe wij ons dienen te verhouden tot toekomstige conflicten?
Voorzitter ik begon met gebed en wil eindigen met wat wij zelf kunnen betekenen. Er is ook directe hulp nodig aan Oekraïeners. Het is het minste wat we kunnen doen om onze medemens te ondersteunen. Er zijn vele organisaties, ook Nederlandse organisaties actief in Oekraïne en momenteel noodhulp bieden. En er zijn vele hulpverzoeken, bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs dat nu stil ligt. Dat zal namelijk ook lange termijn gevolgen met zich meedragen.
Kan het kabinet hier nog een bijdrage aan om met het maatschappelijk middenveld snel noodhulp en bijdragen te leveren?
