Laat elke stem ook écht een stem zijn
Kamerlid én demissionair staatssecretaris tegelijkertijd zijn, kan dat? Tot op heden is het antwoord: ja. Recente speelde de kwestie nog op: afgelopen zomer werden drie Kamerleden staatssecretaris in het demissionaire kabinet, zonder daarbij hun Kamerzetel op te geven. Deze dubbelrollen leverde terecht een discussie op in het Parlement. Want hoe kan iemand Tweede Kamerlid zijn en tegelijkertijd een functie binnen het kabinet vervullen en zichzelf controleren? Tegelijkertijd vertolken ook demissionaire bewindspersonen die ook gekozen Kamerleden zijn tijdelijk een dubbele functie. En hoewel deze uitzondering in de grondwet staat en er praktisch mee wordt omgegaan, schuurt het toch.
Waarom is een dubbelfunctie onwenselijk? Omdat de regering zichzelf niet zou moeten controleren. Een bewindspersoon zou namelijk in een uiterst geval op deze manier zelfs – als Kamerlid – over een motie van wantrouwen gericht aan jezelf moeten stemmen. Of denk aan alle moties waarover elke week wordt gestemd. Soms stemmen demissionaire ministers of staatssecretarissen als Kamerlid dan weer tegen hun eigen adviezen in.
Wat mij betreft is het belangrijk dat de democratische controle zo sterk mogelijk is en dat betekent niet alleen dat we tussentijdse dubbelfuncties niet meer mogelijk maken, maar ook zorgen voor tijdelijke vervanging van demissionaire bewindspersonen in de Tweede Kamer. Zo blijft de controlerende kracht van de democratie gewaarborgd.
Daarom doe ik het voorstel om demissionaire bewindspersonen te laten vervangen. Door hen een verlofregeling aan te bieden, zoals dat nu ook geldt bij een lid dat zwanger of ziek is. Zo ontstaat er geen democratisch tekort na de verkiezingen en kan een demissionair bewindspersoon gewoon vervangen worden. Als Parlement zijn we geroepen om wetten te maken en de regering te controleren. Keer op keer, en recentelijk zeker met de toeslagenaffaire, wordt weer duidelijk hoe belangrijk het is dat de Kamer haar controlefunctie op volle sterkte kan uitvoeren.
Mijn collega Gert-Jan Segers sprak afgelopen week in het formatiedebat over het belang van een sterke parlementaire democratie. Dit onderschrijf ik en daarom hoop ik dat dit voorstel bijdraagt aan een parlement dat op volle kracht, ook in demissionaire periodes, haar controlerende, wetgevende en volksvertegenwoordigende taak kan uitvoeren.
