ChristenUnie & SP: Arbeidsmigratie moet eerlijk en sociaal
Zo’n 15 jaar geleden maakte het kabinet een schatting van het aantal werknemers dat vanuit andere landen naar Nederland zou komen om hier te werken. Het zouden er ‘op termijn’ zo’n 40 duizend worden.
Vandaag zijn er in Nederland ongeveer 400 duizend arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa. Tien keer zoveel als destijds verwacht. Sommige politieke partijen roepen op om op korte termijn nog 50.000 mensen extra hierheen te halen, omdat onze bedrijven in het huidige economische tij nu eenmaal mensen nodig hebben.
Uitzendbureaus profiteren
In het huidige systeem van wat we ‘ongereguleerde arbeidsmigratie’ noemen (mensen kunnen hier zonder enige beperking of controle vooraf aan de slag) zijn zij het inderdaad die profiteren: werkgevers en uitzendbureaus die tegen lage kosten werknemers uit Midden- en Oost-Europa kunnen halen. Voor hen mooi, maar het is niet sociaal en niet eerlijk voor de mensen om wie het gaat.
De ChristenUnie is niet tegen arbeidsmigratie. Arbeidsmigratie kan van waarde zijn voor ons, onze economie en onze samenleving. Arbeidsmigratie kan ook van waarde zijn voor de mensen die hierheen komen om nuttig werk te doen, om misschien wel bij te leren en om geld te verdienen.
Maar ongereguleerde arbeidsmigratie is niet goed voor onze samenleving, niet goed voor het land van herkomst en niet goed voor de arbeidsmigranten zelf. Als we arbeidsmigratie over laten aan de grillen van ‘de markt’ leidt dat tot druk op sociale gemeenschappen, leidt tot uitbuiting van arbeidsmigranten en leidt dat tot oneerlijke concurrentie tussen verschillende groepen werknemers. Mensen die nu in de bijstand zitten, worden aan hun lot overgelaten, omdat bedrijven goedkope arbeidskrachten uit het buitenland halen. Arbeidsmigratie is dan níet sociaal en níet eerlijk, wat het wel zou moeten zijn.
Initiatiefnota
Daarom komen ChristenUnie en SP vandaag met een initiatiefnota over arbeidsmigratie. In deze nota staan voorstellen om op Europees niveau afspraken te maken over het reguleren van arbeidsmigratie. Daarnaast worden maatregelen voorgesteld om de doorgeslagen flexibilisering van onze arbeidsmarkt aan te pakken en de woon- en werkomstandigheden van arbeidsmigranten te verbeteren.
Arbeidsmigratie is een pervers verdienmodel geworden. Intussen zijn er brede negatieve gevolgen, zowel voor de arbeidsmigranten zelf als voor de samenleving als geheel. Denk daarbij aan achterblijvende lonen, verdringing aan de onderkant van de arbeidsmarkt, druk op de sociale zekerheid, problemen met huisvesting en overlast.
Vrijwel dagelijks verschijnen er berichten over misstanden gerelateerd aan arbeidsmigratie: uitbuiting, slechte arbeidsomstandigheden en erbarmelijke huisvesting. De meeste arbeidsmigranten worden willens en wetens weggestopt op campings, recreatieparken, industrieterreinen of hotels. Het maakt hen kwetsbaar en zorgt voor vervreemding. Ze betalen de hoofdprijs aan huur en van integratie is geen sprake. Daarnaast zitten ze vaak in een afhankelijkheidsrelatie omdat hun werkgever regelmatig ook hun huisbaas is. Heb je gedoe op je werk, dan verlies je mogelijk je dak boven je hoofd.
Arbeidsmigratie heeft ook forse gevolgen voor de landen waaruit de mensen wegtrekken. Grote delen van Oost-Europa lopen leeg en gaan een demografische winter tegemoet. De economie en welvaart in landen in Midden- en Oost-Europa hapert door onder meer het wegtrekken van arbeidsmigranten. Jonge mensen trekken weg in plaats van hun talenten en opleiding in het thuisland in te zetten.
Sociaal en eerlijk
In de ogen van SP en ChristenUnie is het niet sociaal en eerlijk om arbeidsmigratie op zijn beloop te laten. We moeten in Europa durven aankaarten dat er regulering van arbeidsmigratie nodig is. We moeten de uitbuiting van arbeidsmigranten aanpakken. Er moet een vergunningsplicht voor uitzendbureaus komen, zodat malafide bureaus kunnen worden geweerd. Om de huisvesting van arbeidsmigranten te verbeteren, willen we inhoudingen op het loon verbieden en schijnconstructies aanpakken. We moeten investeren in de arbeidsmigranten die hierheen komen, door hen bijvoorbeeld de taal te leren. Maar we moeten ook inzetten op het aan het werk helpen van mensen die nu in de bijstand zitten. Hen perspectief geven, ook op een vast contract, door de flexibilisering van de arbeidsmarkt tegen te gaan.
We moeten, kortom, op allerlei fronten aan de slag om de uitwassen van ongereguleerde arbeidsmigratie tegen te gaan. We moeten opkomen voor mensen, in plaats van voor uitzendbureaus. Want arbeidsmigratie kan iets moois zijn, maar alleen als het sociaal en eerlijk is.
