Mijn bijdrage aan het debat over het Marrakesh Immigratiepact
In mei 2015 stond ik op het Italiaanse eiland Lampedusa en zag hoe er honderden migranten aankwamen die week. In oktober 2015 stond ik op de grens tussen Macedonie en Griekenland en zag hoe daar inmiddels 7.000 mensen totaal ongecontroleerd de grens overstaken op 1 dag. Op Lesbos zagen we in maart 2016 als commissie Migratie hoe vluchtelingen werden opgepikt uit zee door onze eigen mariniers. En enkele weken geleden bezochten we als commissie de detentiekampen in Libie en zagen de onmenselijke en schrijnende leefomstandigheden van de migranten.
Deze ongecontroleerde toestroom van migranten naar Europa, de duizenden verdrinkingen op de Middellandse Zee, de uitbuiting door mensensmokkelaars, dit alles was de aanleiding voor een speciale VN-top in New York in 2016. In de Verklaring van die top is opgeroepen om te komen tot een samenstel van “niet-bindende, richtinggevende principes en vrijwillige richtlijnen”. Die Verklaring heeft geleid tot het Pact van Marrakesh waar we het nu over hebben.
Moment van goedkeuring
Nu staan we aan de vooravond van de goedkeuring van het Pact op 10 en 11 december, en worden er zorgen geuit over hoe dit pact kan uitwerken in claims en rechten van migranten in de staten die instemmen met het pact. Daarom is het goed om hier nu over te spreken in de Kamer. Omdat het gaat over migratie – een van de belangrijke thema’s van deze tijd dat veel mensen beroert; en omdat dit pact eigenlijk weergeeft hoe bijna alle landen in de wereld hierover denken.
Niet bindend
Ook al staat er in het Pact dat landen soeverein blijven over de migratieregelgeving en dat het pact niet bindend is, toch vindt de ChristenUnie het goed dat er een aanvullende Verklaring komt, de Explanation of Position samen met een brede Europese groep van landen. De ChristenUnie vindt dat we over ons eigen migratiebeleid moeten blijven gaan. Hoewel dat ook in het pact staat is het goed om dat zo nog eens te benadrukken. Ook met het oog op de zorgen die hierover blijken te leven.
Tegelijk kan de niet-reguliere toestroom naar Europa alleen gezamenlijk effectief worden aangepakt. Toestanden als in 2015/2016 moeten voorkomen worden. Uiteraard moet Nederland, een land dat bescherming van Mensenrechten, het internationaal recht, maar ook van Godsdienstvrijheid, hoog in het vaandel heeft, altijd bereid zijn haar deel van de opvang van echte vluchtelingen op te nemen in Europa. Ruimhartig zelfs, wat ons betreft. Tegelijk moet de uitbuiting van mensensmokkelaars en mensenhandelaren bestreden worden, als ook de schrijnende situaties waar mensen en met name vrouwen en meisjes mee te maken krijgen als ze vluchten. Ik noemde al de Libische detentiekampen.
Vragen
Ik dank de staatssecretaris voor zijn brief over het Pact en heb daar nog wel de volgende vragen over:
1. Er volgt nog een Global Compact voor vluchtelingen. Wanneer wordt de Kamer hierover geïnformeerd? Wat komt daar in grote lijnen in te staan?
2. Nederland voldoet al grotendeels aan de 23 doelstellingen van de overeenkomst, staat er in de brief te lezen. Aan welke nog niet? Wat zou Nederland hiervoor alsnog moeten doen?
3. Hoe denkt de staatsecretaris concreet dat met dit Pact nu nog effectiever de mensensmokkel en mensenhandel kan worden aangepakt en de verdrinkingen op zee kunnen worden tegengegaan?
4. Door welke landen zal die Explanation of Position-verklaring getekend gaan worden?
5. Hoe kan de toelichtende verklaring voorkomen dat advocaten bij de rechter alsnog een claim indienen met dit Pact in de hand en welke toegevoegde waarde heeft deze toelichtende verklaring als er een beroep wordt gedaan op dit Pact?
Afrondend, het is goed dat er nu richtsnoeren en handvatten liggen, een kader van normen hoe we met migranten wensen om te gaan. Dit geeft een opdracht en een moreel kader aan alle landen die te maken hebben met migranten. Het vraagt ook herkomstlanden vluchtelingen weer terug te nemen als ze niet als vluchteling erkend worden of als men geen verlenging krijgt van het arbeidscontract.
Uiteindelijk hoop ik dat met dit Pact een duidelijk signaal uitgaat naar alle landen, dat migranten humaan behandeld moeten worden. Daarop kunnen de ondertekenaars elkaar na 11 december aanspreken. Ik denk aan de jongen die ik sprak uit Nigeria die verhandeld was op een slavenmarkt in Libië en gedwongen werd om een jaar voor niets te werken voor een Libische boer. Ik hoop dat dit Pact, voor hem en voor vele andere migranten een verschil gaat uitmaken.
Ik dank u wel
