Waartoe is dit kabinet op aarde? - debat over de regeringsverklaring
Gisteravond heb ik samen met veel andere protestanten, waaronder de Koning, en ook samen met katholieke bisschoppen in de Domkerk in Utrecht 500 jaar Reformatie herdacht. Het leek mij mooi om daags daarna dit kabinet een katholieke vraag te stellen: waartoe is dit kabinet op aarde? En voor ons als fractie is het de vraag: wat maakt deze politieke onderneming voor de ChristenUnie-fractie waardevol, ondanks dat we hiermee niet in één klap al onze idealen realiseren?
Lees hier de bijdrage van Gert-Jan Segers aan het debat over de regeringsverklaring.
Laat ik maar beginnen met een antwoord waar ik straks mee zal eindigen.
Naast het werken aan een aantal grote opgaven in dit ambitieuze regeerakkoord, zal dit kabinet er ook moeten zijn voor enkelingen. Dan denk ik aan dat Ghanese slachtoffer van mensenhandel dat ik in Leeuwarden bij de hulpverleners van Fier Friesland ontmoette.
Aan dat ene gezin dat ik ken dat diep in de schulden zit, aan de ene tienermoeder, die niet weet waar ze met haar hulpvraag terecht kan. Ook voor hen moet dit kabinet er zijn.
Maar laat ik vooral beginnen bij het begin van dit kabinet.
We zagen vorige week een mooie bordesscene en een veelbelovende presentatie. Het is bijna een geheel nieuwe ploeg, van nieuwe mensen met veel elan. En toen ik ze de eed of belofte zag afleggen, ze daarna op het bordes zag staan, wist ik dat die wekenlange eenzame opsluiting in de Stadhouderskamer niet helemaal voor niets is geweest.
Maar uiteraard is dit kabinet niet op aarde om een beetje mooi te wezen op de trappen van paleis Noordeinde of om hier veelbelovend te zitten in vak K. Dit kabinet is geen doel in zichzelf, maar is er om het goede te doen, om dienstbaar te zijn aan Nederlanders. Aan alle Nederlanders.
En dit kan de coalitie nooit alleen. Daarvoor moeten we breder draagvlak zoeken in de samenleving en ook hier in de Kamer en dan nadrukkelijk breder dan alleen de coalitiefracties.
Tijdens de onderhandelingen zijn er verschillende adviseurs langs geweest bij de onderhandelingstafel. Kim Putters, directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau heeft daarbij indruk gemaakt. Als geen ander voelt hij de polsslag van onze samenleving en is hij in staat om de verhalen te vertellen van mensen die hun verhaal zelf nooit zouden komen vertellen. Het is het verhaal van mensen die zich in de steek gelaten voelen, het gevoel hebben dat de politiek er niet voor hen is.
Mensen die zich zorgen maken over de zorg, of die betaalbaar blijft, of die toegankelijk blijft voor hen. Of zij of hun kinderen nog wel een vaste baan kunnen krijgen, een betaalbaar huis. Of de vrijheid van ons land wel veilig is en of hun kinderen er straks niet veel slechter aan toe zijn dan zijzelf. Het zijn gezinnen van mannen, vrouwen, kinderen die een flinke prijs voor de crisis hebben moeten betalen en die sceptisch zijn over beloftes van politici.
Alleen een regeerakkoord vol plannen zal het vertrouwen van deze mensen niet terugwinnen. Het vertrouwen tussen overheid en burger, tussen Den Haag en de samenleving kan alleen hersteld worden door daden. Concrete daden voor gewone mensen.
In dat opzicht is de Rotterdamse inslag van dit kabinet een mooie. De mouwen moeten worden opgestroopt, de laarzen moeten aan, de schop moet in de grond en alleen tastbare resultaten zullen kunnen overtuigen.
De ChristenUnie-fractie heeft haar nek voor deze coalitie uitgestoken omdat we ons met de fracties van VVD, CDA en D66 hebben kunnen vinden in concrete plannen. Concrete plannen die bijdragen aan:
- de toekomst van onze kinderen,
- aan het tegengaan van tegenstellingen in de samenleving
- en de verdediging van vrijheid en veiligheid dichtbij en ver weg.
En we zullen dit kabinet daaraan houden en op de uitvoering ervan beoordelen.
Toekomst van onze kinderen
Het gaat dan allereerst om de toekomst van onze kinderen:
- De investeringen in het onderwijs zullen moeten leiden tot beter onderwijs, tot lagere werkdruk bij leraren en ruimte om hun vak uit te oefenen, ook op kleine scholen.
- Er komt veel extra geld voor gezinnen, meer vrijheid om opvoeding, gezinsleven en werk te kunnen combineren. De kloof tussen een- en tweeverdieners mag niet groter worden. Juist vanwege die vrijheid voor gezinnen. En het mooie is dat na jaren van achteruitgang, juist de gezinnen met één modaal inkomen er zo’n beetje het meest van alle groepen op vooruit gaan.
- Het regeerakkoord committeert zich aan Parijs, stelt heldere doelen, wil van Nederland de koploper in Europa maken. Die ambitie staat als een huis. En de opties die genoemd worden in het regeerakkoord zijn voldoende om die ambitie waar te maken, stelt het Planbureau voor de Leefomgeving. De helft van de noodzakelijke maatregelen is al ingevuld en nu komt het aan op een op een ambitieus klimaatakkoord en een Klimaatwet die alle doelen en middelen vastleggen.
- Daarin zal mijn fractie het kabinet blijven aanmoedigen. Want de opgave is immens, daar hebben we iedereen bij nodig. Het bedrijfsleven, de boeren, woningeigenaren, de milieuorganisaties. Mijn vraag aan de minister-president is of hij kan aangeven hoe en met wie het kabinet in gesprek gaat over dat akkoord en de nadere invulling van de maatregelen? Want ook hiervoor geldt: er is werk aan de winkel.
Verkleinen tegenstellingen
De ChristenUnie-fractie zal bij de beoordeling van dit kabinet ook kijken naar de mate waarin het lukt om de tegenstellingen in onze samenleving te verkleinen.
- Ik denk dan aan de kloof tussen jongeren en ouderen. Jongeren krijgen kansen om zich door middel van maatschappelijke diensttijd in te zetten voor de samenleving en krijgen meer kans op werk.
- De zorg voor ouderen wordt verder ter hand genomen. Dit kabinet investeert in de kwaliteit van verpleeghuiszorg én de zorg thuis. Daarmee wordt werk gemaakt van het manifest ‘scherp op ouderenzorg’. En met de aanbevelingen van het manifest ‘waardig ouder worden’ zet dit kabinet in op de bestrijding van eenzaamheid en op een volwaardige plaats van hen in onze samenleving. Mijn vraag aan de premier is wel: hoe zorgen we dat er geen verschil groeit tussen zorg in verpleeghuizen en zorg thuis? En hoe zorgen we ervoor dat er voldoende mensen werkzaam zijn in de zorg? Want dat lijkt mij een grote uitdaging voor de komende tijd.
- Op de arbeidsmarkt moet de kloof tussen flex- en vast werk en tussen werknemer en zzp’er kleiner worden. Mijn vraag aan het kabinet is of het onverminderd van plan is om hierbij samen te werken met de polder. En hoe het kabinet werkgevers en werknemers weer om tafel kan krijgen. Want dit land is nooit beter geworden van stakingen of van dictaten, maar wel van overleg en compromissen. Juist ook in de polder.
- Ik denk ook aan de ervaren kloof tussen randstad en regio. Het kabinet is ook een kabinet met oog voor knelpunten in de regio en in de randstad. Het regeerakkoord investeert in het onderwijsaanbod in krimpregio’s, waar scholen, ook als ze klein zijn, een belangrijke functie hebben. Het regeerakkoord noemt Rotterdam-Zuid, Zeeland en in het bijzonder ook Groningen. Het regeerakkoord heeft oog voor jonge boeren die ondersteund worden om de overname van het gezinsbedrijf te financieren.
Verdediging vrijheid en veiligheid
Bij de beoordeling van dit regeerakkoord zullen we in de derde plaats kijken naar de verdediging van vrijheid en veiligheid, hier in Nederland en wereldwijd.
- We willen meer agenten op straat, een sterk leger dat zijn taak aankan. Daarom investeert dit kabinet fors in agenten, in Defensie en in ontwikkelingssamenwerking. En hoe kwetsbaar onze vrijheid is, liet de aanslag van gisteren in New York zien. Vrijheid is kostbaar en we moeten steeds bereid zijn om die prijs te betalen voor de verdediging ervan. Maar nooit alleen maar ter bescherming van onszelf alleen. Het gaat ook om vrijheid en een goede toekomst elders. We hebben hier veel rijkdom ontvangen en het is goed om daarvan te delen. Ook door te investeren in de ontwikkeling van landen en hun bewoners elders.
Stem voor de stemlozen
Grote plannen moeten leiden tot concrete daden. Daartoe is dit kabinet op aarde. Dat maakt deze politieke inspanning waardevol en daarom heeft de ChristenUnie-fractie dit akkoord ondertekend.
En toch. Bij al die grote plannen, grote woorden soms en vele daden die zullen volgen, gaat het ons soms juist ook om een enkeling. Om degene die zich hier nooit zal laten horen, die zich niet kan organiseren, om die ene die we zo makkelijk over het hoofd zien. Daarbij hebben wij de opdracht om te spreken voor hen die stemloos en weerloos zijn (Spreuken 31 vers 8). En daarom zal de ChristenUnie-fractie het kabinet in het bijzonder aanmoedigen om ook werk te maken van de uitvoering van die kleine paragrafen in het regeerakkoord.
En voor de ChristenUnie-fractie zal ook dat de lakmoesproef voor dit kabinet zijn: luisteren we ook naar de stem van mensen die zelf nauwelijks een stem hebben.
- Ik denk aan de ambitieuze paragraaf over mensenhandel en gedwongen prostitutie. En dan denk ik aan de duizenden slachtoffers van uitbuiting en dwang die er jaarlijks zijn in Nederland. En ik heb de slachtoffers ontmoet. Dan moedig ik de staatssecretaris van Justitie & Veiligheid van harte aan om naast de grote migratie-onderwerpen in zijn portefeuille deze mensen nooit te vergeten, de strijd tegen mensenhandel verder op te voeren en de hulp aan slachtoffers te verbeteren.
- Ik denk bij die enkelingen ook aan het extra geld voor suïcidepreventie
- Ik denk aan de paragraaf over preventie van onbedoelde zwangerschappen en hulp aan tienermoeders. Ik herinner me een rondetafelgesprek dat we als fractie organiseerden en waarbij een jonge moeder haar verhaal deed. De hulp aan haar had het verschil gemaakt. En dat is het verschil dat dit kabinet voor veel meer jonge vrouwen kan maken.
- Ik denk aan de gezinnen die gebukt gaan onder problematische schulden. Het kabinet wil het aantal mensen met problematische schulden terugdringen en mensen met schulden effectiever helpen. Daar zullen we de staatssecretaris van Sociale Zaken blijvend in aanmoedigen.
Stuk voor stuk maatregelen waarvan de ChristenUnie het waardevol vindt dat het regeerakkoord, naast de grote uitdagingen, ook de situatie van deze mensen wil verbeteren. Om stemlozen een stem te geven.
Dit kabinet is op aarde om te werken aan een goede toekomst voor onze kinderen, om tegenstellingen te verkleinen en om vrijheid en veiligheid te verdedigen.
De plannen zijn goed.
De Rotterdamse mentaliteit is nodig.
Samenwerking met elkaar, met de hele Kamer en met de hele samenleving wordt cruciaal.
En bij dit alles wens ik alle leden van het kabinet heel veel arbeidsvreugde en – vanuit de grond van mijn hart – de zegen van God toe.
