We staan op een keerpunt. Sinds jaar en dag leveren de Verenigde Staten een belangrijke bijdrage aan de ontwikkelingshulp wereldwijd. Zo’n 42% van de internationale ontwikkelingshulp is namelijk afkomstig van de hulporganisatie USAID. In 2024 ging het om 40 miljard euro. 

Vorige week maakte president Trump bekend dat USAID zijn werk staakt voor ten minste 90 dagen. Bovendien dreigt een flinke reorganisatie – of afbraak – van de organisatie door Elon Musk, met drastische gevolgen. De rijkste man op aarde blokkeert momenteel hulp aan de allerarmsten van de wereld. Deze besluiten zijn onbarmhartig en onverstandig. 

Onbarmhartig, want delen van je eigen rijkdom en solidair zijn met de ander die het minder heeft dan jij, zijn grondbeginselen waarop we samenlevingen kunnen bouwen. Niemand kan bepalen waar zijn wieg staat en of hij of zij in welvaart of in armoede opgroeit. Het getuigt van medemenselijkheid als een land waaraan veel is toevertrouwt een deel van haar welvaart deelt met anderen. Dit geldt voor de Verenigde Staten, maar ook voor Nederland. 

De gevolgen van de stop zijn nu al zichtbaar. Door de abrupte stop kunnen zaden in Ethiopië niet worden uitgedeeld, waardoor een zaaiseizoen verloren dreigt te gaan. Dit zal leiden tot nog meer honger. In Soedan is een groot deel van de gezondheidszorg afhankelijk van Amerikaanse steun. Nu moeten ziekenhuizen sluiten. In Mauritanië is in vluchtelingenkampen onrust uitgebroken omdat er te weinig voedsel beschikbaar is. 

De besluiten zijn ook onverstandig. Natuurrampen en ziekte kennen geen respect voor landsgrenzen. Dit heeft het Westen niet zo lang geleden nog ondervonden tijdens de coronapandemie. De instabiliteit in het ene land heeft ook gevolgen voor buurlanden en voor de rest van de wereld. Ontwikkelingshulp speelt een cruciale rol in het bevorderen van handel, veiligheid en vrijheid wereldwijd. Het is naïef om te denken dat deze keuzes geen gevolgen zullen hebben voor het Westen. 

Reken er maar op dat autocratische staten als China en Rusland klaarstaan om het vacuüm te vullen dat de Verenigde Staten achterlaat. De investeringen die nu gedaan worden zullen op termijn resulteren in toenemende geopolitieke invloed op onze naburige continenten. Vanuit een geopolitiek, economisch, diplomatiek en veiligheidsoogpunt is deze stap dus zeer onverstandig. 

Niet alleen Amerika wrikt zich los van plichtsbesef op grond van medemenselijkheid. Ook in Nederland, waar het kabinet ongeveer een derde van de Nederlandse ontwikkelingshulp wil bezuinigen, zien we de dezelfde gure wind waaien. Dat betekent dat het kabinet straks minder bijdraagt aan het bestrijden van wereldwijde armoede, het bevorderen van internationale handel en bescherming van minderheden. Juist in deze tijd zou Nederland op moeten staan en zeggen: als anderen besluiten zich terug te trekken komen wij in actie. 

We roepen het kabinet dan ook om opnieuw naar haar eigen bezuinigingsplannen te kijken in het licht van het wegvallen van USAID. Daarnaast roepen we de regering op in EU-verband te verkennen hoe de Europese Unie meer kan investeren in internationale samenwerking. Dat is in het belang van de EU én in het belang van de allerarmsten wereldwijd. En we roepen het kabinet op om de boodschap over te brengen aan Trump: met veel macht komt veel verantwoordelijkheid. 

ChristenUnie
D66
CDA
GL-PvdA
PerspectieF
CDJA
Jonge Democraten
Jong Sociaal Contract
SGPJ
ZOA
Tearfund
Cordaid
Hivos
Liliane Fonds
Partos
Red een Kind
Leprazending
SeeYou
Verre Naasten
Dorcas
Prisma
Kinderpostzegels
Bouwbedrijf Hertzinger
Van Dorp
IRC Wash
Heifer NL
Lamsma Veldstra & Lobé Advocaten
Piet van Veelen Beheer
Haparti BV
Communicatiehelden
J.A.C. Holding
Herwi Kunststof en Metaalbewerking
Marlé Mode
Oxano Capital
Sterk Werk Communicatie
Masterfocus
HealthNet TPO
Netherlands Food Partnership
Woord en Daad
Kom over en Help
Wemos
Right to Play
Wilde Ganzen
Terre des Hommes
MDF
Both Ends
Akvo
SOS Kinderdorpen
Oxfam Novib
NIMD
Max Foundation
Netherlands Helsinki Committee
ActionAid
Plan International
Schone Kleren Campagne