Pakket belastingplan 2024
Deze Kamer behandelt in twee dagen het pakket belastingplan 2024. Terecht dat we hier twee dagen over doen, want het is een aanzienlijk pakket. Het gaat in totaal om 17 wetsvoorstellen, die – als ik goed heb geteld - in totaal bestaan uit 63 maatregelen.
De fractie van de ChristenUnie kan zich overall goed vinden in de wetsvoorstellen. Zij zorgen op tal van punten voor vereenvoudiging en consistentie van het belastingstelsel en voor stroomlijning met de BES-eilanden. Een vereenvoudiging die dringend nodig is; met smart wacht onze fractie op een veel drastischere hervorming van het belastingstelsel waarbij met name ook het hele stelsel van toeslagen dringend aan vervanging toe is.
De fractie kan zich met name goed vinden in die maatregelen die ervoor zorgen dat vooral kwetsbare huishoudens worden ondersteund in hun strijd tegen armoede, zoals de verhoging van het kindgebonden budget en de hogere huurtoeslag. Voorts is de fractie van de ChristenUnie verheugd over een aantal maatregelen die een gezondere levensstijl stimuleren zoals de verhoging van de alcoholaccijns en de verhoging van het accijnstarief op tabak. Daarnaast kan de fractie van de ChristenUnie zich goed vinden in een aantal maatregelen die vooral het bedrijfsleven stimuleren om duurzaam te ondernemen zoals het afschaffen van de regeling vrijstellingen duaal en non-energetisch gebruik van kolen. Ook de uitbreiding van de faciliteit voor giften aan ANBI’s voor bedrijven vindt onze fractie een erg goede ontwikkeling.
Tegelijkertijd heeft de fractie van de ChristenUnie ook een aantal zorgen.
Parlementaire behandeling
In de adviezen van de Raad van State stelt de Raad vaak de vraag waarom de regering ervoor kiest om bepaalde wetsvoorstellen onderdeel te laten zijn van het pakket belastingplannen en waarom de voorstellen niet op een ander moment kunnen worden ingediend. De Raad heeft de indruk dat diverse voorstellen ook op een ander, eerder of later, moment dan op Prinsjesdag hadden kunnen worden ingediend, al dan niet met een andere inwerkingtredingsdatum dan 1 januari 2024. Dit gaat met name om die voorstellen die geen budgettaire samenhang hebben met de begroting van volgend jaar. De fractie van de ChristenUnie is het van harte eens met deze opmerkingen. De stapeling van voorstellen die ook apart op een ander moment kunnen worden behandeld, bemoeilijkt een zorgvuldig parlementair proces. De fractie van de ChristenUnie begrijpt dat sommige zaken haast hebben en dat met name maatregelen rond inkomensondersteuning niet kunnen wachten. Bij andere maatregelen ontbreekt naar onze mening de strikte noodzaak van behandeling op dit moment. Dit kan enerzijds leiden tot een onzorgvuldige parlementaire behandeling; anderzijds kan dit een gemiste kans zijn: de energie en aandacht zouden onzes inziens veel meer gericht moeten zijn op structurele verbetering van het hele belastingstelsel in plaats van kleine, afzonderlijke reparaties.
- De fractie van de ChristenUnie hoort graag een reflectie van de staatssecretaris in deze: vindt de staatssecretaris ook dat een deel van de voorgestelde wetgeving ook los dan wel in een volgend Belastingplan behandeld had kunnen worden? Zo ja, waarom heeft het kabinet er dan voor gekozen dit niet te doen? En welke lessen trekt het kabinet hieruit? Wat kan de staatssecretaris toezeggen over een dergelijke bundeling in de toekomst opdat een zorgvuldige parlementaire behandeling inclusief amendementen en de implicaties van deze amendementen verzekerd is?
Uitvoering
De fractie van de ChristenUnie heeft genoemde zorgen over de parlementaire zorgvuldigheid mede omdat zij geluiden opvangt van een veel te overvraagde belastingdienst. De belastingdienst zou onder bemenst zijn en kent onder andere grote moeilijkheden met de uitvoering van de regeling hersteloperatie toeslagenaffaire. Zoals bekend kunnen ook de systemen de hoeveelheid wijzigingen niet aan. De aanvragen voor veranderingen in de IT-systemen zijn schier oneindig. Ook de Raad van State uit zijn zorgen in dezen.
- Hoe kijkt de staatssecretaris – mede in het licht van de grote bundeling van wetsvoorstellen zoals ik heb aangehaald - naar de staat van de belastingdienst?
Daarnaast heeft de fractie van de ChristenUnie vragen over een aantal afzonderlijke maatregelen.
Wetsvoorstel Belastingplan 2024
Eerstens het wetsvoorstel Belastingplan 2024
Arbeidskorting
Ik zou willen beginnen met een ideologisch punt. Dat betreft de arbeidskorting. Die korting is de afgelopen jaren ingezet als een koopkracht- en arbeidsparticipatie-instrument en daarmee ontzettend opgepompt. Vorige jaar stelde de staatssecretaris bij de behandeling van het Belastingplan 2023 in de Tweede Kamer dat “de grenzen van de inzet van de arbeidskorting bereikt zijn”. Deze conclusie deelt mijn fractie volkomen. Het klinkt namelijk heel goed, zo’n belastingkorting voor werkenden. Maar er zijn wel degelijk schaduwkanten. Mensen die niet kunnen werken, omdat ze bijvoorbeeld arbeidsongeschikt zijn of mantelzorg verlenen, vallen buiten de boot. Met elke verhoging van de arbeidskorting wordt die kloof groter. Om het over de kloof tussen een- en tweeverdieners nog maar niet te hebben. Daarom verbaast het ons ten zeerste dat de staatssecretaris vorig jaar zei dat de grenzen nu wel bereikt zijn, maar dat het kabinet de arbeidskorting nu nog eens met € 207 miljoen verhoogt, bovenop de indexatie van ruim € 3 miljard.
- Kan de staatssecretaris dit uitleggen? Was het in het kader van armoedebestrijding niet logischer geweest om de algemene heffingskorting te verhogen?
Verhoging accijns tabak
Zoals aangegeven ondersteunt onze fractie de verhoging van het accijnstarief op tabak. Wij ondersteunen het beleid van de overheid dat erop gericht is dat in 2040 geen enkele jongere meer begint met roken. Om dit doel te bereiken is echter accijnsverhoging op sigaretten niet voldoende. Deze accijns moet onzes inziens ook gelden voor zogeheten e-sigaretten of vapes. Ik wil het kabinet dan ook oproepen hier echt werk van te maken.
- Wil de staatssecretaris dit toezeggen? Per wanneer is dit uitvoerbaar en wanneer overweegt de staatssecretaris de uitwerking van de plannen naar de Kamer te sturen?
Belastingplan BES eilanden 2024
In artikel IV, onderdeel F van het belastingplan BES Eilanden 2024; het onderdeel over de aanpassing gebruikelijk loon wordt het percentage ter berekening van het gebruikelijk loon van 70% naar 90% van het vergelijkingsloon verhoogd. In de schriftelijke ronde geeft het kabinet op onze vraag aan dat door deze wijziging in de gebruikelijk loonregeling de DGA in 2024 meer belasting verschuldigd is dan in 2023. Dit kan op gespannen voet staan met de armoedebestrijdingsagenda van het kabinet, het rapport 'Een waardig bestaan' van de commissie Thodé en de bestaanszekerheid van met name kleine ondernemers in Caribisch Nederland met een vennootschap ondanks de verhoging van de belastingvrije som van $ 17.352 in 2023 naar $ 20.424 in 2024 volgens het gewijzigde amendement-Grinwis/Van Weyenberg.
Voorbeeld: een ondernemer in Saba met een winst van $ 35.000 had in 2023 een totale belastingdruk van $ 2.489 en derhalve een netto-inkomen van $ 32.511. In 2024 zou zijn totale belastingdruk met deze maatregel $ 3.456 en zijn netto-inkomen $ 31.544. Deze ondernemer gaat er dus per saldo $ 967 op achteruit in 2024 ten opzichte van 2023, terwijl die met een netto-inkomen afhankelijk van de gezins- en huursituatie al minder verdient dan de bedragen die in de Minimumvoorbeeldbegrotingen voor Caribisch Nederland voorkomen in diverse scenario's.
- Heeft de staatssecretaris onderzocht hoe vaak dit voorkomt? Hoe verhoudt dit zich tot rapport Thodé en de ambities van het kabinet?
Wij overwegen een motie in deze.
Wetsvoorstel Fiscale klimaatmaatregelen glastuinbouw
De fractie van de ChristenUnie is er primair voorstander van dat de Nederlandse glastuinbouw wordt gestimuleerd zoveel mogelijk om te schakelen naar een circulair systeem. Een duurzame energievoorziening is daarbij onmisbaar, bijvoorbeeld door gebruik te maken van aardwarmte en restwarmte uit andere sectoren. We vrezen echter dat het wetsvoorstel Fiscale klimaatregelen Glastuinbouw iets te hard van stapel loopt. Naast ook hier zorgen over de uitvoering wil de staatssecretaris al per 1 januari 2025 de verlaagde energiebelastingtarieven voor de glastuinbouwsector afschaffen en per die datum tevens een nieuwe tariefstelling van de CO2-heffing voor de glasbouwsector invoeren.
- Waarom wordt de budgettaire derving uit de nota van wijziging voor een deel gevonden in het nieuwe CO2 sectorsysteem van de glastuinbouwsector. Is dat wel eerlijk?
Tenslotte
Paus Franciscus merkte – enigszins gewaagd – in een toespraak tot de Italiaanse Belastingdienst op 31 januari 2022 op: ‘Dat belastingheffing, als ze rechtvaardig is, een dienst is van het algemeen belang.
Volgens de fractie van de ChristenUnie is het zoals ik al in het begin heb aangegeven van groot belang dat er wordt geïnvesteerd in een eenvoudiger en rechtvaardiger belastingstelsel en in een belastingdienst die dit goed kan uitvoeren. De maatregelen die thans voorliggen zijn een eerste stap in de goede richting. De fractie ziet uit naar de beantwoording van de vragen door de staatssecretaris.
