Mijn speech op het ChristenUnie-congres
Vrienden en vriendinnen van de ChristenUnie!
Een klein inkijkje in het leven van een Eerste Kamerlid. En als ik dit filmpje zie dan besef ik meteen op wat voor een bijzondere plek ik de afgelopen jaren met Roel en Peter heb mogen werken. In de oudste parlementaire vergaderzaal van de wereld. Waar ooit de Staten van Holland al vergaderden. Dat is natuurlijk een prachtige historie voor een Kamer die gekozen wordt door Statenleden. Maar het allermooist vind ik toch wel het plafond. Want helemaal boven in de plenaire zaal van de Eerste Kamer, wordt er op de senatoren neergekeken. Door kinderen. De kindertjes van staat. Daarmee of je het nu wilt of niet staat boven elke vergaderdag, elk debat, elke stemming de vraag: voor wie doen jullie dit? Helpt dit voor de toekomst van onze kinderen?
Neem afgelopen dinsdag. We spraken over twee wetsvoorstellen die verandering willen brengen in het gokbeleid. Nog een erfenis uit het vorige kabinet Rutte. Hetene wetsvoorstel wil online gokken toestaan en het is razend spannend of het een meerderheid in de Eerste Kamer zal halen. Online gokken neemt toe en het is illegaal. Je zou inmiddels, na de legalisering van de prostitutie en de voortdurende ellende daar, wat beters verwachten, maar het gebeurt weer! De bekende reflex … Als we het nu legaal maken dan krijgen we meer grip. Dan zijn de gokkers beter beschermd, dan worden de misstanden minder. Het is maakbaarheidsdenken pur sang. In alle landen om ons heen waar ze dezelfde gedachten hadden, heeft het online gokken een grote vlucht genomen, en het aantal verslaafden steeg hard. Doe het niet, roepen die cijfers. In Denemarken, België, Duitsland, Spanje, het is geen rooskleurig beeld. Trap er niet in, zeggen ex-verslaafden. Bedenk goed, mailde een meneer me, waar vroeger mijn pakje sigaretten zat, daar zit nu mijn telefoon. En altijd en overal kan ik gokken, straks nog legaal ook. Het is snel en anoniem, de verleiding is groot. In Den Haag willen ze af van het roken, waarom beginnen ze dan aan online gokken? Deze meneer heeft gelijk. Groot gelijk.
De overheid neemt een grote verantwoordelijkheid op zich, als ze online gokken toestaat. Want de sociale norm is danvoortaan dat het kan. De goede doelenclubs, de sportclubs, de KNVB, allemaal begonnen ze de lobby om een deel van de opbrengst veilig te stellen. De schatkist zal ook profiteren van de gokcenten. Maar is dat niet enorm cynisch, verdienen,terwijl de verslavingen toenemen. Er doodleuk reclame voor willen maken met je sportclub? Is dat het land dat we door willen geven aan onze kinderen? Het debat is nog niet klaar, de minister heeft nog wat uitzoekwerk, dinsdag gaan we verder. Mijn inzet blijft: stop met jezelf rijk rekenen door te reguleren, het is een illusie. Begin er niet aan. Geef jongeren het goede voorbeeld en help ze om uit de handen van de gokbedrijven te blijven.
Het wordt dus spannend dinsdag. Onze drie zetels in de Eerste Kamer doen er toe. We kunnen verschil maken. Eerst als constructieve oppositie, nu als positief-kritische coalitie. Zo heb ik gezien hoe Peter Ester telkens opnieuw medestanders weet te vinden. Voor een eerlijker belastingstelsel waarin het niet uitmaakt hoe je zorg en werk in je gezin verdeelt. Voor een eerlijker belastingstelsel waarinvrijwilligers en mantelzorgers meer gewaardeerd worden. En voor een eerlijker blik op de staatsbegroting. Niet alleen de economische. De economische blik is van het Centraal Planbureau. Heel goed en nuttig, maar niet om het hele debat te domineren. Meer geld, meer groei, betekent nog geen gelukkiger, gezonder land. Voortaan publiceren alle drie de planbureaus tegelijk hun oordeel, zodat ook duidelijk wordt wat de nieuwe plannen van het kabinet voor schepping en samenleving betekenen. Een eerlijk belastingstelsel voor alle huishoudens, een eerlijke waardering voor vrijwilligers en mantelzorgers, en een eerlijke blik op de nieuwe plannen van het kabinet. Peter heeft zich als ijzersterke senator laten kennen en ik zie er naar uit om de komende jaren opnieuw samen op te trekken. Mag ik een hartelijk applaus voor Peter!
En dan Roel. Als nieuwe lijstaanvoerder van de ChristenUnie voor de Eerste Kamer, moet ik u wel bekennen dat een ding me enige schroom bezorgd. Want mijn twee voorgangers, Roel Kuiper en eerder Egbert Schuurman, tja dan sta je toch wel op de schouders van reuzen. Roel is in de Eerste Kamer een man van statuur. Een paar weken geleden verving ik Roel in een van de commissies. Het ging er over het vierde spoorwegpakket. Dat klinkt niet zo spannend en dat dachten de senatoren van andere partijen ook geloof ik. Maar Roel niet, die kijkt naar de kern, en hij zag hoe de voortdurende Europese agenda van liberalisering beetje bij beetje de Nederlandse zeggenschap over het spoor weghaalt. Hij wilde een debat. Als je dat in zo’n commissie zegt, dan merk je dat als Roel zo’n punt maakt, er meteen goed geluisterd wordt. Want Roel heeft een haarscherp oog voor de gevolgen van liberalisering en privatisering. Hij gaf leiding aan het eerste en tot nu toe enige Parlementair onderzoek in de senaat. Hij muntte daarbij het woord privatiseringsverdriet. De overheid verliest haar grip op diensten die van nationaal belang zijn. Dat optreden van Roel heeft effect: hij dwong zo de staatssecretaris om helder uit te spreken dat Nederland de ruimte houdt eigen keuzes te maken en daarvoor geen goedkeuring moet halen vanuit Brussel. En voor de toekomst ook dat de NS gewoon haar werk goed kan doen op het hoofdspoornet.
Roel, we gaan op een later moment uitgebreid afscheid van je nemen, dat komt. De komende maanden genieten we nog van jouw aanwezigheid in de Eerste Kamer. Maar ik wil nu al wel noemen dat het fantastisch is om een fractievoorzitter te hebben die echt als christen in de politieke arena staat.Vriendelijk, maar met vaste overtuiging wijs jij telkens weer op de rijke meerwaarde van het geloof dat ten diepste onze overtuigingen vorm geeft, je wijst op de rijke traditie waar we uit mogen putten. Ik ben je enorm dankbaar voor jouw jaren voor de ChristenUnie in de senaat.
Als ik zeg dat ik op de schouders van reuzen stap dan denk ik aan Roel, maar ook aan Egbert Schuurman. Nog zo’n bijzondere voorganger in de Eerste Kamerfractie. Deze periode wist Peter Ester een motie aangenomen te krijgen die de regering opdraagt zich te bezinnen op de ethische vragen die gesteld moeten worden bij et innovatie en technologische beleid. Dan denken wij met dankbaarheid aan het werk van Egbert Schuurman. We noemen zijn naam met ere. En dan meteen maar een onthulling, in onze kamer staat de Egbert Schuurmanstoel. Een stoel die hem jarenlang vertrouwd was, die houdt een vaste plek. Zo draagt de inrichting ook bij aan goede gedachtenvorming over nieuwe vraagstukken.
Ik begon mijn verhaal met de kinderen in het dak van de Eerste Kamer. Zij zetten ons werk in het juiste perspectief. Over minder dan 40 dagen zijn de verkiezingen, een belangrijk moment. Er wordt volop gefilosofeerd over de uitslag, over de coalitie. We gaan enthousiast campagne voeren en laten zien waar ons hart voor klopt. Biddend willen we verder werken. Je hebt trouwens campagne voeren en campagne voeren. De nieuwe trend lijkt anderen de maat nemen. Dat klinkt lekker, maar zegt heel vaak vooral negatief wat over jezelf. Ik vind het dan fantastisch om juist in deze dagen te kijken naar de mensen achter mij! De provinciale campagneteams. Positief en inhoudsvol. Neem deluistertour in Limburg, waar het enthousiasme vanaf spat en waar Limburgers kunnen laten zien wat hen bezig houdt, waar de zorgen zijn. Een gezamenlijke actie van de statenfracties in Gelderland en Noord-Brabant tegen drugsafval en de toenemende ellende van dumpingen. Wist u dat een Brabantse boswachter gemiddeld tussen de 5 en 25 dumpingen per week heeft? Hermen en Dirk Vreugdenhil, steken het hoofd niet in het zand. Ze staan op om de ellende te benoemen en woonwijken en natuurgebieden te beschermen. We hebben gezien dat Henk Staghouwer in Groningen en Michel Klein in Noord-Holland vanwege hun goede werk zijn genomineerd als groenste politicus. Geen gesneer naar anderen, maar nuchter en gedreven de hand aan de ploeg. En zo het verschil maken. Dat doen onze provinciale lijsttrekkers. Wat ben ik trots op ze.
Het gaat deze dagen veel over het klimaat. Maar er is een groep die van mij wel wat meer daarover aan het woord mag komen. Dat zijn de waterschappers, over hun relevantie hoeven we het in deze tijd niet te hebben. De extremen in het weer nemen toe. Wat hadden we een hete zomer en wat is het knap dat we al die tijd goed drinkwater hadden. Ik woon in Gouda en daar weten we heel goed he belangrijk waterbeheer is en wat droogte doet. Scheuren, paalrot en verzakkingen.Klimaatextremen hebben grote gevolgen. De waterschappers weten als geen ander wat er op het spel staat. Straks op de bank meer hierover begreep ik. Ik ben echt trots op onze waterschappers de afgelopen zomer laat zien hoe belangrijk jullie werk is, heel veel succes deze campagne!
Nog even over dat klimaat… Er is heel veel over te zeggen, maar soms kan het ook simpel. Ik noem het woord rentmeesterschap. Dat betekent dat je leeft van de rente die deze aarde geeft. Dat is ook nuchter kijken naar onze levensstijl, naar wat vervuilend is. En nuchter kijken hoe we van de rente van deze aarde kunnen leven. Dat kan met een eerlijke betaalbare rekening voor burgers en bedrijven, daar ben ik van overtuigd. Wat zou het mooi zijn als het kabinet met een helder klimaatplan komt dat Nederland sterker en schoner maakt. Maak werk van draagvlak, verlies je niet in symboolmaatregelen, maar durf te investeren in schone energie en innovatie van de industrie. Hoe de verkiezingsuitslag ook wordt, dit moet een breed gedragen verhaal zijn. Want het gaat niet over een kabinetsperiode, het gaat over tientallen jaren.
Dat brede draagvlak geldt eigenlijk alle grote vraagstukken van dit moment. Ook na de verkiezingen draait het niet om de rekenmachine die tot 38 zetels telt voor de steun in de senaat. Of je het nu hebt over de pensioenen, de arbeidsmarkt of de woningmarkt de oplossingen moeten sterker zijn een regeringsperiode. Dat is dus een verantwoordelijkheid van iedereen die gekozen wordt. Nederland is niet sterk geworden door zich te wentelen in het verschil maar juist door mensen die ondanks hele andere overtuigingen samenwerkten en zo het verschil durfden te maken.
Politiek is daarbij ook een zaak van lange adem. Ik noem u nog een voorbeeld. Na jaren van bezuinigingen kraakte het in de rechtspraak, in het openbaar ministerie, in de politie. De opeenvolgende ministers van justitie hadden het zwaar in de Eerste Kamer. Dit kabinet heeft geïnvesteerd in de politie.Daar ben ik blij mee. Het komt er nu wel op aan om de lijn van herstel vast te houden. Dat de rechtspraak kwaliteit kan blijven leveren en dichtbij de Nederlander is die recht zoekt. Wat de uitwerking van de kabinetsplannen voor de gesubsidieerde rechtsbijstand ook wordt, er mag niet gegokt worden met de toegang tot het recht. Of je nu een kleine of een grote ondernemer bent, een middeninkomen hebt of elke maand tekort komt. Recht vinden, is geen voorrecht maar een grondrecht voor iedereen.
Vrienden van de ChristenUnie, die verkiezingen over 39 nachtjes die doen er toe. Wie straks bij de statenverkiezingen zijn stem waardevol wil maken, stemt op een van de fantastische mensen achter me. Zij hebben laten zien dat ze met de hand aan de ploeg staan voor een waardevolle samenleving en een waardevolle schepping. Als we samen aan de slag gaan om heel veel stemmers voor die hoopvolle politiek enthousiast voor te krijgen, dan kan er zomaar iets heel bijzonders gebeuren… het kan echt.. groei in de Staten betekent al snel van drie naar vier zetels in de Eerste Kamer.Wij gaan voor een ChristenUnie-kwartet. Met Peter Ester,met Tineke Huizinga uit Friesland en alle ervaring die zij met zich meebrengt. Met de eerste Limburgse senator voor de ChristenUnie, Maarten Verkerk. Doe mee, help mee, maak je stem dubbel waardevol! En vraag mensen om je heen dat ook te doen.
Ik zie er naar uit om samen campagne te voeren. Hard te werken, veel mensen te spreken. Maar bovenal biddend te vragen dat we tot zegen mogen zijn voor Nederland en de kinderen aan wie we dit land weer doorgeven. Zo, biddend en werkend zoeken we het goede voor Nederland. Dank u wel!
