Bijdrage debat over Europese top: christelijk realisme is idealisme én daadkracht
Een zwarte avond in het Witte Huis. De behandeling van een president uit een land dat dapper strijdt tegen de Russische agressie en de Amerikaanse inzet, of het terug trekken daarvan, geven een grote beklemming.
Opkomen voor gerechtigheid en voor vrede, dat is de opdracht voor de Europese leiders in deze tijd. En als de Verenigde Staten aarzelt, betekent dat niet dat Europa mag wankelen. Integendeel. Het is aan ons om op te staan. Europese leiders dragen nu de verantwoordelijkheid om te handelen. Allereerst voor het Oekraïense volk, maar ook voor de rest van het Europese continent. De Baltische staten vrezen terecht voor de dag na een staakt-het-vuren zonder garanties.
Gerechtigheid kan niet zonder macht, zoals de theoloog en politiek denker Reinhold Niebuhr terecht stelde. Zonder macht, is het holle retoriek. Zijn pleidooi voor christelijk realisme past nu, net als toen in de context van de geschiedenis van de wereldoorlogen en de Koude Oorlog. Hij zag hoe naïef idealisme faalde tegen totalitaire regimes en pleitte voor een realistische, maar moreel verantwoorde inzet van macht. Idealistische woorden winnen geen oorlogen.
Christelijk realisme zoekt de balans tussen idealisme en machtsgebruik: de oproep om ‘de andere wang toe te keren’ gaat hand in hand met de plicht om macht in te zetten voor gerechtigheid. Soft power en een big stick. In deze oorlog blijft diplomatie cruciaal, maar sancties en militaire steun zijn nu nodig om agressie te weerstaan en recht te handhaven.
In de lijn van Niebuhr betekent dit een pragmatische inzet van macht, zelfs als de VS meer afstand neemt van de EU. Vrede en recht vragen nu om handelen binnen een ‘coalition of the willing’. Europa kent de prijs van verdeeldheid. De terugkeer van Groot-Brittannië aan de Europese tafels is goed nieuws en biedt kansen om, samen met Noorwegen, een sterk geopolitiek blok te vormen.
Leiderschap is geen luxe, het is een plicht. En die plicht rust nu op de schouders van dit kabinet en deze premier. Leiderschap om initiatief te nemen en ons land te laten zien wat nodig is en met de coalition of the willing in Europa te doen wat nodig is.
De premier weet zich hiervoor gesteund door een brede Kamermeerderheid, en hoeft dus niet te aarzelen. Neem de ruimte die nodig is. Sta pal voor gerechtigheid en laat je niet afleiden door de wankele coalitie. Doe uw werk voor ons land als premier van alle Nederlanders, voor de veiligheid die in Oekraïne begint, maar doortikt in Europa en ons land.
In de afgelopen week heb ik me opnieuw zorgen gemaakt om de grootste partij de PVV. De uitspraken van minister Faber, de tweets uit de fractie – het is een patroon van wankelmoed en twijfel. En opnieuw, op het allerlaatste moment, maakt Wilders om vijf voor twaalf een draai en trekt zijn been bij.
Complimenten daarvoor, maar laten we eerlijk zijn: geloofwaardigheid vraagt om consistentie, niet om paniekvoetbal. Dit is niet het moment voor politieke spelletjes. Dit is het moment om koers te houden. Als wij niet zelf sturen, zullen andere landen dat wel voor ons doen.
In de brief van het kabinet van gisterenavond wordt met geen woord gerept over de gepresenteerde plannen van de Europese Commissie. Dat is een gemiste kans. Wat vindt het kabinet van de voorstellen? Hoe gaat u deze voorstellen beoordelen? Hoe wordt gezamenlijkheid met de Britten en de Noren behouden, liggen hier ook kansen? Ik hoor graag het standpunt van het kabinet.
Zonder vrede en veiligheid wordt het samenleven onmogelijk. Jarenlang hebben we als Nederland kunnen profiteren van vredesdividend, waarbij de noodzaak van goede defensie te vaak naar de achtergrond schoof. Nu moeten we miljarden investeren. Niet omdat we willen maar omdat we moeten.
En ja, dat vraagt naar draagkracht iets van ons allemaal. Zoals je verzekeringspremie stijgt als het risico toeneemt. Toch horen we stemmen die een valse keuze presenteren: alsof we moeten kiezen tussen koopkracht en veiligheid. Maar laten we eerlijk zijn: wat betekent koopkracht als de wereld om ons heen in brand staat?
De sterke schouders kunnen en moeten de zwaarste lasten dragen. Niet voor onszelf, maar voor de toekomst en veiligheid van ons allemaal.
Nederland heeft zich altijd sterk gemaakt voor vrede en recht, maar die woorden zijn niets waard als we niet bereid zijn de consequenties te dragen. Wie vrede wil, moet koers zetten. Wie vrijheid wil, moet verantwoordelijkheid nemen.
