Hoop in ongenadige tijd
Bij de presentatie van het visiedocument ‘Hoop voor een ongenadige tijd’
Vandaag presenteren wij als Commissie dit visiedocument met het oog op de koers van de ChristenUnie voor de komende jaren. Volgend jaar bestaat de ChristenUnie 25 jaar. Van die 25 jaar heeft de partij tien jaar gediend in coalitiekabinetten. Onvermijdelijk moet je je in je uitingen dan steeds verhouden tot staand kabinetsbeleid.
Dit visiedocument is het resultaat van nadenken over de politieke toekomstagenda van de ChristenUnie. Het Landelijk Bestuur gaf daartoe de opdracht en hier zijn wij vandaag. Het is tijd voor de ChristenUnie opnieuw de koers uit te zetten, sinds kort onder een nieuwe partijleider die er zichtbaar zin in heeft.
De vraagstukken van onze tijd zijn fors. De stemming is soms ronduit somber als mensen zich uitspreken over de toekomst. Er hangt dreiging van conflict in de lucht. Mensen kunnen hard zijn voor elkaar, elkaar uitsluiten in de media en in het echte leven. De politiek oogt gespannen, onderlinge welwillendheid is soms ver te zoeken. Internationaal pakken zich donkere wolken samen, er is oorlog aan de grenzen van Europa, we moeten ons weer bewapenen. Voor teveel jongeren, onze hoop voor de toekomst, voelt de wereld ongenadig. Welk perspectief is er op een huis, betekenisvol werk, een gezin, een inkomen om van rond te komen, een samenleving met voldoende voorzieningen, een sociale leven met genoeg ruimte er voor anderen te zijn?
Het visiedocument heet hoop voor een ongenadige tijd. Christenen zijn mensen van de hoop, we letten op mogelijkheden, ook als het moeilijk is. We leven in een gezegend land. Er zijn mensen die zich vrijwillig inzetten voor elkaar, er is ondernemerschap, kansen om mee te doen. Maar dat alles is onder druk komen te staan in de afgelopen decennia. Het individu ging altijd voorop. We hebben alles op de kaart gezet van private welvaart en zo ontstond onze publieke armoede. De economie was vaak dienstbaar aan het grote geld en te weinig aan de samenleving. De roofbouw op natuur en milieu ging door. Werknemers persen zich in loeidrukke schema’s, maar voelen zich vaak slechts gezien als productiefactor of naam op het rooster. Met al onze welvaart lopen we overal tegen de tekorten op, in onderwijs en zorg. Iedereen moest voor zichzelf kunnen zorgen, maar inmiddels snakken we naar wat meer aandacht voor elkaar, wat meer gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.
De boodschap die dit visiedocument uitzendt begint daar, bij die gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Voor elkaar, voor de samenleving, de economie, de toekomst van de landbouw en voor de jongste generaties. Noem dit de politieke vertaling van een geloof in naastenliefde en de opdracht er voor elkaar te zijn, een kernboodschap van christelijke politiek. Als we niet willen dat ons land uiteenvalt door gebrek aan solidariteit, door burgers en overheden die tegenover elkaar staan, dan zullen we stappen naar elkaar moeten zetten. Er is veel te winnen voor dit land als we onze samenleving weer vitaal en draagkrachtig weten te maken. Dat moeten burgers zelf doen, aangemoedigd door overheidsbeleid. Op weg naar gedeelde verantwoordelijkheid en met de solidaire bereidheid moeilijke besluiten samen te dragen. Op dat land met die mensen is deze toekomstagenda gericht.
Dit visiedocument wijst drie domeinen aan waar de ChristenUnie op te vinden zal zijn, zo stelt de commissie voor. Dat is het domein van de samenleving, waar weer een lokale basisstructuur moet ontstaan waar werk, opvoeding, zorg en goed wonen op elkaar betrokken worden en samen het sociaal weefsel versterken. We moeten ruimte maken voor mensen om verantwoordelijkheid te nemen, voor kinderen en jongeren, voor een vernieuwde economie, zo lokaal mogelijk, voor zorg dichter bij huis, aandacht voor ouderen, voor welzijn en onze leefomgeving. We sluiten aan bij wat altijd de inzet is geweest van christelijk-sociale politiek: de dienstbaarheid van de politiek aan bloeiende gemeenschappen. Daarnaast is er het domein van een dienstbare economie, dienstbaar aan de zorg voor de schepping. Er is ondernemerschap nodig om de transitie te maken naar een economie die zich beweegt binnen ecologische grenzen en ook het herstel van de natuur op het oog heeft. Dat noemen we een rentmeestereconomie. We hebben in deze visie nadrukkelijk oog voor het bedrijfsleven en boeren die daarin het voortouw kan nemen. Het derde domein is die van een betrouwbare overheid, bondgenoot van burgers en allesbehalve een technocratisch monster op afstand. Er zijn nieuwe inspanningen nodig voor onze rechtsorde, tegen allerlei binnensluipend kwaad en de zorgelijke ondermijning van de rechtsstaat. Burgers rekenen op handhaving van wet- en regelgeving.
Dit visiedocument functioneert naast het verkiezingsprogramma, maar is wel gericht op een langere termijn. De opdracht was een agenda te ontwikkelen voor de middellange termijn. We werken zeven beginselen uit, wijzen drie domeinen aan van politieke activiteit en presenteren een agenda van tien punten. Het is de bedoeling hiermee aan de slag te gaan in de partij en er verdere politieke uitwerking aan te geven.
Vandaag treedt niet een andere ChristenUnie naar voren. We willen onze beginselen niet veranderen, maar er juist weer uit putten. In het afgelopen jaar is vaak gezegd: ChristenUnie houd koers, maar laat vooral je eigen beginselen weer zien. Wat betekent christelijke politiek vandaag? Waar herkennen we jullie aan? Wij hopen dat dit rapport een baken wordt om op te koersen en zal gaan leiden tot een herkenbaar politiek geluid in de jaren die komen.
