'Verbondenheid maakt het hele leven anders'
Het kerstreces komt eraan. Tijd om te reflecteren op een veelbewogen jaar. Een jaar waarin het gebrek aan verbinding pijnlijk zichtbaar werd. Na hun bezoek aan een Warme Kamer van het Leger des Heils blikken Gert-Jan Segers en Mirjam Bikker terug en kijken ze vooruit. Met een glansrijke rol voor de glitterpen van Albert.
Tekst: Theanne Boer, Foto’s: Anne-Paul Roukema
Hartverwarmend, zo hebben Gert- Jan en Mirjam het bezoek aan de Warme Kamer van het Leger des Heils in Utrecht-Zuilen ervaren. Nog nagenietend zitten ze samen aan de lunch in de werkkamer van Gert-Jan. Mirjam laat een pen zien, paars met glittersteentjes erop. “Van Albert,” zegt ze, “hij is een vaste bezoeker van de Warme Kamer en hij deelt pennen uit om mensen blij te maken. Geweldig hè? Ik word er zo vrolijk van. Dit soort plekken in de stad zijn echt goud. Al die mensen die daar binnenkomen. Twee vrouwen die elkaars taal niet spreken, maar stralend ‘goedemorgen’ zeggen. Toevallig ken ik het buurtje goed, ik heb er bijna tien jaar gewoond en de eenzaamheid is op sommige plekken groot. Men leeft langs elkaar heen, maar hier is iedereen welkom. Ze worden gemist als ze er niet zijn en ze gaan zelfs naar Bijbelstudie, ook al hebben ze niks met het geloof.” “Ik zat naast Marco”, vertelt Gert-Jan, “hij was acht jaar verslaafd aan crack en hij zei: ‘Het gaat goed met mij dankzij deze huiskamer.’ Hij gaat altijd naar het Bijbeluurtje met ‘JP de Dominee’, vertelde hij. Geweldig! En dan was er nog iemand die tobt met z’n gezondheid, die dan weer werd gesteund door Marco. Wat een mooie plek!” Mirjam: “Ja, dat zijn de dingen die je vanuit de politiek wil aanmoedigen, want zo komen die mensen tot hun recht. Als ik deze baan niet zou hebben, dan zou ik zo vrijwilliger willen worden. Het is zo betekenisvol, het doet er echt toe dat jij daar koffiezet. Want je maakt verbinding, tussen bijvoorbeeld een Oekraïnse vrouw en een Syrische vrouw. Ik geloof dat verbondenheid het hele leven anders maakt.”
Zomertour
Verbinding. Dat is toch wel hèt thema, of beter gezegd hèt pijnpunt van het afgelopen jaar, vinden beiden. Door corona is de verbondenheid tussen mensen ernstig beschadigd geraakt, ‘verkruimeld’ zegt Mirjam. En daar plukt ook de politiek nog steeds de wrange vruchten van. Gert-Jan: “Er is meer wantrouwen, waardoor mensen sneller boos zijn en uitgaan van slechte intenties in plaats van goede intenties. Ze schrijven eerder een boze mail of tweet dan dat ze even de telefoon pakken of elkaar opzoeken. Daarom zijn we van de zomer op pad gegaan, het land door met de Zomertour, om de verbinding weer op te zoeken. En dat is echt heel goed geweest. Deze winter gaan we zoiets weer doen.”
De Zomertouravond in Renswoude staat Gert-Jan nog levendig voor de geest. Op een boerenerf in de Gelderse Vallei kwamen veertig trekkers met bezorgde boeren aanrollen. Samen een (alcoholvrij) biertje drinken en luisteren bleek het recept te zijn: “Het was af en toe heel indringend, ook de vragen die ze stelden, maar wel heel goed. Daar gebeurde wat daarvoor niet was gebeurd: er werd naar elkaar geluisterd en met elkaar gepraat. In plaats van eenzijdig gecommuniceerd, topdown. Remkes zei later ook: dat stikstofbeleid is één ding, maar deze gemeenschappen zijn niet gehoord. Er is beleid over hun hoofd heen uitgestort, zonder dat jullie normaal met elkaar hebben gesproken.”
Regeloerwoud
Mirjam: Wat jij had in Renswoude, had ik tijdens de Zomertour in Friesland. Daar merkte ik dat boeren zelf heel goed weten dat er iets moet veranderen en dat ze daar ook goede ideeën voor hebben. Het zit ‘m niet vast op onwil, maar ze ervaren de ruimte niet. Dat luisteren naar elkaar, dat is waarom ik ooit de politiek ben ingegaan. Om mensen te horen. Vanochtend in die wijk, was ik weer helemaal terug bij mijn ‘vuurtje’. Juist omdat ik kon vragen: wat speelt er in je leven, wat kom je tegen? Als raadslid heb ik vaak gemerkt dat de overheid snel een belemmering of een angst is in plaats van een schild, wat zij zou moeten zijn. We hebben er zo’n regeloerwoud van gemaakt. En dan kunnen wij misschien wel rustig slapen, omdat we denken dat ‘er toch een weg is om uit de nood te komen’, maar een regeloerwoud is geen weg!” Afgelopen zomer was er nog zo’n memorabel moment: de begrotingsonderhandelingen. Gert-Jan: “We zagen de inflatie en de dreigende energiearmoede. Toen we vorig jaar deelnamen aan dit kabinet hebben we gezegd: als we het dan doen, dan doen we het om de bestaanszekerheid van mensen die zó vaak in de steek zijn gelaten, en die het nu zó hard nodig hebben, te versterken. Deze begrotingsonderhandeling afgelopen zomer was voor ons erop of eronder. We kunnen hier alleen geloofwaardig zitten als we nu een begroting overleggen die echt verschil maakt voor deze mensen. We kunnen een groei van armoede niet accepteren. En dankzij die begroting is de armoede gekrompen. Dan denk ik: we hebben verschil gemaakt.”
Vlammetje
Nog niet zo lang geleden zat Mirjam in de Eerste Kamer, waar ze, zoals ze toen zei, bezig was met de ‘trage vragen’. Dat paste bij haar, vond ze, maar zo te zien past het snelle Tweede Kamerleven haar ook als een jas. Toch? Mirjam: Het past me beide, ja. Ik ben gestart als raadslid. Ik dacht: waar ik fiets op straat, daar doe ik wat mee, en daar weet ik het verhaal van. Dat is diep in mij verankerd geraakt. Later toen ik in de Eerste Kamer stevig door wetgeving ging, was mijn eerste vraag dan ook altijd: wat betekent dit voor mensen voor wie de wet bedoeld is? Wie zijn de verliezers en wie zijn de winnaars? Die basishouding is hier in de Tweede Kamer net zo. Je bent hier wel weer veel meer op de actualiteit aan het reageren, in plaats van dat je reflecteert op de langere lijn. Dus de beschouwende kant in mij, want die heb ik, die kwam heerlijk tot z’n recht in de Eerste Kamer. Maar de luisterende kant, de kant die graag mensen ontmoet, het raadslid in mij…”
Gert-Jan: “De activistische kant…”
Mirjam: “Ja kijk, hij zegt ‘activistisch’, dat vind ik nou wel weer heel Kuyperiaans hoor.”
Gert-Jan: “Dat is toch mooi!” Mirjam: Nou, ik denk dan eerder aan vastlijmen aan kunstwerken enzo, maar oke. Dat vlammetje in mij, dat kan ik nu veel meer kwijt, en het fijne is: omdat ik zes jaar in de Eerste Kamer heb gezeten, ben ik door een heel aantal grote wetten gegaan. Neem nou bijvoorbeeld de liberalisering van de online gokmarkt. Daar heb ik in de Eerste Kamer heel grondig mijn kritiek op geleverd. Want ik verwachtte dat gokverslaving onder jongeren zou toenemen. Vervolgens kwam ik hier als Tweede Kamerlid en die wet gaat in. Wat zien we gebeuren? Steeds meer jongeren raken verslaafd. En dus roep ik onmiddellijk naar de minister: ‘Hallo, wat zijn we hier aan het doen? Wilt u dit echt?’ Samen met de SP hebben we gewerkt aan een reclameverbod dat begin volgend jaar ingaat.”
Kop zonder kip
Gert-Jan: “Ik vind het interessant dat je die combinatie legt van de Eerste en Tweede Kamer. Want in de Tweede Kamer is het risico dat mensen als een kip zonder kop rondlopen. Dat ze activist zijn zonder richtingsgevoel en schieten op alles wat beweegt. Een soort ADHD-politiek. In de Eerste Kamer is het risico dat je een kop zonder kip hebt. Dat er heel veel hoofd zit, maar: maak het eens praktisch, wat gaan we dan doen? Bij Mirjam zie ik dan inderdaad een activist waar een kop op zit. Iemand die overzicht heeft en vervolgens daarmee aan de slag gaat. Dat is ontzettend belangrijk, want een activist zonder richtingsgevoel geeft je misschien even een goed gevoel, maar het is heel belangrijk om óók die stap naar achter te kunnen zetten, zoals in de Eerste Kamer gebeurt.
Mirjam: Het is best wel spannend, met Rusland, met Oekraïne, de impact op onze samenleving. Maar ik ben ervan overtuigd dat als wij betrokken zijn op elkaar, voor elkaar willen zorgen, we heel veel aankunnen. Dat we ook in moeilijke tijden er voor elkaar kunnen zijn. En daarin kunnen christenen een voorbeeld zijn. Afgelopen jaar kwam een studie uit: Afgehaakt Nederland, over mensen die afgehaakt zijn. Ze voelen zich niet meer betrokken op de samenleving. In dat rapport zie je een soort band door Nederland lopen, die verrassend veel lijkt op de biblebelt, waar meer gemeenschap en verbondenheid is. Met die mensen gaat het financieel ook niet top, maar tóch zijn ze gelukkiger. Dat is de band van verbondenheid en ik hoop dat wij als ChristenUnie-politici lokaal, provinciaal, in de Eerste Kamer en in de Tweede Kamer, laten zien dat dát ertoe doet. Dat de overheid de samenleving in staat stelt om verbonden te zijn. Ik hoop echt dat we er weer willen zijn voor elkaar, ook als de tijden ingewikkeld worden. En ik hoop dat het meevalt, maar de toekomst ziet er wel onbestemd uit.
En de pen van Albert?
Die gaat me voorlopig herinneren aan het feit dat je altijd momentjes van blijdschap kunt uitdelen,” zegt Mirjam, “en ook hoe belangrijk het is dat we plekken van ontmoeting hebben. En dat we die juist ook bereikbaar houden voor mensen voor wie dat niet vanzelfsprekend is.”
Kerstpreek
Gert-Jan: Mag ik een kleine kerstpreek daaraan toevoegen? Ik moet denken aan de titel van een boekje: Waarom moet ik altijd helpen?. Ik denk dat heel veel ChristenUnie-mensen zich wel eens afvragen: waarom moeten wij altijd helpen? Waarom moeten wij in een coalitie? Waarom moeten wij nou weer verantwoordelijkheid dragen? Uiteindelijk gaat dat terug naar wat Kerst is: God is erbij, Immanuël. Jezus Zelf kwam erbij. Om met Bonhoeffer, te spreken: met God, midden in de wereld. En die twee proberen heel dicht bij elkaar te houden. Daar zijn waar Jezus zou zijn. En dat ís op spannende plekken, dat ís in Zuilen bij het Leger des Heils, of waar ook. En dat geldt voor ons ook. Er is nu heel veel wantrouwen richting de overheid en de politiek, er is heel veel polarisatie, en wij zitten daar middenin. Op het gevaar af dat je denkt dat je de wereld moet gaan verlossen, want dat moeten we helemaal niet, dat heeft Jezus gedaan. Maar ik denk wel dat het onze roeping is om die twee, God en de wereld, heel dicht bij elkaar te houden. Die missie, dát is voor mij kerst. Dat is God die midden in de wereld kwam, het Woord dat vlees werd. Een mens, die naar bezetenen ging, naar de Samaritaanse vrouw en Zacheüs, naar allerlei spannende plekken, daar waar het erop aankomt. Dat is, of we het leuk vinden of niet, uiteindelijk ook ónze roeping. En ik vind dat niet alleen maar zwaar en moeilijk, want als je het verschil maakt, is het ook gaaf.
Mirjam: Ja, als je deelt, ga je ontvangen. Dat is misschien wel het mooie van zo’n Warme Kamer. Dat je mensen ziet die ontdekken dat als ze gaan delen, ze dan ontvangen. Want je hoort ze over elkaar zeggen: ‘Dat is zo’n gouden vent! Die heeft zo’n gouden hart.’ Dus je ziet: ze zijn gaan delen en daarom hebben ze ontvangen. Dat is voor mij een aansporing: ga maar delen, ga maar delen.” Koesteren voorlopig, die mooie, sprankelende glitterpen van Albert.
Dit artikel verscheen eerder in het ChristenUnie Magazine.
