Liberaler dan de liberalen
We hadden binnen in het Johan de Wit-huis een stevige bespreking gehad en informateur Hamer en de delegaties van VVD en D66 onder leiding van Rutte en Kaag vroegen me om buiten niets inhoudelijks over hun ‘aanzet tot bouwstenen voor een opzet tot een eventueel Regeerakkoord’ te zeggen.
Ik beperkte me daarom na afloop bij het oploopje met de media tot de algemene recensie dat het om een ‘nogal liberaal document’ ging. De twee verloofde linkse partijen namen het – volgens een verslaggever van Nieuwsuur – iets minder nauw met hun belofte van geheimhouding. Ze wilden graag het kabinet in. En met hun enthousiasme over het liberale startdocument probeerden ze hun eigen afstand tot de VVD te verkleinen en met inhoudelijk lekken poogden ze de afstand tussen D66 en de ChristenUnie verder te vergroten. Daarom lekten ze de liberale wens om de abortuswet, embryowet en de onderwijsvrijheid te ‘moderniseren’. Zo probeerden de linkse liefjes de ChristenUnie van de formatietafel te laten weglopen. In een gesprek met De Volkskrant werden Ploumen en Klaver zelfs openlijk narrig dat ik daar niet onmiddellijk gehoor aan gaf.
Overigens ben ik zeer voor modernisering van de onderwijsvrijheid. Ik wil namelijk niet minder, maar juist meer onderwijsvrijheid. Dus kom maar door met die modernisering! Ook de abortuswet en embryowet moeten inderdaad hoognodig gemoderniseerd worden. Ik wil namelijk betere zorg en meer bescherming van kwetsbaar leven. Natuurlijk bedoelen onze liberale vrienden iets anders dan ik. Als zij opschrijven dat wetgeving ‘gemoderniseerd’ moet worden, zeggen ze eigenlijk: iedereen moet voortaan gaan denken en doen zoals wij, verlichte liberalen. Het is die onliberale tic om mensen met een andere overtuiging te dwingen tot hun liberale versie van vrijheid en ruimdenkendheid. Het is maar wat je liberaal noemt.
Ook in deze coronatijd zie ik die liberale tic weer terug. Ik ben zelf gevaccineerd en zie dat vaccinatie ons helpt. Nieuwsuur-journalist Rudy Bouma twitterde een hele serie aan pijnlijke voorbeelden van mensen die zich op sociale media luidruchtig verzetten tegen het coronavaccin, maar daarna besmet werden en het leven lieten. Tegelijk, als mensen beducht zijn voor mogelijke gevolgen van vaccinatie voor de lange termijn of religieuze bezwaren hebben, dan moeten ze daarin vrij zijn. Samen met een Kamermeerderheid hebben we ons als ChristenUnie-fractie daarom steeds uitgesproken tegen vaccinatiedwang en -drang. We moeten de dreigende tweedeling tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden stoppen en – naast de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid en het ontzien van de zorg – recht doen aan de persoonlijke vrijheid en lichamelijke integriteit van iedereen. Maar het zijn uitgerekend twee liberale partijen die in dit opzicht allesbehalve liberaal zijn.
Toch ging mijn typering dat VVD en D66 een nogal liberaal stuk hadden geschreven verder dan dit. Ik vond dat het stuk tekortschoot bij de echt grote uitdagingen van onze tijd. Als er iets is waar we nu onze schouders onder moeten zetten, dan is het wel de strijd tegen fundamentele ongelijkheid in ons land. Met ons land gaat het best goed, maar met sommige mensen in ons land gaat het steeds slechter. Een groeiende groep mensen kan geen betaalbaar huis krijgen. De helft van de huurders heeft geldzorgen. Veel praktisch geschoolde mensen hebben vaak alleen maar tijdelijk werk met een laag inkomen en hebben gezondheidsklachten waardoor ze gemiddeld zeven jaar korter leven. Jongeren hebben meer schulden dan ooit, dankzij het leenstelsel. Ze hebben minder vaak vast werk en zijn steeds vaker kansloos op de woningmarkt. Dat is onrecht. Groot onrecht. Ik heb in het stuk van VVD en D66 niet gelezen hoe we onze welvaart, inkomen, woningen voortaan eerlijker gaan verdelen. Dát vraagt om modernisering! Dát vraagt om daadkracht en wetswijzigingen!
Te vaak behartigen liberalen vooral de belangen van mensen die het wel redden. Te vaak wekken liberalen de indruk dat ze een vrijheid willen waarin je moet denken en te doen zoals zij. Daarom willen ze artikel 23 ‘moderniseren’. Natuurlijk kan ik nog steeds met liberalen samenwerken, maar dat is echt iets anders dan – zoals PvdA en GroenLinks deden – bij voorbaat applaudisseren. Dit land vraagt om een vrijheid en rechtvaardigheid waarin we liberaler worden dan de huidige liberalen. Dat wordt nu mijn inzet.
