Een economie die werkt voor mens en schepping
Corona raakt onze economie. Vele huishoudens, werknemers en bedrijven ervaren de gevolgen. Tijdens het debat over het nieuwe steunpakket pleit ik namens de ChristenUnie voor:
- Inzet voor schrijnende gevallen, voor ondernemers die net buiten de regelingen vallen;
- haast bij het fonds om mensen te helpen die klem komen te zitten in schulden door deze economisch zware tijd;
- extra inzet om jongeren aan het werk te helpen en te houden;
- en ik vraag om werk te maken van regels rond verantwoord ondernemen, zodat we als samenleving bedrijven steun bieden die dit ook écht verdienen. En dus niet aan bedrijven die de ene hand ophouden voor steun en met de andere hand miljoenenbonussen uitkeren.
Want we willen bijdragen een rechtvaardige economie die werkt voor alle mensen en de hele aarde. Dat is onze opdracht nu we weer opkrabbelen na deze coronacrisis.
Hieronder mijn hele bijdrage:
Voorzitter, mijn voorganger Eppo Bruins sprak in een vorig debat de hoop uit dat de regering voorkomt dat schepen in het zicht van de haven zullen stranden. Met dit nieuwe steunpakket komt het kabinet tegemoet aan deze oproep. De vraag is natuurlijk wel: is het genoeg voor alle zeewaardige schepen? Bereiken zij hiermee allen veilig de haven in de huidige - gelukkig afzwakkende - coronastorm?
Schrijnende gevallen
Voorzitter, en dat brengt mij gelijk op mijn eerste aandachtspunt: schrijnende gevallen. Immers, geen generieke maatregel, of er is wel een ondernemer die er net buiten valt, terwijl de crisis hem of haar zwaar getroffen heeft. Bijvoorbeeld de startende horecaondernemer die vanwege de gekozen referentieperiodes maandenlang geen steun kreeg. Of de ambulante kleermaker die vanuit zijn naaiatelier in eigen huis bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen voorziet van kleding, maar geen werkadres heeft en daardoor niet geholpen wordt. Die vrouw in de prostitutie die vanwege opting-in alleen op de zogenoemde TONK kan terugvallen. Ik sluit me aan bij de vragen van mijn collega’s. Want we kennen allemaal wel voorbeelden en wij - of onze voorgangers - hebben die in eerdere debatten ook al genoemd.
Het kabinet waarschuwt steeds dat maatwerk niet mogelijk is. Tegelijk leert het kabinet wel bij iedere verlenging van het steunpakket van de vorige ronde. In die zin wordt het pakket steeds beter. Tegelijkertijd zijn de noties van het kabinet over maatwerk een dikke streep onder het belang van hardheidsclausules, discretionaire bevoegdheid en dus openheid voor schrijnende gevallen. Zijn er contactpersonen of misschien wel teams bij de uitvoeringsorganisaties waar je als ondernemer terecht kunt en waar met een welwillend, menselijk oog naar je casus wordt gekeken? Neem het voorbeeld van die ambulante kleermakers, die de door de overheid gesloten verpleeg- en verzorgingshuizen niet meer inkwamen, maar overal buiten de boot vielen en vallen. Die ondernemers, worden die nu voldoende geholpen? Ik krijg stellig de indruk van niet.
Schulden
Ondernemers, zzp’ers, mensen met flexcontracten, veel van hen zagen hun spaarcentjes verdampen als sneeuw voor de zon. Velen kregen te maken met schuldenproblematiek. Mijn fractie heeft al eerder aangedrongen op een waarborgfonds om schulden over te nemen. Daarvoor is ook geld uitgetrokken door het kabinet. Ook vakbonden en werkgevers dringen aan op zo’n waarborgfonds. Hoe staat het met de uitwerking? Is dit fonds al bijna operationeel en hoe gaat de minister dit inzetten?
Het kabinet wil belastingschulden niet generiek kwijtschelden. Dat begrijp ik. Maar als je bij studieschulden naar draagkracht aflost, en je hebt nog een restschuld na 15 of 35 jaar, dan gaat de overheid over op kwijtschelding. Is zo iets niet denkbaar bij belastingschulden? Graag een reactie.
Jongeren en banen
Jongeren dreigen het kind van de coronarekening te worden. Denk aan de gemankeerde school- en studietijd. Denk aan de ingewikkelde arbeids- en woningmarkt. Een dikke streep, daarom, onder de oproep van vakbonden en werkgevers voor een nationaal om-en-bijscholingsprogramma voor jongeren. Hoe kijkt de minister daarnaar?
Tegelijkertijd hoor ik van bedrijven die voorheen nog relatief makkelijk jongeren konden aantrekken, dat ze nu moeite hebben jongeren aan zich te binden. Afgelopen maandag was ik nog samen met VVD-collega Valstar bij Flora Holland in Naaldwijk, waar ook bleek: we hebben werk zat, maar het is zo moeilijk om mensen te krijgen.
Steun bedrijven van goede wil
Voorzitter, in allerlei toonaarden heeft het al geklonken. Wat een treurige wanvertoning, de bonus voor de topman van Air France-KLM, de miljoenenbonussen voor de top van Booking.com en daar tegenover het verhaal van het Nederlandse familiebedrijf Auping die de niet benodigde NOW-steun terug heeft gestort. Toen de dividendbelasting zo nodig afgeschaft moest worden, zat de topman van Unilever onder de sneltoets. Kan de minister na dit debat ook niet gewoon de telefoon pakken en een appèl doen op Booking.com om de ontvangen steun terug te storten? Immers als er geld is voor bonussen voor de Amerikaanse top, dan is er geen geld nodig van de Nederlandse belastingbetaler. En in verband hiermee nog een vraag: ruim een jaar geleden is de motie Segers[1] aangenomen over verantwoorde bedrijfsvoering als voorwaarde voor toekomstige overheidssteun. Tijdens én buiten crisistijd. Hoe voert het kabinet deze motie uit?
