De toekomst van Groningen: ónze toekomst
De gaskraan in Groningen gaat dicht. Een historisch besluit, dat minister Wiebes een aantal maanden geleden nam. Dit is het eerste kabinet dat uitspreekt dat de Groningse gasvoorraad niet wordt uitgeput. Vorige week kwam daar de voorspelling van Wiebes bij dat we misschien al wel eerder van het gas af kunnen dan we tot nu toe dachten. We gaan eindelijk de oorzaak van de aardbevingen en mijnbouwschade aanpakken.
Het besluit was rigoureus anders dan alle besluiten daarvoor. Jarenlang zijn mensen in Groningen voor de gek gehouden. Het wantrouwen in de richting van de overheid is enorm.
En, eerlijk: dat kan ik héél goed begrijpen.
Het is dan ook geen wonder ondanks het besluit om de gaswinning naar nul te brengen, er nog veel zorgen zijn onder de Groningers. Nog steeds is er iedere dag het risico op een beving. Nog steeds voelen veel mensen zich niet veilig, of zijn oude schades nog niet opgelost.
Onlangs ontstond er onrust over de versterkingsopgave van de huizen in Groningen. Werd er ineens openlijk getwijfeld over of de Groningers nog wel konden rekenen op de overheid, als het gaat om het versterken van die huizen die dat nodig hebben.
Veel Groningers namen ook contact met mij op. In de meeste gevallen hebben zij al tijden het gevoel dat de overheid niet te vertrouwen is. Onderzoek wees vorige week nog uit dat mensen zich minder veilig, machteloos en woedend voelen. De recente onrust rond de versterkingsopgave versterkte deze gevoelens opnieuw, ondanks, of misschien júist omdat er even daarvoor goed nieuws was geweest over het dichtdraaien van de gaskraan. Zit er dan tóch een addertje onder het gras?
Uitgangspunten
In het debat over Groningen ging ik uit van drie uitgangspunten. De eerste - en belangrijkste - is dat mensen in Groningen een veilig thuis verdienen. De vraag is dus niet óf, maar hóe we gaan versterken. We geven minister Wiebes de tijd om het onderzoek van de Mijnraad af te wachten, begin juli, maar daarna moet er zo snel mogelijk duidelijkheid zijn. Laat het advies aan duidelijkheid te wensen over? Dan is verdere vertraging onverteerbaar en dus gaat de versterkingsoperatie gewoon verder zoals deze tot voor kort werd uitgevoerd zónder verder onderzoek af te wachten. Veiligheid op één betekent in dat geval ‘better safe than sorry’.
Mocht het advies nou aantonen dat een andere aanpak kán, waardoor we de eigenheid en cultuurhistorie van Groningen meer kunnen behouden en mensen niet onnodig lang elders hoeven te verblijven vanwege sloop en nieuwbouw, dan is dat wat de ChristenUnie betreft een optie. Dat is daarmee het tweede uitgangspunt. Let wel: hierbij mag niet géld, maar moet het Gronings belang tellen.
Tot slot het derde uitgangspunt: herstel van geschonden vertrouwen moet voortdurend centraal staan. Dat betekent: zo snel mogelijk duidelijkheid, ruimhartigheid in de vergoeding van schade, genoeg geld voor geestelijke zorg én werken aan een nieuw toekomstperspectief voor Groningen – bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat de provincie koploper wordt in de energietransitie. Zodat we zonder gas, maar mét Groningen verder kunnen.
Gasvrij
De gaswinning naar nul: dat kunnen we niet alleen. Overal in het land wordt al gasloos gebouwd en worden wijken gasvrij gemaakt. Toch word ik regelmatig aangesproken door huizenkopers die een woning kopen die op het gasnet wordt aangesloten – tegen wil en dank. Via de actie ‘Gasvrij’ die ik onlangs opzette, kreeg ik de verhalen Uit Boekelo, Delft, Assen, Ermelo, in het Westland, maar notabene ook uit Groningen zelf, uit Appingedam en Hoogezand – wat midden in het aardbevingsgebied ligt.
Het wordt al een hele uitdaging om bestaande woningen van het Gronings gas te halen. Het is te absurd voor woorden als we tegelijkertijd nieuwbouw nog wél op het gasnet aansluiten. Ik heb de minister vorige week een groenboek van verhalen uit de actie ‘Gasvrij’ aangeboden.
Want gasvrij, dat is de toekomst. De toekomst van Groningen, ónze toekomst.
