Europarlementariërs in Pakistan vanwege zaak Asia Bibi
Een delegatie van het Europees parlement is deze week in Pakistan. Met name om de situatie van de mensenrechten aldaar te bespreken. En over de zaak van de vanwege godslastering ter dood veroordeelde christin Asia Bibi. Europarlementariër Peter van Dalen (ChristenUnie-SGP) houdt een dagboek bij.
Drie Europarlementariërs van de fractie van Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) zijn deze week in Pakistan. Peter van Dalen, delegatieleider en Europarlementariër voor ChristenUnie-SGP, Tomasz Poreba (Rooms-Katholiek uit Polen) en Branislav Skripek ((Rooms-Katholiek uit Slowakije) die tevens voorzitter is van de ECPM (European Christian Political Movement), een samenwerkingsverband van christelijke partijen waarbij onder andere ChristenUnie en SGP zijn aangesloten. De Europese afgevaardigden willen met hun bezoek internationale aandacht blijven vragen voor de zaak van Asia Bibi. En ook voor honderden anderen - vooral christenen, maar ook moslims - die vanwege de blasfemiewetten in een Pakistaanse dodencel zitten. De drie Europese afgevaardigden reizen juist nu naar Pakistan omdat in december 2017 het Pakistaanse Hooggerechtshof een hoorzitting houdt over de zaak Asia Bibi. Naar die hoorzitting wordt met spanning uitgekeken.
Asia Bibi sinds 2010 in dodencel
In 2010 werd Asia Bibi ter dood veroordeeld op beschuldiging van godslastering (blasfemie). Deze christin, afkomstig uit de oostelijke provincie Punjab, zou de profeet Mohammed hebben beledigd. Sindsdien zit Asia Bibi, moeder van vijf kinderen, in de cel. In 2014 werd haar doodvonnis bevestigd door het gerechtshof in Lahore.
De zaak kwam vervolgens in behandeling bij het Pakistaanse Hooggerechtshof, maar dat verloopt traag. Het Hof is nog niet aan een inhoudelijke bespreking van de zaak toegekomen, er zijn tot nu toe alleen schriftelijke stukken behandeld. Vorig jaar nog trok een rechter van het Hof zich aan het begin van een zitting over de zaak terug. Hij stelde te maken te hebben met een conflict van belangen. De rechter was namelijk één van de rechters die Mumtaz Qadri ter dood had veroordeeld. Qadri was lijfwacht van gouverneur Taseer van de provincie Punjab: hij schoot zijn baas in januari 2011 dood nadat de gouverneur Asia Bibi in haar cel had bezocht. Qadri werd na een vonnis in februari 2016 door ophanging ter dood gebracht.
In de Pakistaanse hoofdstad spreken de Europarlementariërs de ministers van Buitenlandse Zaken, Justitie en Religieuze Zaken. Ook is er een gesprek met Leden van het Pakistaanse parlement. In Lahore ontmoeten zij de man en kinderen van Asia Bibi, de RK-aartsbisschop van Lahore en Asia Bibi’s advocaat. Naar aanleiding van een eerdere reis door Van Dalen wordt die advocaat nu onder andere betaald via een Pakistaanse organisatie die gesteund wordt door de Europese Unie, en giften van Nederlandse zakenmensen bijeengebracht door enkele Nederlandse organisaties.
Reisverslag dag 1: Op weg van Islamabad naar Lahore.
In de middag bezoeken we onder andere het Pakistaanse parlement. We worden ontvangen door enkele vrouwelijke leden van de Mensenrechtencommissie. Diverse dames schuiven ook tijdens het gesprek nog aan. Zij zijn volledig gesluierd: je kunt hun ogen nauwelijks zien. Ze drinken hun thee door een tipje van de sluier op te lichten.
De dames blijken lid te zijn van een religieuze partij. Ze verklaren geheel tegen discriminatie en haat tegen minderheden te zijn. Wanneer wij vragen wat dat dan concreet betekent, komt er niet echt een antwoord: het blijft, ondanks doorvragen, bij wat algemene statements.
Wel prijzen de dames hun onderwijssysteem. Als we daarover doorvragen blijkt, dat vooral gegoede burgers van jongs af aan prima onderwijs hebben genoten. Van rooms-katholieke broeders en nonnen. In scholen met namen zoals St. Andrews. De dames parlementariërs zijn vol lof over dat onderwijs. Enkelen van hen hebben het tussen hun vijfde en vijftiende levensjaar zelf ook genoten.
Omstreeks 16u. vertrekt ons convooi vanaf het Pakistaanse parlement. Drie Toyota Landcruisers, één Mercedes Benz G-klasse. Alle vier gepantserde wagens met zware deuren die je open moet trekken. Op weg vanuit de hoofdstad naar Lahore, ruim 400 kilometer rijden.
Wanneer het spitsuur is in Islamabad weet ik niet, maar het lukt de wagens nauwelijks, de stad uit te komen. Na anderhalf uur hebben we zo’n tachtig kilometer gereden en zijn we op de snelweg naar Lahore. Ook op de snelweg vlot het rijden niet. Hoewel de weg buiten de stad vrijwel leeg is, schiet het niet geweldig op. Door de intense smog is het zicht soms erg beperkt. En waar wij in het Westen inmiddels snelwegen zonder verlichting willen, is dat hier altijd al gangbare praktijk geweest. Ook is het rijden riskant omdat APK-goedgekeurde autoverlichting hier niet vanzelfsprekend is. Af en toe moet de chauffeur flink in de ankers.
Plotseling draaien de wagens een goed verlichte parkeerplaats op. De chauffeur mompelt iets van ‘verplichte stop volgens de reglementen’, laat ons in de wagens en loopt met twee collega’s naar een gebouwtje. Nog voor ze het pand betreden worden er door een grote luidspreker op een torentje religieuze teksten uitgeroepen. De chauffeurs gaan een moskee in. Slechts éen chauffeur blijft bij ons, de passagiers. Hij blijkt christen. De moskee stroomt snel vol: meerdere bussen stoppen er en vrijwel alle reizigers snellen het pandje in.
Na 20 minuten zijn de chauffeurs terug bij onze wagens. We gaan weer op pad. Ik hoop dat de reis naar Lahore verder goed verloopt en doe een eigen gebed, op de achterbank van een enorme Toyota.
Reisverslag dag 2: “Read your Bible, pray every day!”
Dit lied zongen de dochter van Asia Bibi en haar schoolklas ons toe: lees je Bijbel, bidt iedere dag! Bij ons bezoek aan de echtgenoot en kinderen van Asia Bibi werden we hartelijk ontvangen op de school van de kinderen. Een christelijke school in Lahore, pal nabij het woonhuis van de familie. De kinderen zongen ons met passie toe, je zag én hoorde dat.
Daarna werden we in de school rondgeleid. Vele kinderen met een grote lach om de mond. Eén van de juffrouwen zei ons dat ze het erg leuk vinden, dat iemand uit het Westen hier is gekomen om hen te zien.
De man van Asia Bibi lachte niet. Als je vrouw al acht jaar in een dodencel zit ( vanwege veronderstelde godslastering) dan lach je niet veel meer. Hij was vooral gespannen. Over enkele weken begint het Pakistaanse Hooggerechtshof in Islamabad aan de behandeling van de zaak van zijn vrouw. Gaat dat nu echt gebeuren? In 2016 hield het Hof haar zaak nog aan. En, wat gebeurt er na de hoorzitting? Hoe lang heeft de rechter dan nodig om tot een uitspraak te komen? Hij heeft veel vragen, de antwoorden liggen verscholen in de toekomst.
De advocaat van Asia Bibi zei ons verbaasd te zijn over haar mentale staat. ‘Als je mij zeg dertig dagen in een cel zou zetten werd ik kierewiet’, zo sprak mr. Malook. ‘Maar Asia zit er al jaren in, en zij is geestelijk en lichamelijk in goede gezondheid. Een wonder!’ Hij kon en wilde geen uitspraken doen over het verdere verloop van de zaak.
De advocaten van de Mensenrechtencommissie van de provincie Punjab, waar Lahore in ligt, stelden dat de aanklacht tegen Asia Bibi boterzacht is. Dat hadden ze ook bij andere, soortgelijke zaken gezien. Meestal deed dan de regionale rechtbank een uitspraak, en legde het Hof in Islamabad die naast zich neer. Als dat ook in de zaak van Asia Bibi zo zou mogen lopen dan heeft internationale druk vanuit de USA en EU gewerkt. En worden vele gebeden verhoord. Pray every day! For Asia Bibi.
Reisverslag dag 3: Spannende weken
‘Wat levert nu zo’n reis naar Pakistan op?’ zo vroeg iemand mij deze week. In de eerste plaats hebben we onder andere van meerdere Pakistaanse christenen, de man van Asia Bibi, haar advocaat en de leden van de Mensenrechten commissie van de Punjab-provincie duidelijk te horen gekregen: blijf naar ons toekomen! Dan zien de regering en de mensen ( via de media) hier dat jullie aan ons denken, voor ons opkomen. ‘We hebben jullie steun en inzet hard nodig, want hier in Pakistan moet nog veel veranderen’, zo zei iemand tegen ons in Lahore.
De aartsbisschop van Lahore, Sebastian Shaw, vroeg met nadruk ook om gebed voor Pakistan. ‘Mede door de aandacht vanuit de EU zijn allerlei zaken hier stukje bij beetje aan het veranderen. Maar het kan en moet meer en beter en sneller. Dat gebed is dagelijks nodig’, zo zei hij.
In de tweede plaats zie je dat met name de Pakistaanse regering los wil komen van extremisten en religieuze fanatici. Dat betekent meer en beter onderwijs, verzet tegen intolerantie en haat en versterking van de economie. Waar mogelijk op deze terreinen dienen relaties gemaakt en geïntensiveerd te worden. Daar ligt dus bijvoorbeeld een taak voor het Europese bedrijfsleven. En dat wordt ook opgepakt: zo heeft FrieslandCampina recent voor honderden miljoenen euro een meerderheidsbelang genomen in het op één na grootste zuivelbedrijf in Pakistan.
En last but not least: we blijven opkomen voor vervolgde minderheden zoals christenen. Concreet hebben we deze week met de minister van Justitie onze voorstellen besproken, hoe de wetten op de godslastering kunnen worden veranderd. Als eerste stap om in elk geval het massale misbruik van die wetten te stoppen. Dat kan onder andere door hen die valse beschuldigingen hebben ingebracht, op dezelfde manier te gaan vervolgen en aanpakken als de (valselijk) beschuldigden.
Onze steun voor de familie van Asia Bibi en haar advocaat gaat door: politieke en financiële steun. Dat is echt een speerpunt geworden van mijn Europese ECR-fractie en zeker ook van onze fractievoorzitter Kamall, die zelf moslim is.
En, we gaan erg spannende weken in. De hoorzitting door het Pakistaanse Hooggerechtshof met Asia Bibi komt er aan. Wat gaat er dan gebeuren? En wat gebeurt er na die hoorzitting? Met diverse (internationale) betrokkenen zijn we hierover in gesprek. Zeker, dat zijn algemene woorden, maar meer dan dat kan ik hier nu publiekelijk niet melden. We blijven uitzien naar en bidden voor een goede afloop.”
