Boer verdient waardering en eerlijke prijs (opinieartikel RD)
Vandaag is het biddag voor gewas en arbeid. Op deze dag staan we stil bij de overvloed die de Schepper ons geeft en onze afhankelijkheid van Hem. We bidden voor een goede opbrengst van het land en voor onze boeren en tuinders, die hard werken voor ons dagelijks brood.
‘Nog geen 1% van de mensen is agrariër. Dat geeft vrijheid aan de andere 99% van de mensen om te wonen waar ze willen en te worden wat ze willen. Dit kan, omdat die kleine 1% zorgt voor het voedsel waar de anderen van kunnen leven. Mensen hóeven zich geen zorgen te maken over hun voedsel’, aldus Tom Vilseck, minister van landbouw onder voormalig president Obama. Zijn speech op YouTube is zeer populair onder boeren. Hij heeft namelijk gelijk. Voor de westerse landen was er niet eerder zoveel betaalbaar en goed voedsel beschikbaar. Vandaag is bij uitstek de dag om hierbij stil te staan.
Maar zijn we ons er nog wel van bewust dat dit alles niet vanzelfsprekend is? In deze overvloed zijn we de waarde van voedsel uit het oog verloren. Boeren en tuinders krijgen niet de waardering die hen toekomt. Supermarkten houden de prijzen laag en stunten zelfs met verkoopprijzen in een strijd om de prijsbewuste consument. Er komen wel meer kwaliteitsbewuste consumenten die genegen zijn meer te betalen voor keurmerken en streekgebonden producten, maar voor de meeste consumenten blijft de prijs leidend. De consument beseft hiermee onvoldoende dat de boeren een eerlijke prijs verdienen voor ons dagelijks brood. Er is een kloof ontstaan tussen boeren en burgers.
Boeren in de Food Valley zijn hiermee aan de slag gegaan. Zij hebben het project ‘Vallei Boert Bewust’ gestart, een initiatief waarin inmiddels ruim 75 boeren zich hebben verenigd en dat navolging heeft gekregen in de Kromme Rijnstreek en Salland. Het is ontstaan vanuit het idee dat contact tussen boer en burger leidt tot wederzijds respect en waardering. Dat is hard nodig, want nu 99% van de mensen het boerenerf niet meer kent, is de publieke opinie gemakkelijk te beïnvloeden. Dat pakt niet altijd in het voordeel van de boeren uit. De discussie over het kalf bij de koe en verplichte weidegang laten zien dat ook de politiek wel wat boerenverstand kan gebruiken. @boerburgertweet op Twitter en Facebook wil het tij keren en laat wekelijks een andere boer, tuinder of akkerbouwer aan het woord. Dit en initiatieven zoals Vallei Boert Bewust zijn heel hard nodig.
Boerbewuste consumenten en burgers zijn echter niet voldoende. Het is tijd voor een verandering van paradigma in ons economisch systeem. Een verandering naar een model waarin de boer en onze voedselvoorziening weer centraal staan. Een model waarin de boer geen prijsnemer aan het begin van de keten is, maar gewaardeerd onderdeel van de voedselketen die een eerlijke prijs krijgt voor zijn product. Een model waarin de mededingingsautoriteit toeziet op een eerlijke prijs en neerwaartse druk in de keten voorkomt. Een model waarin innovaties plaatsvinden op het boerenerf en boeren investeringen ook kunnen terugverdienen. Niet alleen boeren, maar ook supermarkten, voerleveranciers, de levensmiddelenindustrie, banken, dierenartsen en andere partijen nemen dan verantwoordelijkheid voor een duurzaam en eerlijk voedselsysteem.
Recent hebben in de Food Valley deze partijen elkaar ontmoet en samen met gemeenten en provincies een manifest opgesteld waarin zij afspreken om te werken aan ondernemerschap en innovatie, de verbinding tussen boer en burger en ondersteuning bij keuzes aan de keukentafel. Zeker dit laatste is van groot belang. We moeten de boer niet alleen laten, maar juist meedenken en ondersteuning bieden bij het nemen van de juiste beslissingen voor zijn bedrijf.
Voedsel is een geschenk van God aan mensen. Boeren werken aan goed en gezond voedsel en hebben een nauwe verbondenheid met de schepping. Hoe kan het dan dat steeds meer bedrijven geen opvolger hebben? Hoe kan het dan dat jonge boeren voor zichzelf geen toekomst zien in ons land? Een minister voor landbouw en voedsel, die optreedt als ambassadeur voor de sector, is heel hard nodig. Ook moet er een einde komen aan de stapeling van wet- en regelgeving. Maar wat vooral nodig is, is het vermaatschappelijken van ons voedselsysteem en een herwaardering voor ons voedsel en de boer. Het is belangrijk dat dit niet alleen gedragen wordt door onze boeren, maar dat ook het bedrijfsleven, de politiek en de consument zich hieraan verbinden. Voedselzekerheid is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Nederland heeft de beste boeren van de wereld. Daar mogen we trots op en vooral dankbaar voor zijn. Juist op biddag.
Carla Dik-Faber, Tweede Kamerlid ChristenUnie
Gerard van Santen, directeur Gebiedscoöperatie O-gen
