Bijzonder onderwijs: Q&A voor jonge liberalen
'Post-truth' is in Groot-Brittannië verkozen tot het woord van 2016. Als in 'post-truth politics'. Dat betekent niet dat je liegt, maar wel dat je zegt wat je achterban wil dat waar is. Dus dat je de opvattingen van je achterban bevestigt, omdat ze dat graag willen horen. Zoals mensen op YouTube ook het liefst kijken naar filmpjes over samenzweringstheorieën waar ze al in geloven.
Rondom het bijzonder onderwijs wordt de laatste tijd 'post-truth politics' bedreven door partijen SP en VNL. Maar sinds kort worden nu ook door de VVD-jongerenorganisatie JOVD beelden van het bijzonder onderwijs neergezet die niets te maken hebben met de werkelijkheid. SP en VNL zijn in campagnestand en doen dit bewust. Maar die jonge liberalen hebben misschien nog nooit een christen in levenden lijve ontmoet. Hoog tijd dus voor een kennismaking voor jonge liberalen met de feiten rondom het bijzonder onderwijs. Ik doe dat in Q&A-vorm, aan de hand van citaten van de hand van Matthijs van de Burgwal, tot voor kort Landelijk Voorzitter van de JOVD:
Matthijs van de Burgwal: "In de tijd van de verzuiling haalden katholieken hun brood bij de katholieke bakker, stemden liberalen op de VVD en keken socialisten steevast naar de VARA. Anno 2016 is dit natuurlijk totaal achterhaald."
Eppo Bruins:
Q: Is dit inderdaad achterhaald?
A: Deze situatie is inderdaad voorbij als resultaat van de secularisering van Nederland. Maar waarom de term 'achterhaald'? Dat verklapt een religieus geloof bij de schrijver in de (achterhaalde) gedachte dat we steeds minder behoefte hebben aan groepsvorming of identiteit naarmate de tijd voortschrijdt.
Matthijs van de Burgwal: "Het is dan ook terecht dat minister Plasterk onlangs aankondigde de zondagswet af te schaffen en de Tweede Kamer in debat gaat over het schrappen van religieuze sporen uit de Nederlandse wet."
Eppo Bruins:
Q: Kan je religieuze sporen schrappen uit de Nederlandse wet?
A: De Nederlandse wet is gefundeerd op christelijk waarden en normen. Om religieuze sporen te schrappen moet je de hele wet schrappen. Ieder wetsstelsel is gebaseerd op een mens- en levensbeschouwing zonder welke je geen normenkader hebt.
Matthijs van de Burgwal: "Het geloofsgebonden onderwijs komt voort uit de tijd van de schoolstrijd, een jarenlange politieke strijd tussen liberalen enerzijds en confessionelen anderzijds over de financiering van het geloofsgebonden onderwijs."
Eppo Bruins:
Q: Klopt het dat het geloofsgebonden onderwijs uit die tijd stamt?
A: Nee, onderwijs is altijd geloofsgebonden geweest. De gedachte dat er ongebonden, neutraal onderwijs zou bestaan is een nieuw en stamt pas uit de tijd van de Verlichting en de Franse Revolutie.
Matthijs van de Burgwal: "Waar in 1917 uitruil nodig was, zetelt er vandaag de dag een overweldigende seculiere meerderheid in het Nederlandse parlement en zetelen er geen confessionele partijen meer in het kabinet. Een goede reden voor de VVD om ruim voor de volgende verkiezingen van de situatie gebruik te maken, de schoolstrijd opnieuw te ontketenen en een einde maken aan het subsidiëren van geloofsgebonden onderwijs."
Eppo Bruins:
Q: Wat laat deze gedachtegang van de schrijver zien?
A: Liberalen zien anno 2016 de democratie als een middel om iedereen zich te laten aanpassen aan de mening van de meerderheid. Een democratische rechtstaat beschermt echter juist de rechten van minderheden. Zoals christenen nooit hun meerderheid hebben misbruikt om het openbaar onderwijs anders te behandelen, zo is er geen reden waarom seculiere liberalen hun meerderheid zouden moeten gebruiken om het christelijk onderwijs anders te behandelen.
Matthijs van de Burgwal: “Partijen die segregatie door geloofsgebonden onderwijs als mythe bestempelen, doen aan struisvogelpolitiek”
Eppo Bruins:
Q: Is segregatie door geloofsgebonden onderwijs een mythe?
A: Ja. Uit onderzoek blijkt dat de school een afspiegeling is van de wijk waarin de school staat. Het bijzonder onderwijs neemt zelfs een evenredig deel kinderen met een niet-westerse achtergrond op als openbare scholen.
Matthijs van de Burgwal: "Waar de maatschappij in de tijd van de verzuiling nog statisch en verdeeld was, is de samenleving tegenwoordig dynamisch en divers."
Eppo Bruins:
Q: Waarop is deze bewering gestoeld?
A: Ik zou het werkelijk niet weten.
Matthijs van de Burgwal: "Het op kosten van een neutrale staat onderwijzen van onze jeugd in slechts één specifieke geloofsovertuiging past hier niet bij. Zowel alle grote religies als het atheïsme en humanisme verdienen een plek in het Nederlandse onderwijs, in de vorm van het vak levensbeschouwing."
Eppo Bruins:
Q: Horen kinderen op een christelijke school alleen over christendom?
A: Nee, kerndoel 38 van het primair onderwijs schrijft voor dat alle scholen in Nederland lesgeven over de kenmerken van de relevante religieuze stromingen in ons land.
Matthijs van de Burgwal: "Het is natuurlijk nooit goed als deze belangrijke fase in de ontwikkeling van een kind zich afspeelt in een omgeving van kinderen die allemaal in hetzelfde wereldbeeld onderwezen worden."
Eppo Bruins:
Q: Wat stelt de schrijver zich voor als alternatief?
A: De schrijver lijkt te suggereren dat kinderen het beste opgroeien als ze tot hun 18e levensjaar geen normenkader meekrijgen van ouders en leraren. Of dat ze alle verschillende wereldbeelden voorgelegd krijgen en pas op hun 18e gaan kiezen. Opvoeden is per definitie juist het meegeven van een wereldbeeld. En het is waardevol als je een school kunt vinden dat past bij het wereldbeeld dat je als ouders ook wilt meegeven.
Matthijs van de Burgwal: "Door onze toekomstige generatie op kosten van de overheid op te voeden in hokjes, ingedeeld op basis van religie, creëren we een nieuw soort verzuiling. Een dodelijke cocktail voor een open samenleving en de vrijheid van het individu."
Eppo Bruins:
Q: Wat zegt de schrijver hier eigenlijk?
A: De schrijver spreekt zichzelf tegen. De verzuiling is juist verdwenen, zo schrijft hij eerder, terwijl het schoolsysteem in die tijd was zoals het nu ook nog is. Door scholen wordt geen verzuiling gecreëerd. Scholen zijn in hoge mate een afspiegeling van de wijk waar ze in staan.
Matthijs van de Burgwal: "De scheiding tussen kerk en staat is een belangrijk fundament van de Nederlandse samenleving. Om dit fundament eindelijk recht aan te doen is een scheiding tussen kerk en klas van groot belang."
Eppo Bruins:
Q: Wat doet de schrijver hier?
A: De schrijver heeft geen idee wat de scheiding van kerk en staat betekent. In zekere zin heft hij met zijn opmerking de scheiding tussen kerk en staat op, of eigenlijk: hij laat de overheid achter de voordeur komen. Hij is er voorstander van dat de overheid bepaalt hoe kinderen worden opgevoed, wat zij moeten vinden en wat zij leren. Maar kinderen zijn van de ouders, niet van de staat.
Matthijs van de Burgwal: "Onderwijs is er immers om kinderen te leren dát ze moeten denken, niet wát ze moeten denken."
Eppo Bruins:
Q: De schrijver suggereert dat gelovige mensen niet denken en dat hun kinderen niet kunnen denken. Klopt dit?
A: De maat is vol. Wat een gevaarlijke jongerenorganisatie is de JOVD. Dit worden binnenkort de leiders van onze grootste liberale partij.
Matthijs van de Burgwal: “De neutrale staat mag geen enkel geloof een voorkeursbehandeling geven.”
Eppo Bruins:
Q: Geeft de ‘neutrale’ staat een voorkeursbehandeling aan een bepaald geloof?
A: Nee, dat zou in strijd zijn met de Grondwet. Het mooie is dat ouders het recht hebben om een school te stichten, een school te kiezen en mogen meebeslissen over het onderwijs aan hun kinderen. Als een school voldoet aan de eisen van de wet, ontvangt de school bekostiging van de overheid. Tweederde van de ouders kiest ook in deze tijd voor een christelijke school. Het valt me tegen van de liberale jongeren dat zij het grondrecht en de keuzevrijheid van ouders willen afpakken en in staatshanden wil geven.
Matthijs van de Burgwal: “In ons moderne en seculiere Nederland wordt het hoog tijd dat we Artikel 23 naar de prullenbak verwijzen en het onderwijs weer de motor van ontplooiing, verbondenheid en vrijheid maken.”
Eppo Bruins:
Q: Is Artikel 23 een blokkade voor ontplooiing, verbondenheid en vrijheid?
A: Integendeel, Artikel 23 zorgt ervoor dat ouders het initiatief kunnen nemen om een school te stichten en zelf een school te kiezen. Het heeft tot een enorme rijkdom aan scholen geleid. Ouders zijn onderdeel van de school en voelen zich verbonden met de school. Dat geeft meer vrijheid dan de staatsbemoeienis die de JOVD voor zich ziet. Zowel het openbaar als het bijzonder onderwijs zorgen voor een goede ontwikkeling van kinderen, en kinderen van verschillende niveaus en afkomst komen elkaar tegen.
Eppo Bruins
Verder lezen: In gesprek met Eppo Bruins: Religieus Onderwijs (ChristenUnie)
