De ChristenUnie-fractie is blij dat we vandaag deze spoedwet behandelen. Het heeft van ons als Eerste Kamerleden en ook van de minister en haar ambtenaren veel inzet, tijd en bereidwilligheid gevraagd, maar we zijn nu in staat tot een goede en zorgvuldige behandeling van deze wet.

Voorzitter,            

We spreken over de wijziging van de meststoffenwet.

Uit de toelichting van de minister blijkt dat deze wetswijziging noodzakelijk is voor een verlenging van de derogatiebeschikking van de Europese commissie. Al in 2017 heeft de Europese commissie als voorwaarde voor derogatie gesteld dat het nationale mestproduktieplafond in nationale wetgeving vastgelegd zou moeten worden. De regering heeft naast het nationale mestproduktieplafond een uitwerking in drie sectorale plafonds vastgelegd.

Het Belastingplan 2020 is een omvangrijk wetsdocument. Hoewel de koopkrachtplaatjes positief lijken en de middenklasse meer lijkt te gaan profiteren, heeft de fractie toch kritische vragen. Bijvoorbeeld over het functioneren van de Belastingdienst. Wat mag de burger verwachten? Volgens onze fractie is een goed functionerende Belastingdienst essentieel voor een goed functionerende rechtsstaat en voor het vertrouwen van de bevolking. 
Een andere vraag betreft de ambities van de minister met betrekking tot het verminderen van de structurele ongelijkheid tussen één en tweeverdieners. Ook benoem ik bijvoorbeeld het ontbreken van fiscaal beleid gericht op openbaar vervoer. Die sector kan immers een belangrijke bijdrage leveren aan het klimaatakkoord en de energietransitie.

Het wetsvoorstel waar we over spreken is het op termijn verbieden van het verbranden van kolen om elektriciteit op te wekken. Vanzelfsprekend steunen wij het streven van het kabinet om de CO₂-emissie terug te brengen, dat is de achtergrond van dit wetsvoorstel. Tegelijk ervaren wij veel ongerijmdheden. Om minder CO₂ uit te stoten, subsidieert het kabinet biomassa die, zo blijkt, vervuilender is en meer CO₂ uitstoot bij verbranding. Op termijn mogen hypermoderne kolencentrales geen kolen meer verstoken, maar om toch genoeg elektriciteit te hebben, importeren we mogelijk elektriciteit van minder efficiënt werkende en meer vervuilende centrales. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.

De afgelopen maanden leken de antwoorden van de staatssecretaris eerder vertroebelend dan verhelderend te werken. Onze fractie miste een directe heldere onderbouwing van de noodzaak om met de Rijkscoördinatieregeling de lokale democratie buitenspel te zetten. Het belang van de militaire radar is duidelijk en die radar moet er ook tijdig komen. Maar het is niet duidelijk of en waarom Herwijnen de enige locatie is waar een goede radar gebouwd kan worden. De Tweede Kamer eiste niet voor niets eerst goed onderzoek voor een eventueel definitief akkoord en is alleen voorwaardelijk akkoord gegaan. Er is veel onrust en de lokale gemeenschap maakt zich grote zorgen. Het is van groot belang dat er nu duidelijkheid komt en goede antwoorden op de vragen. 

De Miljoenennota heeft dit jaar een Januskop, een tweezijdig gezicht. De voorkant toont een zonnig financieel beeld van een economie die er goed voorstaat, nog steeds groeit en weinig werkloosheid kent. Maar de achterkant van de Januskop is somber en toont een beeld van turbulentie door de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China, door geopolitieke spanningen, door economische terugval in buurland Duitsland, door de zorgwekkende overheidsfinanciën in Italië, en door de niet aflatende Brexit-perikelen. Ik vraag de minister hierop te reageren, en pleit voor een jaarlijkse schokproefanalyse om te onderzoeken hoe crisisbestendig onze economie is.

Dagelijks rollen de nieuwsberichten van opgerolde wietplantages, van drugsdumpingen en de heftige effecten van ondermijnende drugscriminaliteit over ons heen. Daarachter ligt een donkere wereld van zware criminaliteit, van verslavingen, van burgers die ongevraagd met drugsafval te maken krijgen, van onterecht genormaliseerd drugsgebruik.