Het CDA presenteert zich opnieuw als regeringspartij die geweten wil hebben wat ze voor het financieel-economisch herstel van Nederland heeft gedaan. Aan de problemen op immaterieel gebied komt de partij niet toe, stelt Peter Blokhuis.

Premier Balkende spiegelt zich graag aan zijn CDA-voorganger Lubbers. De sociaaleconomische hervormingen sinds 2003 vertonen een parallel met die in de periode 1982-1986. Ook toen was er eerst het zuur en daarna het zoet. Net als Lubbers keert Balkenende terug naar een stijl van no-nonsense en daadkracht.

Het herstel van Nederland is, net als toen, een eenzijdig herstel. Het is een herstel dat zich laat meten aan de hand van financieel-economische indicatoren: rijksbegroting, teruglopende uitgaven voor de sociale zekerheid, herstel van winstgevendheid van bedrijven, teruglopende werkloosheid. Als de premier daarvoor zijn regering prijst, vraag je je af of die regering soms de directie van een onderneming is. Volgens mij zou het een regering in de eerste plaats om orde en gerechtigheid moeten gaan in een samenleving die al dan niet welvarend is.

Wat heet herstel? Er is nog steeds armoede in Nederland en de kloof tussen rijk en arm wordt groter. Over de staat van het onderwijs wordt allerwegen geklaagd en de sociale kwaliteit van de samenleving laat veel te wensen over. Wie de geschiedenis wil overdoen, moet ook haar fouten overdoen. Heeft Lubbers niet aan het eind van zijn premierschappen gezegd er spijt van te hebben te veel met financieel-economisch beleid te zijn bezig geweest en te weinig met de kwaliteit van de samenleving?

Pas toen het CDA zich had uitgeput op het regeringspluche begon de discussie over normen en waarden en sociale vernieuwing. Het waren de VVD (Bolkestein) en de PvdA (Dales) die erover begonnen. Het is historisch juist de eenzijdige financieel-economische oriëntatie van de kabinetten-Lubbers te zien als directe achtergrond van deze discussies. Het CDA heeft altijd matige belangstelling gehad voor de kwaliteit van de samenleving. Over het gezin begon de partij pas toen ze in de oppositie zat (Heerma).

Geld
De geschiedenis lijkt zich nu inderdaad te herhalen. Het CDA presenteert zich opnieuw als regeringspartij die geweten wil hebben wat ze voor het financieel-economisch herstel van Nederland heeft gedaan. Daarvoor moet ze met de premier in het midden gaan staan en snijdt ze zichzelf los van de eigen wortels. De speech die Balkenende op 30 september gaf, sprak boekdelen. Een citaat: „We zijn nog niet klaar. De welvaart is nu nog geen gegarandeerde welvaart voor de toekomst.” Geld lijkt het belangrijkste, al noemde de premier ook veiligheid en respect. Maar wie kan welvaart garanderen? In elk geval de politiek niet.

Een christelijke agenda voor de toekomst viel in de woorden van Balkenende niet in te ontdekken. Een politiek programma al evenmin. De premier sprak van „uitdagingen” en „kansen” die „lef, visie en doorzettingsvermogen” vergen. De komende jaren moet het erom gaan de „zekerheden” van nu veilig te stellen. Nederland moet „respectvol” en „welvarend” zijn. En we mogen vertrouwen hebben in Nederland, omdat we vertrouwen hebben in elkaar, aldus Balkenende. Misschien dat het de aanwezigen een goed gevoel gaf, maar dat verandert niets aan het feit dat dit een nietszeggende speech was.

De inspiratie waar Nederland het mee moet doen onder deze premier is het woord ”samen”. Maar tientallen keren zeggen dat we samen iets moeten en met een roemrijke gouden eeuw in de rug iets samen kunnen, verdoezelt de problemen waar dit land voor staat. En die liggen wel degelijk op immaterieel gebied. Waarom komt het CDA daar alleen aan toe als het in de oppositie zit? In de regering blijkt het CDA het geleerde te vergeten en toont de partij geen enkele ambitie op immaterieel gebied. Zelfs de gereformeerde Balkenende, die op EO-jongerendagen mag komen vertellen over zijn geloofsinspiratie, doet dat dus niet. Regelmatig herhalen van het woord ”samen” heeft ook onder Lubbers de samenleving niet sterker gemaakt.

Leeg en uitgeput
Het wachten is op een christelijke partij die bij regeringsonderhandelingen vecht voor andere resultaten. Alleen daarom al zou het goed zijn als de ChristenUnie dit keer wel de gelegenheid krijgt mee te doen. Het zou kunnen resulteren in beleid waar christenen zich in herkennen.

Het CDA gaat de verkiezingen in met een programma dat gebouwd is op de afgelopen periode en dus nu al met de rug naar de toekomst staat. Het biedt de samenleving weinig concreets en zal daarom politiek spoedig leeg en uitgeput zijn. Als de boodschap is dat de samenleving sterk genoeg is om grote sociale problemen vooral zelfstandig en in VOC-stijl op te lossen, dan wordt de eenzijdigheid van het huidige beleid niet gecorrigeerd. Dan kwijnt de solidariteit, dan wordt het politiek vertrouwen van de burger niet hersteld, de armoede niet aangepakt, dan is er geen christelijk-sociale agenda, geen invulling van rentmeesterschap in het milieubeleid, geen beleid dat gezinnen en jongeren zekerheid en zelfvertrouwen geeft.

Peter Blokhuis is partijvoorzitter van de ChristenUnie.

Bron: Reformatorisch Dagblad