Berichten geschreven door Pieter Grinwis

Over de breuklijnen in onze samenleving is veel gezegd en geschreven. Maar zelden werden ze zo zichtbaar als in de stikstofcrisis. Dit vraagstuk gaat allang niet meer alleen over hoe we onze natuur beschermen en hoe we daar te lang een loopje mee hebben genomen, maar ook over rechtvaardigheid; over je gewaardeerd weten als voedselproducent; over verdeling van schaarste, en wie er dan vooraan of achteraan staat. Over vertrouwen, dat te paard gaat en slechts schoorvoetend terugkomt. Zeker als er niet voor het eerst weer grote rekenfouten worden gemaakt door het RIVM, waar vanochtend een ruimhartig mea culpa op volgde.

Afgelopen zondag is de Franse filosoof Bruno Latour overleden. Er is veel te zeggen over zijn opvattingen en hoewel ik ze niet alle deel, was hij wel een filosoof die een belangrijke rol heeft gespeeld bij het reflecteren op de houding van de mensheid ten aanzien van de aarde. Hij pleitte voor aandacht voor de delicate en fragiele verbanden die ons samenhouden. Latour was ook katholiek en verwelkomde het Laudato Si' van paus Franciscus. Het ging er net al over. Eindelijk werd de schreeuw van de schepping verbonden met de schreeuw van onze armste naasten, want alles is verbonden. En de vraag hoe we omgaan met onze aarde is dezelfde vraag als hoe we omgaan met de meest kwetsbaren op deze aarde.

Johan Remkes geeft ons met zijn advies de kans om een nieuwe start te maken en die kans moeten we wat mij betreft met beide handen aangrijpen.

De energieprijzen zijn torenhoog en de inflatie heeft een steeds sterkere greep op de portemonnee van steeds meer gezinnen, alleenstaanden en studenten. Het verwarmen van het eigen huis is in toenemende mate oorzaak van serieuze financiële zorgen. Het Centraal Planbureau berekende dat 1,2 miljoen huishoudens in de financiële problemen kunnen raken. En het Nibud sprak zelfs over 2,5 miljoen huishoudens die in geldnood komen.

In de samenleving lopen de gemoederen op over de toekomst van de landbouw en de onlangs gepresenteerde stikstofplannen. Terecht zijn er veel vragen over het huidige beleid en ik snap de zorgen die er leven. Tegelijkertijd blijken er ook steeds veronderstellingen te zijn die helemaal niet kloppen. In deze blog ga ik in op een aantal zorgen die er leven, op de zin en onzin van het stikstofbeleid.

Naast onze boerderij lag het natuurgebiedje De Kleistee. Ik speelde er graag. De boerderij en de natuur hoorden natuurlijk bij elkaar, totdat een van onze akkers met vruchtbare zandgrond, waar mijn opa al aardappels en sjalotten verbouwde, gelegen tussen de buitenduinen en de Middelduinen, werd onteigend, onteigend voor natuur. Toen werd de natuur een vijand, en natuurlijk de hoge heren in Den Haag, ergens ver weg van ons dorp, die even gingen bepalen wat goed voor ons was. Het heeft me een flinke tijd gekost om respect voor deze beslissing en waardering voor deze natuur te kunnen opbrengen.

De vandaag gepresenteerde stikstofplannen laten zien hoe enorm en diepingrijpend de opgave is waar we met elkaar voorstaan. We leven met veel mensen en dieren op te grote voet in een te klein gebied en dat is niet houdbaar. Een boodschap die pijn doet, niet in het minst bij boeren in de Gelderse Vallei en op de andere zandgronden van ons land. Zeker als ik denk aan al die gezinnen en gemeenschappen, die bedrijven die al generaties door het werk doen op de plek die ze zo lief is. Dit zijn geen anonieme aandeelhouders, dit zijn gedreven familiebedrijven die een noodzakelijke maar pijnlijke verandering tegemoetzien in hun boerenbedrijf. 

Bespreken we vandaag een ideaal pakket maatregelen? Nee. Bespreken we een op korte termijn uitvoerbaar pakket? Ja. En helpt het mensen ook echt om de sterk gestegen energiekosten te dempen? Ook dat. Vooral de mensen in energiearmoede komen we met dit pakket tegemoet. En dat is goed. De mensen die het het minst kunnen missen en het grootste deel van hun inkomen kwijt zijn aan voedsel en energie en vaak ook nog eens in een slecht geïsoleerd huis wonen. Zij hebben dubbel pech in deze dure tijd. En juist hen wil de ChristenUnie helpen. De aanleiding voor de snelle koopkrachtreparatie door het kabinet is treurig. Oorlog en een energiepolitiek waardoor we als Europa te afhankelijk zijn geworden van Russisch gas.