"Toen heb ik het via een omweg benaderd. In veel gemeenten diende de ChristenUnie moties in om bed, bad en brood lokaal te regelen. Vaak kregen we dat voorstel door de gemeenteraad. Via het gemeentefonds kwam de rekening uiteindelijk weer bij het Rijk terecht. Zo moest Teeven toch twintig miljoen uittrekken voor de opvang van illegalen."

De woordvoerder voor asiel, buitenlandse zaken en ontwikkelingssamenwerking geniet van het Haagse spel, denkt collega Sharon Gesthuizen van de SP. Bij asielzaken trekken de twee vaak samen op. "Hij vindt het leuk om in de media te komen. Je moet een balans vinden tussen samenwerking met collega's die je nodig hebt, maar tegelijkertijd ook haantje de voorste willen zijn. Joël beheerst dat goed. Hij wil zich ook niet laten aftroeven in het debat, behaalt af en toe kleine succesjes, en is niet bang om als een drammer te boek te staan."

Voordewind: "Een drammer? De titel van deze interviewserie, de doordouwers, vind ik toch positiever klinken. Als ik ergens van overtuigd ben, blijf ik het proberen. Bij asiel- en vreemdelingenzaken is het vaak een kwestie van lange adem. Als de Kamer een motie aanneemt, wijzigt de regering haar beleid meestal niet meteen. Een Kamermeerderheid wilde 250 extra Syriërs uit vluchtelingenkampen naar Nederland halen. Teeven legde die wens een jaar lang naast zich neer. Hij gebruikte de drogredenering dat er al veel Syrische asielzoekers naar Nederland komen. Maar de uitnodigingen zijn juist voor mensen die te kwetsbaar zijn om zelf de tocht te maken. Nu komen er door het asielplan van de Europese Commissie misschien toch extra mensen."

Bij zijn zoektocht naar soms lastig te bereiken resultaten is Voordewind zowel binnen als buiten de Kamer actief. "Ik zie niet direct een onderscheid tussen activisme en het Kamerlidmaatschap. Ik zet me in voor bepaalde doelen en dat werk zet ik voort buiten het Binnenhof. Mijn overnachting samen met Sharon Gesthuizen en Linda Voortman van GroenLinks in de Amsterdamse Vluchtkerk leverde veel aandacht van de media op. Tijdens mijn verblijf twitterde ik de verhalen van de mensen met wie ik sprak. Zo komt een onderwerp ook weer op de politieke agenda."

Het meenemen van eigen bevindingen naar de Kamer is een belangrijk onderdeel van Voordewinds stijl. In zijn woonkamer in Amsterdam-Noord vertelt hij enthousiast over verzoeningsprojecten tussen Israëliërs en Palestijnen in Jericho, opgezet door een tot het christendom bekeerde voormalige lijfwacht van Yasser Arafat.

Sms naar Koenders

Via zulke contacten tussen mensen kan volgens Voordewind een oplossing voor het vastgelopen vredesproces in het Midden-Oosten dichterbij komen. Op zijn aandringen trekt Buitenlandse Zaken hier een miljoen euro voor uit. Toen minister Bert Koenders vorige maand Israël en de Palestijnse gebieden bezocht, kreeg hij meteen een sms van Voordewind. Of zijn reisschema het niet toeliet om even bij dit project langs te gaan.

Voordewind: "Vanuit een traditionele taakopvatting kun je zeggen dat de regering regeert en de Kamer controleert. Maar ik vind dat je als Kamerlid best verder kunt gaan. Ik ga er zelf op uit en zoek informatie. Als het waardevol kan zijn voor beleid lever ik dat bij de minister aan. Voor Lilliane Ploumen (minister voor ontwikkelingssamenwerking en buitenlandse handel, red.) kan dat best nuttig zijn."

In de jaren negentig werkte Voordewind zelf bij de christelijke hulporganisatie Dorcas. Hij is ervan overtuigd dat zulke kleine clubs gaten opvullen die de grote organisaties en de Verenigde Naties laten liggen. "Toen ik vorig jaar in Irak was, zag ik hoe de VN in sommige provincies geen noodhulp afleverde, door de dreiging van IS. Maar kleine organisaties rijden daar wel met een vrachtwagen heen om hulpgoederen te brengen. Een ander voorbeeld zijn Syrische christenen. Zij durven zich vaak niet bij de grote vluchtelingenkampen in Turkije of Jordanië te melden, omdat daar veel moslims zitten. Christelijke organisaties kunnen hen wel bereiken."

Zijn ervaringen uit het veld en de gegevens van organisaties waar hij mee in contact staat, helpen om Haags beleid te veranderen. Daar is Voordewind van overtuigd. "Ik heb er jarenlang op gewezen dat we de kleine clubs moeten steunen. Vorig jaar is er uiteindelijk extra geld voor noodhulp gekomen, waarvan een deel naar kleine organisaties gaat."

Teeven herinnert zich die bijdrages van Voordewind nog wel. "De gegevens die hij aanleverde, waren soms nuttig. Hij heeft contacten met allerlei organisaties in het veld, dus er zat informatie bij die niet via mijn ambtenaren binnenkwam."

Alleen bij Frans Timmermans vond Voordewind geen gehoor. "In tweeënhalf jaar tijd heb ik hem één keer gesproken. Hij stond niet open voor andere ideeën of argumenten. Als ik bijvoorbeeld informatie over de Turkse steun aan IS aandroeg, dan wilde hij er niet eens naar kijken."

Met Teeven had Voordewind een betere relatie. "Inhoudelijk stonden we er heel anders in. We konden stevig debatteren. Maar het bleef altijd fair. We dronken regelmatig even koffie om bij te praten. Op persoonlijk vlak hadden we een goede relatie. Slechts één keer was ik echt boos en heb ik hem hard aangepakt. Hij waarschuwde in een tv-interview voor een plotseling en enorm hoge asielinstroom. Er zouden wel vijftigduizend mensen per jaar komen. Maar hij had een uitzonderlijk hoge instroom van twee maanden geëxtrapoleerd naar een jaargemiddelde. Dat gaf een enorm vertekend beeld, dat hij wilde gebruiken om het asielbeleid strenger te maken. Toen ben ik er hard ingegaan in de Kamer. Maar ook vrij snel daarna hebben we een kop koffie gedronken en het weer bijgelegd."

Voordewind begon zijn carrière bij de PvdA. Van 1991 tot 1994 was hij beleidsmedewerker buitenlandse zaken bij de Tweede Kamerfractie. Joke Kerstens was destijds als Kamerlid woordvoerder ontwikkelingssamenwerking voor de PvdA. Ze omschrijft Voordewind als 'heel kritisch' en iemand met wie altijd goed te praten viel. "Hij zette zich in zijn vrije tijd al in voor de christelijke hulporganisatie waar hij later voor ging werken. Hij had een uitgesproken christelijke overtuiging. Ik herinner me nog een geboortekaartje waarop hij en zijn vrouw ook God bedankten. Zijn overstap naar de ChristenUnie verbaasde me dan ook niet. Maar door zijn sociale betrokkenheid paste hij ook heel goed binnen de PvdA. Ik heb veel waardering voor het werk dat hij nu doet."

Voordewind zelf vertelt dat hij vanwege zijn geloof langzaam afdreef van de sociaal-democraten. "Ik kon mij vinden in het sociale gedachtengoed, maar op andere punten begon het te wringen. Het gedoogbeleid bij prostitutie strookte niet met mijn opvattingen over vrouwen, bij abortus vond ik dat het belang van het ongeboren leven niet genoeg meewoog, en als het om Israël ging botsten sommige standpunten van de partij met wat ik zelf uit de Bijbel haalde."

Legerpredikant

In 1994 ging Voordewind daarom aan de slag bij Dorcas. Maar in 1999 keerde hij toch terug in de politiek, als beleidsmedewerker bij de ChristenUnie. "Onder André Rouvoet kwam er veel aandacht voor het sociale gezicht van de partij. Toen dacht ik dat de ChristenUnie goed bij me zou passen. Ik besloot maar eens te informeren of ik niet iets voor de partij kon betekenen." Sindsdien is Voordewind bij de partij gebleven. Na zijn tijd als beleidsmedewerker en campagneleider was hij kortstondig voorlichter van de Tweede Kamerfractie. In 2006 werd hij zelf Kamerlid.

Dat Voordewind van de PvdA naar de ChristenUnie overstapte past bij de geloofsontwikkeling die hij zelf heeft doorgemaakt. Zijn vader was legerpredikant voor de protestantse kerken, maar pas als student begon Voordewind echt aandacht voor godsdienst te krijgen. "Ik besloot me in verschillende religies te verdiepen. Ik las boeken van Amerikaanse theologen en bestudeerde de Bijbel van begin tot eind, maar ik leerde ook over het boeddhisme. Geleidelijk begon ik een persoonlijke band met God te krijgen. Toen kwam ik uiteindelijk uit bij de evangelische kerk. Daar is de persoonlijke geloofsbelevenis erg belangrijk."

Zijn geloof is een van Voordewinds belangrijke drijfveren. "De politieke punten waar ik me voor inzet, hebben vaak ook een principiële kant. Daarvoor vind ik inspiratie in het geloof. Denk aan de vraag hoe we omgaan met de armen. De allerarmsten op aarde zitten nu vaak in andere landen. De Bijbel spreekt ook over hulp aan de vreemdeling. Die vreemdeling kun je in de huidige tijden zien als de asielzoeker of de illegaal."

Maar die christelijke drijfveer kan ook een beletsel zijn, denkt Fred Teeven. "Hij is een kundig en gedreven Kamerlid, maar soms verliest hij wel eens de objectiviteit uit het oog. Het gaat hem er vooral om christenen te helpen. Met zo'n onderscheid op basis van geloof heb ik als liberaal niet veel op."

Als voorbeeld noemt Teeven het voorstel van Voordewind om 250 extra Syriërs naar Nederland te halen. Dankzij de steun van coalitiepartner PvdA was daar een Kamermeerderheid voor. "Voordewind had vooral christenen op het oog, terwijl andere groepen in Syrië in een benardere positie zitten. Die nadruk op christenen maakte het voor mij weer makkelijker steun te vinden in het kabinet om de hele motie naast me neer te leggen."

Voordewind vindt die kritiek onterecht. "Ik heb inderdaad bijzondere aandacht voor christenen, maar zij zijn wereldwijd ook de grootste minderheidsgroep die vervolgd wordt. Daarnaast zet ik me in voor iedereen in nood, zoals asielzoekers en vluchtelingen wereldwijd."

Binnen de ChristenUnie is juist ook waardering voor de manier waarop Voordewind specifiek voor christenen opkomt. Zo vraagt hij aandacht voor Asia Bibi, een christelijke vrouw uit Pakistan die wegens vermeende blasfemie in haar land in de dodencel zit. Christelijke media in Nederland berichten regelmatig over de zaak.

Ruud van Eijle, gemeenteraadslid in Ermelo en directeur van de christelijke hulporganisatie World Vision, denkt dat Voordewind erin slaagt de benarde positie van christenen in sommige landen breder onder de aandacht te brengen. "Tijdens zijn reizen in het buitenland gaat hij ook bij Nederlandse ambassades langs. Hij kaart dan het lot van vervolgde christenen aan. Soms hielden de diplomaten zich voor het bezoek helemaal niet met dat probleem bezig. Ik zou Voordewind een voorvechter voor gerechtigheid willen noemen."

Dit portret van Joël Voordewind is geschreven door Marno de Boer en verscheen in Trouw als onderdeel van de interviewserie 'Doordowers' op 8 augustus 2015. De vorige afleveringen van de interviewserie 'Doordouwers' met Ton Elias (VVD), Tunahan Kuzu (Denk, ex-PvdA), Renske Leijten (SP), Gerard Schouw (D66) en Pieter Omtzigt (CDA) verschenen op 11, 21, 24 en 28 juli en 4 augustus.

Joël Stephanus Voordewind

Joël Stephanus Voordewind (1965) werd geboren in het Drentse Sleen. Hij groeide op in de Amsterdamse Bijlmermeer en Utrecht. Daarna studeerde hij internationale betrekkingen aan de Vrije Universiteit. Begin jaren negentig begon hij als fractiemedewerker bij de PvdA. Intussen deed hij vrijwilligerswerk voor christelijke hulporganisaties. Bij een daarvan, Dorkas, ging hij in 1994 vast aan de slag. In 1999 keerde hij terug naar de politiek, ditmaal als beleidsmedewerker en campagneleider bij de ChristenUnie. In 2006 werd hij zelf Kamerlid. Voordewind is getrouwd en heeft twee kinderen. Hij woont in Amsterdam waar hij medeoprichter is van de evangelische gemeente 'Vineyard'.