Maar ook als er wanstaltige compromissen uit crisisberaad over de euro komen, dan is dat evenzeer een onderstreping van de noodzaak van een Europese politieke unie. Wat er ook gebeurt, of het nu goed of slecht gaat, voor de Europese gelovigen moet alles gaan in de richting van het visioen van een Europese superstaat. Want die is goed. En wat er ook van te zeggen valt (vraagje tussen haakjes: hoe fantastisch heeft recente schaalvergroting bij politie, onderwijs en banken eigenlijk uitgepakt?), mijn punt is nu dat deze optie voor veel mensen een genadeloze is.

kies tussen euro en democratie

Er komt een moment dat we zullen moeten kiezen tussen de euro en onze democratie. En het Griekse drama laat zien dat dat moment snel dichterbij komt. In een Brussels achterkamertje is door een paar niet-Grieken besloten dat de Grieken staatseigendom moeten privatiseren, dat ze langer moeten doorwerken, dat hun winkels op zondag open moeten en dat hun btw omhoog gaat. Precies het soort beslissingen waar Griekse politici – door Grieken gekozen – over zouden moeten beslissen en waarvoor zij vervolgens weer verantwoording afleggen aan hun Griekse kiezers. Maar zelfs de enige Griek die zijn handtekening onder het Brusselse akkoord zette, zei openlijk dat hij niet in de overeenkomst gelooft. Maar, zo roepen nu bijvoorbeeld de Franse president Hollande, de Belgische Guy Verhofstadt en D66-leider Pechtold, we wìllen juist meer democratie. Europeanen mogen in hun plannen namelijk gaan kiezen voor hun Europese volksvertegenwoordigers en regering.

Dat het ooit als vanzelf zou kunnen komen tot een Verenigde Staten van Europa ligt besloten in de mist van de toekomende tijd. Maar een pleidooi voor een politieke unie, voor meer Europa, is altijd het pleidooi van hoogopgeleide kosmopolieten. D66’ers zijn het soort mensen met een universitaire opleiding, goed inkomen, voldoende zelfvertrouwen voor een zzp-bestaan, met een wijde blik over grenzen, een vaardigheid om zich steeds aan nieuwe omstandigheden aan te passen en het gemak om in verschillende landen te kunnen leven. Maar het is ook het soort mensen dat maar niet kan begrijpen dat niet iedereen een D66-wereldburger is zoals zijzelf. En toch is dat de realiteit. Er zijn zelfs in de redelijk overzichtelijke democratische gemeenschap van Nederland al hele volksstammen die zich vervreemd voelen van Den Haag, hun parlement en hun regering, maar die via een stem op een geharnaste oppositiepartij zich toch nog net vertegenwoordigd voelen. In een Europese politieke unie zullen de kosmopolieten van D66 prima de weg weten te vinden. Maar als in VS van Amerika, met een gedeelde historie, taal en cultuur, laagopgeleiden politiek al niet meer te mobiliseren zijn, des te dramatischer zullen de democratische gevolgen zijn van een VS van Europa. Meer dan 50 procent van het Europese electoraat zal met de rug naar Brussel gaan staan. Vervreemd, verbitterd, rancuneus en vatbaar voor waanideeën van demagogen. Een onverhoopte politieke overwinning van D66 inzake Europa zal de onvermijdelijke nederlaag zijn van de nationale democratische gemeenschappen waarin nu nog de stem van Jan Rap en zijn maten gehoord worden. Een democratische ramp dus.

Europese gelovigen

Ook in moreel opzicht is het gebrek aan mededogen met de meute die geen Europese politieke unie wil volstrekt laakbaar. De hooggestemde idealen van Europese gelovigen laat mensen achter die er in moreel opzicht helemaal bij horen. Zeker christenen zouden hier kleur moeten bekennen. Want Jezus had niet de ‘happy few’ op het oog, maar Hij keek vol ontferming naar ‘de schare’ en verpakte zijn boodschap in alledaagse verhalen die iedereen kon volgen. De kerk is altijd de plek geweest waar rijk en arm, hoog en laag opgeleid, plebs en elite elkaar vonden rond het kruis. Juist christenen zijn getraind in ‘de boel bij elkaar houden’. Juist zij zouden de zegeningen van Europese samenwerking kunnen tellen en tegelijk afstand houden van het streven naar een Europese machtsstaat waarin hele volksstammen genadeloos stemloos ­zullen worden.

Gert-Jan Segers is Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. Hij schrijft iedere zes weken een column in het Nederlands Dagblad.