Het Energieakkoord zet zeker belangrijke stappen vooruit, maar het zorgt niet voor de radicale omslag in onze energievoorziening. Sterker nog, het zit op onderdelen zonne-energie en windenergie in de weg. Dat is niet alleen voor het milieu een onbegrijpelijke keuze, maar ook voor de economie.

Dat investeren in fossiele energie economisch onverstandig is, is inmiddels ook bij de grote multinationals doorgedrongen. Energiebedrijven schrijven massaal af op vervuilende en verouderde energiecentrales. EOn besloot onlangs zelfs om zijn ‘conventionele’ kolencentrales te gaan verkopen. De echte energietransitie komt al langer van onderop. Burgers nemen het heft in handen om zonnepanelen en windmolens te bouwen. De overheid volgt schoorvoetend. Waarom zorgt de overheid eigenlijk nog steeds voor een gunstig marktklimaat voor vervuilende energiecentrales?

Gunstig voor kolencentrales

Vanaf volgend jaar zullen volgens de afspraken in het Energieakkoord vijf verouderde kolencentrales sluiten. Goed nieuws, zou je zeggen. Maar er komen ook drie nieuwe centrales bij, die veel meer vermogen leveren. De Nationale Energieverkenning 2014, opgesteld door onder meer het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Bureau voor de Statistiek, laat zien dat door de bouw van nieuwe kolencentrales geen wezenlijke verandering op zal treden in de markt. Kortom: als we meer schone energie willen produceren, schieten we hier weinig mee op.

Het Europese emissiehandelsysteem (ETS) zou moeten zorgen voor minder uitstoot, maar werkt voor geen meter. Er zijn zoveel emissierechten op de markt, dat bedrijven niet geprikkeld worden te investeren in energiebesparing en schonere productie. Bovendien wordt vanaf 2016 de kolenbelasting in Nederland op nul gezet. Dit is een lastenverlichting van 115 miljoen euro per jaar voor de producenten van kolenstroom. Dit alles betekent dat vervuilende centrales nog goedkoper stroom kunnen produceren en niet of nauwelijks de kosten van vervuiling betalen. Denk aanCO2-uitstoot, luchtverontreiniging, milieuschade bij grondstofwinning. En hoe minder de vervuiler betaalt, hoe meer subsidie wij allemaal aan schone energie kwijt zijn. Subsidie vergoedt de ‘onrendabele top’, oftewel het verschil in de marktprijs tussen grijze en groene stroom. Niet de vervuiler betaalt, maar de burger!

Biomassabijstook

Naast deze lastenverlichting, wordt biomassabijstook in kolencentrales vanaf dit jaar gesubsidieerd vanuit de subsidieregeling voor duurzame energie (SDE+). Het is de goedkoopste manier om de doelen te halen, werd mij altijd verteld. Wat schetst mijn verbazing: het subsidiebedrag per kilowattuur voor biomassabijstook in kolencentrales is gelijk of zelfs hoger dan voor windmolens op land of voor energiecoöperaties van burgers!

Biomassabijstook in kolencentrales zorgt voor een grote ecologische voetafdruk. Het landgebruik in bijvoorbeeld Canada is enorm. Als de subsidieregeling maximaal wordt benut, is bij intensieve plantages naar schatting een bos vol dennenbomen nodig ter grootte van de provincie Zuid-Holland. Bij een gewoon gemengd bos gaat het zelfs om 90% van het oppervlak van Nederland. Het hout moet bovendien per schip over de Atlantische Oceaan naar Nederland worden vervoerd, om vervolgens hier verbrand te worden. Hoezo goed voor het milieu?

Ook economisch gezien is het onverstandig om subsidiegeld te besteden aan biomassabijstook. Uit onderzoek van de CE Delft blijkt dat windenergie op zee drie keer meer banen oplevert dan biomassabijstook, maar ook dat de toegevoegde economische waarde per euro productie meer dan 2x zo hoog is bij windenergie. We moeten ook nadenken over de energieprijs over een paar jaar. Fossiele energie zorgt vanaf 2020 voor een hogere energieprijs, terwijl hernieuwbare energie tot een steeds lagere energieprijs zal leiden.

Energieakkoord ‘plus’

De conclusie is: we gaan honderden miljoenen subsidie in kolencentrales steken, terwijl de milieuwinst per subsidie-euro laag is. We schaffen de kolenbelasting af, waardoor de marktpositie van kolencentrales gunstiger wordt ten opzichte van schone energie. We leggen nog net geen rode loper uit…

Kolencentrales zijn niet meer van deze tijd. De economische en ecologische toekomst van Nederland staat op het spel. De ChristenUnie stelt voor dat minister Kamp het voortouw neemt voor een Energieakkoord ‘plus’ samen met de ondertekenaars. Denk hierbij vooral in kansen en niet in bedreigingen. Maak gebruik van slimme wetenschappers in eigen land. Zorg dat decentrale energieopwekking en energiecoöperaties van burgers kunnen groeien. Laat Nederland zich aansluiten bij de duurzame koplopers in Europa en de wereld!