Voorzitter, onlangs hoorde ik een mooie preek over Romeinen 8, waar staat:

“De schepping ziet er reikhalzend naar uit dat openbaar wordt wie Gods kinderen zijn. Omdat ook de schepping zelf zal worden bevrijd uit de slavernij van de vergankelijkheid en zal delen in de vrijheid en luister die Gods kinderen geschonken wordt." (NBV).

Het was geen preek van een hippe jonge groene dominee, maar van een emeritus predikant. Deze man heeft mij weer bepaald bij de belangrijke opdracht die ik en wij allemaal hebben om te zorgen dat we op een verantwoordelijke manier met de aarde, Gods schepping, omgaan. De schepping geeft ons veel, maar de draagkracht is beperkt. Dit vraagt om rentmeesterschap. Dat is: de aarde niet uitputten, maar doorgeven aan volgende generaties. In mijn bijdrage wil ik me vooral richten op onze voedselvoorziening.

Voedselverspilling

Een belangrijk speerpunt van de ChristenUnie is de strijd tegen voedselverspilling. We slagen er maar niet in om voedselverspilling te verminderen. Intussen zijn 80.000 gezinnen afhankelijk van de voedselbank. 2014 mag dan het Jaar tegen de Voedselverspilling zijn, 2015 is het jaar waarin de balans moeten opmaken. 20% minder voedselverspilling was het doel, maar deze doelstelling gaan we niet halen. Sterker nog, hij is zelfs niet meer terug te vinden in de begroting! Tegelijkertijd komt er vanuit Europa een nieuwe doelstelling: 30% minder verspilling in 2025. Ik wil de staatssecretaris op het hart drukken niet te verslappen en de ambitie hoog te houden. Het is van groot belang dat er snel meer inzicht komt over hoeveel en waar er verspild wordt, zodat we de verspilling gericht kunnen terugdringen. Kan de staatssecretaris aangeven wanneer het onderzoek van de WUR hierover verschijnt en de Kamer meer zicht krijgt op de verspillingscijfers? Ik zie nu al genoeg mogelijkheden om maatregelen te treffen, bijvoorbeeld als het gaat over de houdbaarheidsdata die vaak niet realistisch zijn, verwarring oproepen en zelfs verspilling in de hand werken. Ik wil de voorzitter graag mijn initiatiefnota Voedselverspilling aanbieden, met daarin concrete suggesties, die voedselverspilling kunnen verminderen. Mag ik een schriftelijke reactie van de staatssecretaris op deze nota tegemoet zien?

Voorzitter, gisteren ging de FoodBattle van start. Deelnemers strijden met elkaar om zo min mogelijk voedsel te verspillen. De vorige keer lukte het om 30% minder voedsel te verspillen. Nu doet ook de ChristenUnie mee en u begrijpt dat mijn verwachtingen hoog gespannen zijn!

Minister van Voedsel

Onlangs verscheen het rapport van de WRR over voedselbeleid. We gaan daarover nog uitgebreid debatteren, maar ik wil hier alvast memoreren dat de WRR pleit voor een integrale benadering, waarbij economische waarden in balans zijn met ecologische houdbaarheid, volksgezondheid, voedselzekerheid en een rechtvaardige verdeling. De ChristenUnie omarmt het idee voor een expliciet voedselbeleid en pleit ervoor dat in de nieuwe kabinetsperiode een minister van Voedsel komt. Vraagstukken rondom onze voedselvoorziening zijn nu bij verschillende bewindspersonen en ministeries belegd. Ik noem: EZ, VWS, BuHa-OS, I&M. Hier mist een integrale benadering. De ChristenUnie wil een einde aan het getouwtrek tussen EZ en VWS over de NVWA, om maar een voorbeeld te noemen. Een minister van Voedsel kan met een ‘expliciet voedselbeleid’ beter oog hebben voor alle waarden en de samenhang tussen productie en consumptie. Is de staatssecretaris bereid om hier in haar reactie op het WRR nader op in te gaan?

Regionalisering en verduurzaming van de voedselproductie

De ChristenUnie roept de staatsecretaris op om het voortouw te nemen bij het opstellen van een Europese strategie voor regionalisering van de voedselproductie. Het is tijd voor een nieuwe Mansholt, die de huidige uitdagingen - die wezenlijk anders zijn dan 50 jaar geleden – aanpakt zonder de kop in het zand te steken. Waar bedrijven doorgaan op de huidige weg en vaak ook niet anders kunnen, moet de overheid leiderschap tonen. We moeten nu alvast nadenken over een Europees landbouwbeleid post-2020. Een landbouwbeleid gericht op een duurzame voedselproductie in Europa, gericht op zelfvoorziening en met een eerlijke margeverdeling in de keten. Is de staatssecretaris bereid om hierbij het voortouw te nemen?

TTIP past niet in een duurzaam landbouwbeleid. Wel een plan voor stimulering van de eiwitproductie in Europa en voor grondgebondenheid in de veehouderij. Is de staatssecretaris bereid om het onderzoeksprogramma eiwitinnovatie, dat volgend jaar afloopt, te verlengen, zodat er op termijn echt een einde kan komen aan het gesleep met soja?

Daarbij moeten we zeker niet nalaten om nu al stevige stappen te zetten waar dat kan, bijvoorbeeld rond verduurzaming van de veevoerimport. In 2015 moet 100% van de aangekochte soja die in Nederland gebruikt wordt, verantwoord geproduceerd zijn. Uit een recente brief van de staatssecretaris blijkt dat we niet verder komen dan een derde. Welke consequenties verbindt de staatssecretaris aan het niet halen van de doelstelling?

Deltaplan Landelijk Gebied

Voorzitter, het is alom bekend dat dagelijks boeren zich genoodzaakt zien om te stoppen met hun bedrijf. Naast de impact die dit heeft op boerengezinnen, leidt het ook tot leegstand van agrarische gebouwen. De ChristenUnie vindt het belangrijk dat Rijk en provincies hierop anticiperen en gericht beleid ontwikkelen om verrommeling tegen te gaan. We kunnen dan ook zorgen voor een goede afstemming tussen verschillende functies in het landelijk gebied, zoals landbouw - van oudsher de drager van ons landschap - maar ook wonen en recreatie. De ChristenUnie vraagt de staatssecretaris samen met provincies een Deltaplan Landelijk Gebied op te stellen.

Tot slot: groene onderwijs

Voorzitter, tot slot. Mijn fractie is blij dat er een oplossing is gevonden voor het groene onderwijs voor 2015 en dat de versobering van 2% ongedaan is gemaakt. Ik kijk uit naar de plannen van het kabinet om ook vanaf 2016 te zorgen dat deze belangrijke kennisinfrastructuur op peil blijft. Kunnen we erop rekenen dat de Kamer begin volgend jaar, in februari, hiervan op de hoogte wordt gesteld?

Motie Europese strategie regionalisering voedselproductie

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende, dat de Nederlandse veehouderij zich steeds meer ontwikkelt richting een intensieve niet-grondgebonden sector met de daarbij behorende mestproblematiek, import van veevoer van ver buiten Europa en zorgen over voedselveiligheid en volksgezondheid;

overwegende, dat de economische en ecologische duurzaamheid van de Nederlandse land- en tuinbouwsector door intensivering en focus op een lage kostprijs steeds meer onder druk staat;

overwegende, dat de intensivering niet in het belang is van gezins- en familiebedrijven;

overwegende, dat het Europese landbouwbeleid in dient te spelen op deze ontwikkelingen en moet streven naar duurzaamheid, verminderde afhankelijkheid van derde landen en een eerlijke margeverdeling in de voedselketen;

verzoekt de regering het voortouw te nemen bij het opstellen van een Europese strategie voor regionalisering van de voedselproductie gericht op regionale en duurzame voedselzekerheid in samenspraak met de agrofoodsector,

en gaat over tot de orde van de dag.

Dik-Faber