De ChristenUnie pleit al jaren voor transparantie in de berekening van grafkosten. In 2005 en 2010 stelde de partij Kamervragen en in 2008 werd een motie aangenomen die opriep een model te ontwikkelen om gemeenten te helpen reële prijzen te berekenen die op een transparante wijze tot stand komen. Omdat gemeenten echter vrij zijn om deze prijzen vast te stellen heeft dit model helaas niet een matigende werking gehad. Ortega-Martijn: ,,De verschillen in grafkosten tussen de verschillende gemeenten zijn groot en de lopen de spuigaten uit, het verschil tussen de goedkoopste en de duurste grafrechten is inmiddels meer dan 6.000 euro.”

De minister heeft aangegeven dat gemeenten de werkelijke kosten voor het graf mogen doorberekenen aan de burgers, maar hanteren verschillende rekenmethodes. De prijs die gerekend wordt, bevat de kosten voor rechten, delven en onderhoud van het graf. In Groningen rekent men een kostprijs van 7000 euro voor een graf van 20 jaar. Inwoners van Littenseradiel betalen slechts 450 euro. Winsum is procentueel de grootste stijger als het gaat om grafkosten, de prijs van een graf is ten opzichte van 2011 gestegen met 112,83%. De ChristenUnie vindt dat er een einde moet komen aan de wildgroei van grafkosten. Ortega-Martijn: ,,Gemeenten die al forse tarieven rekenen verhogen de tarieven, omdat de kosten volgens hen nóg hoger liggen. Dat een buurgemeente soms voor duizenden euro’s minder ook kostendekkend kan werken, blijft onverklaard. Mede hierom is het cruciaal dat grafkosten inzichtelijk worden.”

Ortega-Martijn wil onder andere van de minister weten wat de redenen zijn voor de sterk gestegen grafkosten, transparantie in de kostenopbouw van grafkosten zou hier inzicht in geven.

Schriftelijke vragen van de leden Cynthia Ortega-Martijn en SGP Kamerlid van der Staaij aan de Minister van Binnenlandse Zaken over de grote verschillen in leges die gemeenten berekenen voor grafrechten.

1. Kent u de uitkomsten van het onderzoek naar leges voor grafrechten uitgevoerd door DELA waaruit opnieuw blijkt dat de verschillen tussen gemeenten groot zijn?
2. Bent u met onze fracties van mening dat het model voor grafkosten, welke is ontwikkeld naar aanleiding van de motie-Anker/Van der Staaij, tot nu toe nog niet ertoe heeft geleid dat er een reële en transparante kostenopbouw van grafkosten is gekomen? Waarom wel/niet? Heeft u er voldoende vertrouwen in dat het beoogde effect de komende jaren wel zal worden bereikt? Waarom wel/niet?
3. Waardoor worden de grote verschillen in leges voor grafrechten veroorzaakt? Zijn deze volledig toe te schrijven aan de verschillen in grondprijzen? Zo nee, welke andere factoren spelen hierbij een rol?
4. Kunt u aangeven met hoeveel procent de leges voor grafrechten de afgelopen vijf jaar zijn gestegen? Kunt u aangeven of u deze stijging redelijk acht? Kunt u tevens aangeven of deze stijging enkel valt toe te schrijven aan de gestegen kosten?
5. Zijn de grote verschillen in - en de stijging van – de leges voor grafrechten aanleiding om bijvoorbeeld een landelijke bandbreedte in te stellen zodat de verschillen en stijging van grafrechten beperkt kunnen worden? Zo nee, waarom niet?  
6. Bent u met onze fracties van mening dat hoge kosten van leges voor grafrechten ertoe kunnen leiden dat mensen die een voorkeur hebben voor begraven gedwongen worden te kiezen voor crematie? Bent u met ons van mening dat hiermee afbreuk wordt gedaan aan de keuzevrijheid van mensen en dat dit dient te worden voorkomen? Zo ja, hoe denkt te minister dit bewerkstelligen?