Indrukwekkend was ook de oproep van opperrabijn Lord Sachs: Let us work together! Let us find another way! Ik vraag mevrouw Thieme en alle partijen die zich voor het initiatiefvoorstel hebben uitgesproken wat zij  met deze oproep willen doen? Een oproep die later tijdens de hoorzitting uitgewerkt werd in concrete voorstellen van een convenant waarin voorwaarden rondom werkwijze kunnen worden vastgelegd. Wat doet u met deze uitgestoken hand?

Ik vraag me af of het breed gedragen amendement van D66, VVD, PvdA en GroenLinks als afdoende antwoord kan worden gezien. Er wordt gebruik gemaakt van omgekeerde bewijslast en die wordt wettelijk vastgelegd. Een bijzondere constructie… De discussie die wordt uitgelokt is opnieuw een wetenschappelijke, terwijl juist daarover in de wetenschap wordt getwist. Dat bleek ook tijdens de hoorzitting. Dit amendement staat op gespannen voet met het principe van godsdienstvrijheid, omdat de wetenschap kennelijk de doorslag moet geven.

En ik ben erg benieuwd welke conclusie de ondertekenaars zelf willen verbinden als over uiterlijk 5 jaar inderdaad bewezen zou worden dat onverdoofd ritueel slachten beter zou zijn als industriele verdoofde slacht. Is dan uiteindelijk alleen koosjere of halal slacht toegestaan? Principiële keuzes voor godsdienstvrijheid worden met dit amendement doorgeschoven.

Mevrouw Thieme heeft de ChristenUnie fractie in haar eerste termijn niet kunnen overtuigen dat een sterke inperking van godsdienstvrijheid nodig is om dierenwelzijn te verbeteren. Ik herhaal vandaag de vraag van rabbijn Jacobs tijdens de hoorzitting: gaat het de PvdD om bedwelming of om het voorkomen van dierenleed? Ik neem aan dat het om het voorkomen van dierenleed gaat. Graag zou ik daarom in tweede termijn een reactie willen op het TNO-rapport dat vorige week is verschenen. Bij de wetenschappelijke rapporten waar in het wetsvoorstel naar verwezen wordt, wordt door TNO nadrukkelijk vraagtekens gesteld. Is het dierenwelzijn werkelijk in het geding?

Tijdens de hoorzitting bleek dat de meningen van wetenschappers, rechtsgeleerden en dierenartsen sterk uiteen liepen. Ook bleek dat emoties en beeldvorming dit debat hebben gekleurd. Ik noem maar een voorbeeld: hebben we het over verdoofde slacht of over dubbele executie? Verschil van mening is er altijd en is geen reden om geen keuzes te maken. Maar we hebben het nu over het inperken van een fundamenteel recht op basis van onvolledige inzichten. Dan rijst bij mij de vraag: willen we een besluit als dit op deze manier en op dit moment nemen? Al helemaal als we bedenken wat voor beperkt resultaat er mee wordt bereikt qua dierenwelzijn gezien de beperkte omvang van de rituele slacht, en des te meer als we eens serieus zouden kijken wat er bereikt kan worden met het voorgestelde convenant. Graag een reactie!

Uit het amendement van CDA, ChristenUnie en SGP wordt duidelijk hoe de ChristenUnie met de uitgestoken hand omgaat, door het zonder voorafgaande bedwelming ritueel slachten slechts toe te staan indien daarvoor een vergunning is verleend, met daarbij nadere eisen en voorwaarden die aan de vergunningverlening vast zitten.

Het is een simplificatie om te stellen dat het recht op een vrije geloofsbeleving ondergeschikt is aan het lijden van dieren. Het debat over grondrechten wordt op deze manier verengd tot de keuze: je bent voor dierenwelzijn óf voor godsdienstvrijheid. De ChristenUnie is vanuit een diepe overtuiging van beide een groot voorstander en als het moet, zoals nu, een principieel verdediger. Het verbeteren van dierenwelzijn kan goed samengaan met de godsdienstvrijheid door bijvoorbeeld met de geloofsgemeenschappen mee te denken over vormen van diervriendelijk slachten. Een gemeenschappelijke inspanning voor dierenwelzijn behoeft geen wettelijk verbod.