door Meindert van der Kaaij

In Leiden was Alexander Pechtold een gevierd wethouder. Maar uitgerekend de nieuwe minister bestuurlijke vernieuwing boorde in 2002 het kroonjuweel referendum de grond in. Een reactie van ChristenUnie-raadslid Filip van As.

 

Op een novemberavond in 2002 werd Frits van Oosten met enkele medestanders bij de Leidse wethouder van verkeerszaken geroepen. Van Oosten verzette zich tegen de komst van de Rijn-Gouwelijn, een metro-achtige verbinding tussen Gouda en de kust, die de verkeerswethouder dwars door de Leidse binnenstad had gepland. Of Van Oosten daarover met wethouder Pechtold wilde praten.

 

,,Daar werden we door een boze Pechtold opgewacht'', zegt Van Oosten. ,,Hij vroeg ons dringend af te zien van het plan om een referendum over de lijn aan te vragen. We waren veel te somber over de gevolgen van de spoorlijn door de stad. Deze trein zou een aanwinst zijn.''

 

Van Oosten en de zijnen lieten zich niet overtuigen. De verordening in Leiden schrijft voor dat een aanvraag van minstens 750 handtekeningen vergezeld moet gaan. ,,Binnen een paar dagen hadden we er 2500. Dat verbaasde me niet. Uit een peiling van het Leidsch Dagblad bleek dat een meerderheid van de Leidse bevolking tegen dit prestige-object is. Het is een gevaarte van 75 meter dat zich door de stad wurmt en de veiligheid in gevaar brengt.''

 

De referendumkamer toetste het voorstel en oordeelde positief over de aanvraag. Vervolgens was de Leidse gemeenteraad aan de beurt om het groene licht te geven. Dat kwam niet. ,,Vooral door het gewicht dat Pechtold in de strijd gooide, besloot de raad om het referendum af te wijzen. Het project zou vijf maanden vertraging kunnen oplopen en de financiering zou in het geding komen. Dat is volkomen apekool. Nu is de financiering van het deel tussen Leiden en Katwijk nog niet rond.''

 

Filip van As, raadslid voor de ChristenUnie in Leiden, moet altijd aan Catootje uit de strip Jan, Jans en de Kinderen denken als de naam Pechtold valt. ,,Zij zegt altijd: ik ben vegetariër, behalve tijdens het eten.''

 

Volgens Van As had de D66'er voor elke portefeuille minister kunnen worden, behalve voor die van bestuurlijke vernieuwing. ,,Ik vind Alexander een bekwaam bestuurder. Hij heeft flair, is aanstekelijk, heeft politiek instinct en heeft D66 in Leiden op een hoog niveau gebracht. D66 heeft vijf raadszetels en dat is naar verhouding zeer veel. Maar met de bestuurlijke vernieuwing heeft hij het in Leiden, toen het erop aankwam, dramatisch laten afweten.''

 

Van As stemde tegen de invoering van de referendum-verordening, maar voor de aanvraag door Van Oosten. ,,Je kunt het volk geen worst voorhouden en hem weghalen op het moment dat het wil toehappen. Bovendien vond ik de argumenten van Pechtold tegen het referendum erg gezocht.'' Van Oosten is na het gemeenteraadbesluit naar de rechter gestapt. ,,Die kon de afwijzing niet terugdraaien omdat de raad op dezelfde avond het tracébesluit had goedgekeurd. De rechter vond dit bestuurlijk zeer onbehoorlijk. Kijk, dat is nou meneer Pechtold.''