Beste vrienden en vriendinnen,

ik was vorige week zaterdag nog niet helemaal wakker toen ik het ‘Nederlands Dagblad’ van de deurmat raapte. En ik moest dus letterlijk even m’n ogen uitwrijven toen ik de kop zag boven een paginagroot artikel: ChristenUnie in voetspoor van SP. Het stond er écht. Toen was ik klaarwakker. ChristenUnie in het voetspoor van de SP? Wat een onzin! De ChristenUnie is uitgesproken christelijk, consistent, constructief. Dat kun je van de SP niet zeggen. En als het gaat om het Koningshuis, Israël, het bijzonder onderwijs of de NAVO is de SP overal tegen waar de ChristenUnie hartgrondig vóór is. De ChristenUnie staat in een heel andere traditie. De eer van God en het dienen van de samenleving. Daar ging het om in 1948, toen het GPV werd opgericht, in 1975, toen de RPF werd opgericht, en in 2000, toen met de geboorte van de ChristenUnie de hartewens van veel politiek actieve christenen in vervulling ging. En daar gaat het de ChristenUnie nog steeds om! Dáár klopt het hart van de christelijke politiek!

ChristenUnie in het voetspoor van de SP? Onzin… Of toch niet helemaal? Ik herinner mij dat Gert Schutte vlak na zijn afscheid van de Kamer zei dat de ChristenUnie wel wat meer op de SP zou mogen lijken. Ja, u hoort het goed: Gert Schutte! En als ik goed geïnformeerd ben heeft die zelfde Gert Schutte wat langer geleden Arie Slob wel eens ‘de SP-er van het GPV’ genoemd. Neemt u van mij aan dat Schutte met deze uitspraken niet doelde op het programma van de club van Jan Marijnissen. Volgens mij waardeerde hij in de SP vooral dat deze partij niet alleen maar in Den Haag present is en van zich doet horen, maar echt geworteld is in de samenleving, een partij is van en tussen de mensen, herkenbaar en aanspreekbaar.

Permanente Campagne
En dán ben ik het van harte met Schutte eens dat de ChristenUnie zich daaraan best mag spiegelen. De ChristenUnie wil relevant, zichtbaar en verrassend zijn. De ChristenUnie wil actieve betrokkenheid van de leden. De ChristenUnie wil functioneren binnen een netwerk van maatschappelijke organisaties en kerken. En dáárover gaat het ook in het ND-verhaal: de Permanente Campagne, recente acties waarin de ChristenUnie optrad als initiatiefnemer en coördinator van een breed en geschakeerd netwerk van mensen en organisaties, die allemaal als doel hebben het dienen van het Koninkrijk van God. Er is onmiskenbaar een ontwikkeling bij de ChristenUnie om méér de samenleving op te zoeken, om het verhaal van gewone mensen, hun dagelijkse ervaringen, in te brengen in het Haagse debat en zo de mensen om wie het toch uiteindelijk allemaal gaat in de politiek een gezicht te geven. De ChristenUnie is een politieke partij die mensen mobiliseert, die mensen samenbrengt én in beweging brengt. Niet alleen in Den Haag, maar overal in het land. Beste mensen: ik ben enorm ingenomen met die ontwikkeling. Die past uitstekend bij onze missie: de samenleving dienen met een hart voor mensen. De Permanente Campagne is dan ook niet een project van het Landelijk Bureau: het is ónze Permanente Campagne, van u en van mij! Als Tweede-Kamerfractie willen we die lijn graag doortrekken in ons dagelijks werk en onze agenda.

Gideonsbende
Een paar weken voor Prinsjesdag is het hele fractieteam – drie leden en negen medewerkers – ergens in de bossen bij Garderen bij elkaar geweest. We hebben elkaar diep in de ogen gekeken en tegen elkaar gezegd: “We kunnen niet op de oude voet verdergaan, alsof er in de afgelopen periode niks is gebeurd”.
Onze fractie is een gideonsbende geworden. We moeten onszelf de vraag stellen in welk debat de ChristenUnie niet mag ontbreken. Waar we een onderscheidende inbreng, een toegevoegde waarde hebben. Prioriteiten stellen aan de hand van onze speerpunten. En dus niet de Haagse agenda laten dicteren wat wij doen en wat we laten. De ChristenUnie heeft een eigen agenda. Ons werkterrein ligt niet alleen aan het Binnenhof, hoe belangrijk onze presentie daar ook is. De ChristenUnie leeft ook, wat zeg ik: de ChristenUnie leeft op bij manifestaties, in debatten in het land en in gebedssamenkomsten. Dáár ligt ons hart, daar ligt onze kracht: dicht bij God en dicht bij mensen! En dus verstopt de fractie zich niet onder de Haagse stolp, maar gaan we het land in. We zoeken het contact met de mensen. We willen het persoonlijke verhaal achter de dossiers horen. Daarom was ik op de 50+ beurs in Utrecht en stelde ik me op de hoogte van het werk onder ex-gedetineerden van de Stichting Ontmoeting en de Stichting Exodus. Daarom bezocht Tineke asielzoekers in Zelhem en de met sluiting bedreigde vliegbasis Valkenburg. En daarom werkte Arie vanaf ’s morgens zes uur mee in een melkveehouderij en beleefde hij nachtelijke avonturen bij de politie in Zwolle. Daarom ook zat ik vorige week bij de protestlijn van de PCOB en andere ouderenbonden meer dan een uur aan de telefoon te luisteren naar de verhalen van ouderen, die somber zijn over de toekomst, omdat ze in grote problemen dreigen te komen door alle bezuinigingen. Overigens wil ik u één aardige reactie niet onthouden, van een meneer die zei: “Dat ik nu nét u moet treffen! Meneer Rouvoet, ik ben atheïst, anarchist, socialist en republikein, maar ik heb grote bewondering voor wat jullie als fractie in de Kamer doen.” Dat klonk dus als een SP’er in het voetspoor van de ChristenUnie!

Casino Kings
Ik vertel dit niet om onszelf te kietelen, maar omdat het laat zien dat onze boodschap overkomt. En dat is belangrijk. Want de betekenis van de ChristenUnie schuilt niet in de eerste plaats in het aantal zetels, maar zit ‘m vooral in wat we te vertellen hebben, in een boodschap die zich laat gezeggen door het Woord van God. Vorig jaar heb ik gezegd dat een verwaterde boodschap niet krachtiger wordt als hij door veel mensen wordt uitgedragen. Het omgekeerde is ook waar: een machtige boodschap wordt niet zwakker als hij in getrouwheid door een enkeling wordt verkondigd! Niet de macht van het getal, maar de kracht van de boodschap. Dáár ligt de reden van ons bestaan als partij, dáárin vinden we onze verbondenheid. Dat is óns ‘wij-gevoel’! En dit ‘wij-gevoel’ overstijgt de verschillen die er natuurlijk zijn binnen de ChristenUnie! Daarom ook willen wij dat mooie werk graag met elkaar doen, in een vruchtbare samenwerking met u, de leden, plaatselijke bestuurders en raads- en statenleden.
Mag ik u eens een paar voorbeelden geven hoe dat werkt? Een ChristenUnie-lid ziet een vooraankondiging van het programma ‘Casino Kings’ van RTL4. Hij denkt: vanuit de huiskamer gokken in het casino, kán dat eigenlijk wel? Hij belt de fractie, een fractiemedewerker pakt de Wet op de kansspelen erbij en de volgende dag roepen we minister Donner ter verantwoording naar de Kamer. Die is heel duidelijk: ‘ChristenUnie, jullie hebben gelijk, dit kan niet!’ Bingo dus, om in de sfeer te blijven! Er gaat een brief op poten naar RTL4 en Holland Casino en het eind van het liedje is dat ‘Casino Kings’ niet wordt uitgezonden en tienduizenden mensen hun geld terugkrijgen. Met dank aan die partijgenoot die de moeite nam om de telefoon te pakken.

Doe normaal!
Ander voorbeeld. Iemand weet toevallig hoe ze in Engeland asociaal gedrag aanpakken. Hij attendeert de fractie daarop. Samen met een aantal deskundigen bekijken we de mogelijkheid om die aanpak naar het Nederlandse strafsysteem te vertalen. Dat blijkt prima te kunnen en het ‘Doe normaal bevel’ is geboren. Bij de Justitiebegroting hebben we een uitgebreide notitie gepresenteerd en minister Donner belooft ons plan serieus te bestuderen en met een reactie te komen. Met dank aan die meneer uit de achterban, die ons een berichtje stuurde.

En wat dacht u van onze eigen jongerenorganisatie, PerspectieF? Ze horen hoe in Denemarken de ergernis van één meisje over blootbladen in kiosken, volop zichtbaar voor kinderen, ertoe heeft geleid dat er om die bladen een neutraal hoesje komt. Ze brengen een heel stel clubs bij elkaar, starten een handtekeningenactie en overhandigen een petitie aan alle Kamerfracties. En in de Kamer vragen wij de minister weer waarom hij die bepaling uit het Wetboek van strafrecht niet handhaaft, waarin gewoon staat dat je dit soort bladen helemaal niet naast de Volkskrant en de Margriet mág neerleggen. Dankjewel, PerspectieF!

Meer hoop zonder dope!
Dit laatste voorbeeld geeft al aan dat samenwerking met andere organisaties je politieke boodschap behoorlijk kan versterken. Ook dat hoort tot bij de Permanente Campagne en de stijl van de ChristenUnie. Een voorbeeld zag u zojuist al. Er ligt een rapport over de vrije verstrekking van heroïne aan langdurig verslaafden, vanuit de gedachte dat die er toch niet meer vanaf komen. Wat doet de ChristenUnie? De ChristenUnie neemt het initiatief voor het Platform Zorg en Politiek en publiceert met christelijke organisaties als De Hoop, De Tweede Mijl en Victory Outreach een tegenrapport. De boodschap is glashelder: ‘Meer hoop zonder dope’. We mogen de verslaafde niet aan zijn lot overlaten! Het rapport werd ondersteund door een demonstratie van meer dan honderd mensen die zelf verslaafd zijn geweest, maar er nu vrij van zijn. En wie kan beter aan Kamerleden uitleggen dat je iemand niet na 5 jaar als een hopeloos geval mag afschrijven dan iemand die zelf meer dan 20 jaar verslaafd is geweest?! Reken erop dat we dit rapport te zijner tijd zullen gebruiken in het debat met de regering!

Dat geldt ook voor een ander rapport, dat vanuit de ChristenUnie tot stand is gekomen. Aanstaande dinsdag behandelen we de evaluatie van de opheffing van het bordeelverbod. Ter voorbereiding hebben we al veel informatie naar boven gehaald vanuit de lokale ervaring van onze gemeenteraadsleden en wethouders, over de nul-optie bijvoorbeeld. Maar ook hier was het van belang om de stem van de betrokkenen zelf te horen: de vrouwen die werkzaam zijn in de prostitutie. En dan niet de schone schijn van de carrière-prostituee van ‘De Rode Draad’. Maar de harde werkelijkheid van de slachtoffers van vrouwenhandel, loverboys, meedogen-loze uitbuiting en uitzichtloze schulden. Wie het levensverhaal van Yvette Lont heeft gelezen, weet waar ik het over heb! Kortom, de prostituees waar christelijke organisaties als het Leger des Heils, Het Scharlaken Koord, Stichting De Haven zich over ontfermen. De ChristenUnie heeft tien van deze organisaties om de tafel gekregen met als resultaat een gedegen rapport, ‘Uit het donker opgelicht’, dat dinsdag aan de Kamercommissie van Justitie is aangeboden. Met dank aan de organisaties die stem hebben gegeven aan de slachtoffers in de prostitutie!

Er zouden meer voorbeelden te noemen zijn. Ik denk aan het debat over de bezuinigingen bij VWS, waardoor bijv. de landelijke jeugdorganisaties (Youth for Christ, HGJB en noem maar op), maar ook de VBOK en het gereformeerd maatschappelijk werk van Stichting De Driehoek ongenadig hard worden getroffen. Ook hier weer leveren we als fractie in nauw overleg met de betreffende organisaties parlementair weerwerk aan het kabinet.

U hoort het: een sterkere oriëntatie op wat er in de samenleving leeft en op gezamenlijke actie met maatschappelijke organisaties betekent bepaald niet dat we het politieke handwerk veronachtzamen. Integendeel: juist door die gerichtheid op wat er onder mensen leeft zijn we beter in staat om ons ambacht als christen-politici uit te oefenen!

Anders dan CDA en SGP
Over dat politieke ambacht gesproken: mag ik u nog eens een paar punten noemen waarop onze fractie de afgelopen maanden stevig aan de weg heeft getimmerd? Zo was het wel ónze Arie die via een motie Kamerbrede steun verwierf voor voortzetting van de Langman-gelden voor de noordelijke provincies ook ná 2006. En mede door zijn toedoen zijn de problemen rond de bedrijfsovername door jonge boeren, die er al 2 jaar liggen, in een paar weken opgelost én zal het debat over ‘eerlijke prijzen voor boeren’ worden voortgezet; hij kon zijn breed gesteunde motie intrekken toen minister Veerman hierover een toezegging deed. En wat dacht u van zijn initiatief van deze week om de kleutertoets te schrappen? Terwijl collega’s via de media hun bezwaren tegen die toets ventileerden, deed Arie gewoon wat er gebeuren moest: amendement indienen, alle fracties erachter krijgen en de zaak in de Kamer regelen!

En dan Tineke, die tijdens het debat over de Wet Werk en Bijstand het verzet tegen de sollicitatieplicht voor alleenstaande ouders met kleine kinderen heeft aangevoerd. Doordat het CDA het erbij liet zitten en tegen haar amendement stemde kwam die vrijstelling helaas niet in de wet, reden voor de ChristenUnie om – anders dan CDA én SGP – tegen die wet te stemmen. Ook in haar strijd voor een rechtvaardige regeling voor asielzoekers die hier al jaren in procedure zijn, liep ze op tegen de onwil bij het CDA om aan de vele schrijnende situaties voor eens en voor goed een einde te maken. En ook van Tineke tal van acties: Kamervragen over de vreselijke vervolging van het christelijke Hmong-volk in Laos, een motie over een alternatief voor sluiting van de vliegbasis Twente, en komende week een motie om te zorgen dat de kwijtschelding van kredieten aan arme landen niet drukt op het budget voor ontwikkelingssamenwerking, waardoor het ten koste van duurzame armoedebestrijding gaat.

Antisemitisme
Deze week nog heeft Tineke aan minister De Hoop Scheffer van Buitenlandse Zaken opheldering gevraagd over die curieuze enquête van de Europese Commissie, waaruit zou blijken dat van alle Europeanen vooral de Nederlanders Israël als een bedreiging van de wereldvrede zien. Je hoeft geen lid van de Knesseth te zijn om bij zo’n uitkomst de nodige argwaan over de vraagstelling te krijgen… Vanuit Israël werd naar aanleiding hiervan gewezen op het groeiend kwaad van het antisemitisme in Europa, een zaak waarvoor ik in een debat over integratie aandacht gevraagd heb. Ja, antisemitisme is óók een integratieprobleem! Wie daaraan twijfelt moet de website van het CIDI maar eens bekijken. En denk eens aan de Palestijnse demonstraties, waar een zeer Israël-vijandige en bedreigende sfeer omheen hangt. Het is toch onbestaanbaar dat Joodse jongeren zich 60 jaar na de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam (Mokum!) niet met een keppeltje op straat durven te begeven? Dat mogen we niet accepteren. Niet van rechts-extremistische landgenoten en niet van allochtone nieuwkomers!

Koningshuis
Het is met een combinatie van maatschappelijke bevlogenheid, sociale bewogenheid en ambachtelijke degelijkheid dat we ook dit kabinet tegemoet treden. Vanuit een zekere herkenning, jawel, maar ook met kritische distantie. U herinnert zich misschien dat we eerder hebben gezegd dat het kabinet niet kan rekenen op onze steun, maar die wel kan verdienen.

Die steun hebben we voluit gegeven toen de afgelopen periode het Koninklijk Huis onder vuur kwam te liggen. Geen misverstand: wij nemen de controletaak van het parlement óók serieus als het gaat over het Koningshuis, maar de ChristenUnie doet niet mee met diegenen die iedere gelegenheid, zelfs een situatie die toch al pijnlijk is voor de Koninklijke familie, aangrijpen om de monarchie ter discussie te stellen of schade toe te brengen aan het Koningshuis of de verantwoordelijke ministers. Daarom ook heb ik bij het debat over het regeringsbesluit om geen toestemmingswet voor het huwelijk van prins Johan Friso en Mabel Wisse Smit in te dienen uitdrukking gegeven aan onze verbondenheid met onze Koningin en haar Huis. Zij mag weten dat wij in de ChristenUnie en velen met ons voor haar bidden!

Goed gezien, staatssecretaris
Over steun voor beleid gesproken: is het u ook opgevallen dat veel punten uit ons programma die vroeger onbespreekbaar waren, in voorzichtige vorm opduiken in de kabinetsplannen? Het CDA is in beweging gekomen. En ik ben zo eigenwijs om te zeggen: niet zelden dankzij de ChristenUnie. Denk maar aan de ‘immateriële paragraaf’ van het Hoofdlijnenakkoord. Maar onlangs was daar ook ineens de gezond-verstand-benadering van staatssecretaris Wijn rond de fiscale benadering van het gezin. Zou het niet logisch zijn, zo vroeg hij zich af, als de fiscus meer rekening houdt met de feitelijke draagkracht in een huishouden, die wordt bepaald door het totale gezinsinkomen? Goed gezien, staatssecretaris! En nu u dit in de gaten hebt, kijk dan ook eens naar de gigantische schoolkosten van de gezinnen (boekengeld, lesgeld). En wilt u meteen het ChristenUnie-voorstel voor een kindgebonden budget op uw agenda zetten?

Zo zijn er meer voorbeelden te noemen: het verbieden van het kraken van bedrijfspanden; de ideeën van minister Donner om coffeeshops aan te pakken; het zelf laten betalen voor onderwijs in eigen taal en cultuur. Het staat al jaren in ons programma.

Er zijn helaas ook heel wat terreinen waar het kabinet het onze fractie niet zo makkelijk maakt om het beleid te ondersteunen: op sociaal gebied, in het mobiliteitsbeleid, het milieubeleid dat goeddeels stilgevallen is, op de veel te forse bezuinigingen op Defensie; op het mediabeleid… Enfin, daar hebben we bij de Algemene Beschouwingen harde noten over gekraakt. U kunt het nalezen op onze site.

Jozias, stop het gekakel
Waar ik het met u nog wel even over wil hebben is het onderwijsbeleid, meer in het bijzonder de merkwaardige bewegingen van de VVD-fractie rond de onderwijsvrijheid. Ik heb de indruk dat men vanuit een begrijpelijke en terechte zorg over ontwikkelingen binnen de islam doorschiet. En dan kun je wel roepen dat je artikel 23 niet ter discussie stelt, maar als mevrouw Hirsi Ali een verbod op islamitisch onderwijs wil, doet ze dat toch echt wel! Weerwerk van voormalig onderwijswoordvoerder en trouw verdediger van artikel 23 Clemens Cornielje werd niet op prijs gesteld en afgedaan met de opmerking dat ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Fractievoorzitter Van Aartsen heeft nu de regie naar zich toe getrokken. Dat lijkt mij een prima idee en ik zeg tegen hem: beste Jozias, laat het huidige verwarrende gekakel van een kippenhok alsjeblieft zo snel mogelijk plaats maken voor het harmonieuze lied van 28 liberale zangvogels. Bedenk dat het onderzoek van de Onderwijsraad over dit onderwerp nog in december naar de Kamer komt en dat de integratie-commissie onder leiding van notabene de VVD’er Blok nog volop met z’n werk bezig is. Het debat over beide onderwerpen mag niet met het mes op tafel gevoerd worden. En ik roep je hierbij met klem op om de goede traditie van de liberalen met betrekking tot de vrijheid van onderwijs hoog te houden en het mes, de omstreden motie-Hirsi Ali, van tafel te halen.

De ChristenUnie mobiliseert
Beste mensen, we hebben een centrum-rechts kabinet met een christen-democratische invloed - af en toe durven CDA'ers de schroom van zich af te gooien en daar werk van te maken. En we hebben een minister-president die zich er niet voor schaamt om de naam van God in het publiek te noemen. Dat is mooi en ik ben er oprecht dankbaar voor. Maar het is niet genoeg! De ChristenUnie is nodig in Den Haag! Dat heb ik u duidelijk gemaakt. Maar ook dat is niet genoeg: de ChristenUnie is ook nodig buíten Den Haag! Om het verhaal van gewone mensen, hun dagelijkse moeiten, problemen en verlangens in te brengen in het politieke debat. Sterker: om de mensen zèlf in Den Haag te brengen! Dat hebben we gedaan met ex-drugsverslaafden en ex-prostituees én met de opvangorganisaties en hulpverleners. Het is nog maar een begin. Christenen samenbrengen en mobiliseren. Krachten bundelen en in beweging komen. Samen bouwen aan een samenleving naar bijbelse waarden. De ChristenUnie wil daarin het voortouw nemen, want... zo'n samenleving is goed voor iedereen!

André Rouvoet

Bovenstaande speech is uitgesproken tijdens het 9e Uniecongres dat is gehouden op 8 november 2003 in Ede. De speech maakte onderdeel uit van de presentatie van de nieuwe permanente campagne van de ChristenUnie.