De minister meldde deze week in een brief aan de Tweede Kamer dat de beloofde kostenbatenanalyse van de invoer van ERTMS niet voor de zomer komt, maar pas op 1 oktober. De keuze voor een vertraging van vijf jaar is echter al gemaakt. De onderbouwing voor de vertraging is zwak. De minister wil wachten op een nieuwe versie van ERTMS, maar dat is vooral een software aanpassing. De hardware aanpassing kan nu al gebeuren, daarmee bespaar je vijf jaar en miljoenen, zo niet honderden miljoenen euro’s belastinggeld.

ERTMS is de nieuwe standaard voor treinbeveiliging in Europa. Nu hebben alle landen nog hun eigen systemen waardoor grensoverschrijdende treinen soms wel zeven verschillende systemen aan boord moeten hebben. Met ERTMS wordt het mogelijk om treinen dichter op elkaar te laten rijden dan met de huidige ATB beveiliging. ,,Hierdoor ontstaat er veel meer ruimte op het spoor en kunnen de door de hele Kamer gewenste metro-achtige frequenties worden gehaald”, aldus Cramer.

Voor de invoer van ERTMS is het wel nodig om alle treinen om te bouwen. Zodra alle treinen zowel ERTMS als het oude ATB hebben kan vervolgens stapsgewijs de oude beveiliging langs het spoor worden vervangen door ERTMS. Door alles vijf jaar te vertragen wordt er ook vijf jaar geïnvesteerd in verouderde systemen, die bovendien ook veel duurder zijn. De minister wil juist de komende jaren miljarden in het spoor steken. Er dreigt nu veel geld gestopt te worden in oude systemen die straks na vijf jaar al onbruikbaar zijn.

ChristenUnie en SP hameren al enkele jaren op vernieuwing van de spoorbeveiliging zodat er meer treinen kunnen gaan rijden. In een motie uit 2007 hebben de partijen gevraagd om een strategische analyse te maken van de prestatieverbeteringen van het spoorsysteem door de invoer van ERTMS. Nog steeds zijn deze baten niet goed onderzocht. Cramer: ,,Het ministerie praat vooral over een technische vervanging van systemen terwijl het juist zou moeten gaan om de voordelen voor de reiziger!”

-------

Vragen van de leden Cramer (ChristenUnie) en Roemer (SP) aan de minister van Verkeer en Waterstaat over ERTMS implementatiescenario’s.

Waarom gaan de twee onderzochte implementatiescenario’s van ERTMS uit van een ombouw van het materieel vanaf 2015 in plaats van 2010[1]?

Kunt u aangeven waarom u wilt wachten op ERTMS versie baseline 3? Het is toch zo dat dit voornamelijk software aanpassingen betreft en dat voor de hardware ombouw niet hierop gewacht hoeft te worden?

Klopt het dat een keuze voor het vertragen van de start van de materieelombouw en de start van de ombouw van de infrastructuur met vijf jaar betekent dat er in het kader van het programma Mistral miljoenen euro's worden uitgegeven aan componenten met een zeer lange levensduur (o.m. baanseinen, ATB-EG/VV, bekabeling, kasten, B-relais en ES-lassen, plus de daaraan gerelateerde ontwerp-, installatie- en testkosten) die na de ombouw van het materieel feitelijk overbodig worden? Zo ja, is dit daarmee niet een zeer inefficiënt scenario? Deelt u de conclusie dat deze werkwijze lijkt op de eerder zeer onrendabel gebleken optie 'dubbele systemen aan infrazijde'?

Kunt u laten onderzoeken welk percentage van de geplande investeringen in Mistral onnodig is zodra alle materieel over ERTMS beschikt?

Kunt u tevens laten onderzoeken wat de extra investeringskosten zijn die later alsnog gedaan moeten worden om de overbodig geworden componenten weer te verwijderen en alsnog ETCS en 'beter-benutten'-functies mogelijk te maken?

Bent u bereid alsnog Decisio de opdracht te geven om in haar eindrapportage op 1 oktober 2009 ook de maatschappelijke kosten en baten te onderzoeken van het scenario waarbij de aanbesteding van de ombouw van het materieel uiterlijk in 2010 plaatsvindt zodat voor 2012 kan worden begonnen met de ombouw van het materieel en de ombouw naar ETCS inclusief 'Beter-Benutten'-functionaliteit eerder kan aanvangen?

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Brief minister Verkeer en Waterstaat, 14 juli 2009, VenW/DGMo-2009/6054, http://www.verkeerenwaterstaat.nl/Images/20096054_tcm195-257982.pdf