Deze weekblog is ook gepubliceerd op de website van dagblad Trouw

Vanuit mijn primaire emotie schreef ik gisteren op mijn weblog voor Trouw over een 'gek' in een zwarte auto. Dat was om één uur 's middags; je weet dan nog nauwelijks wat er gebeurd is. Maar gek was het wel. Wat voor redenen - medicijngebruik, of dat dan ook - de man ook had: dit was geen normaal gedrag. En dus schreef ik dat. Maar een lezer die op mijn blog reageerde vond dat ik daarmee op voorhand mijn maatschappelijke verantwoordelijkheid in onschuld was...?
Tijd dus voor reflectie.

Misschien was het onhandig om het woord 'gek' te gebruiken. Misschien was het beter geweest als ik gezegd had dat er ineens iemand reed die 'behoorlijk de weg kwijt was'. Maar het woord 'gek' is in ons taalgebruik niet gelijk een aanduiding voor iemands geestelijke vermogens. Je doet gek, je bent gek gemaakt, je bent gek op iemand, je bent een gekkerd. Als er een bumperklever op de snelweg achter je aanzit, roep je ook wel eens 'wat een gek'. Of nog iets sterkers.

Terwijl ik dus vol verbijstering de televisiebeelden zie, en later op de avond de nog ergere shots op YouTube, reageer ik primair: 'een gek in een zwarte auto'. Voor iedereen die dacht dat ik daarmee als een psychiater een medische kwalificatie uitsprak: niet dus, mijn excuses daarvoor. Ik ben ook geen psychiater.

Maar dan die opmerking over maatschappelijke verantwoordelijkheid. Die raakt volgens mij kant nog wal. De persoonlijke beslissingen van iemand die beïnvloed zijn door zijn omgeving, zijn daarmee toch niet ineens een collectieve verantwoordelijkheid geworden? Ja, als je iemand doelbewust zit op te hitsen, da's wat anders. Het laatste wat ik wil doen, is geen verantwoordelijkheid nemen in deze samenleving. Juist ik probeer, ook door bijvoorbeeld collega's in de Kamer te wijzen op hun woordgebruik, bij te dragen aan een toonhoogte die anderen niet kwetst.

Ik heb dus na die opmerking gisteren over mijn blog, mezelf vanmorgen eerst diep in de spiegel aangekeken. Voor mijn dagelijkse portie zelfreflectie. Ik loop niet weg voor verantwoordelijkheden, of de consequenties van mijn eigen daden. Dus, geachte Trouwlezer uit Haarlem: het laatste wat ik wil is mijn handen ten onrechte in onschuld wassen.

Ik zit nu dus op mijn terras en geniet even van de rust. Hennie is aan het werk, ik heb de krant gelezen, boodschappen gedaan. Het laatste Journaal gezien: de dader is dood. Ik zit een beetje rusteloos rond te kijken. Wat nu? Hoe gaat dit verder in Nederland. Wat gaat er met ons Koningshuis gebeuren: wel of geen Koninginnedagen meer. Wat gebeurt er in de Kamer. Zal ik mijn bureau nu eerst opruimen, of toch eerst mijn mail. Gaat die koolmees nou toch in het nestkastje of toch niet.

Ik weet het: ik ga de tuin aanharken. Erg goed voor je zelfreflectie.