Het debat staat in een reeks van vier debatten over Calvijn, die worden georganiseerd door het Nederlands Dagblad, Reformatorisch Dagblad en het Instituut voor Reformatieonderzoek. Met Patrick van Schie, Bart-Jan Spruijt en Kees van der Staaij ging Esmé Wiegman het debat aan over het tolerantiegehalte van Calvijn. 

Wiegman: ,,Hoe het begrip intolerantie toch ooit in een adem met de naam van Calvijn verbonden kan worden, is mij volstrekt een raadsel. Als aankondiging van een debatavond is het prikkelend en uitdagend. Het is jammer dat in de praktijk intolerantie het hardnekkige beeld van veel mensen van Calvijn blijkt te zijn. Calvijn staat gelijk aan halsstarrigheid, rechtlijnigheid en bekrompenheid wat elke vorm van tolerantie in de weg zou staan. Aan het begin van het Calvijnjaar is al veel verrassends en goeds geschreven. Calvijn was zo gek nog niet. Alleen al de Calvijn-test op de website van dagblad Trouw weet veel negatieve beeldvorming weg te nemen: genieten van lekker eten en seksualiteit (binnen het huwelijk!) mag best. Calvijn was een man die woord hield en niet de kantjes er van af liep. Je wist wat je aan hem had. Van zulke mensen mag je er meer hebben. Het beeld wat deze test oproept en ook het beeld dat veel mensen van Calvijn hebben, blijft echter wat oppervlakkig. De betekenis van zijn denken is voor onze democratie en ons vrijheidsdenken van grote betekenis. Calvijn kun je natuurlijk niet los zien van de tijd waarin hij leefde, maar veel thema's die hij aansnijdt zijn verrassend actueel.

Allereerst denk ik aan Calvijns visie op de scheiding tussen kerk en staat, het onderscheid tussen de kerkelijke en burgerlijke macht. Iets wat we niet moeten verwarren met de opvatting dat er scheiding dient te zijn tussen geloof en politiek, of de opvatting dat het geloof naar het privé-domein verbannen moet worden.
In de tweede plaats denk ik aan de bestrijding van willekeur en te grote machtsconcentraties. Als derde punt noem ik wat het betekent God te erkennen als een soevereine God aan wie iedereen verantwoording schuldig is. Deze erkenning zorgt voor een gezonde vorm van dienstbaarheid en gelijkheidsdenken.
Als vierde noem ik Calvijns visie op de taak van de overheden: de overheden als beschermers en verdedigers ‘der openbare onschuld, zedigheid, eerbaarheid en rust, en dat ze zich hierop alleen moet toeleggen, dat ze zorgen voor het algemene welzijn en de vrede van allen'.
Als laatste punt wil ik Calvijns visie op het functioneren van de economie noemen. Hij toont zich daarin een echte rentmeester. De belangrijkste normen die Calvijn hanteerde, laten zich samenvatten in de regel van wederkerigheid en liefde. ‘Behandel anderen zoals je wilt dat ze jullie behandelen' luidt de opdracht van Jezus in Lucas 6. Dat is wat anders dan het gezegde ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt...'
Voor Calvijn staan rechtvaardigheid en liefde met elkaar in relatie. Wederkerigheid is niet slechts iets van contracten, maar het gaat om onderling dienstbetoon. De samenleving als verbond. Dat is veel sterker dan een contractsamenleving. In een samenleving moet je je aan elkaar verbinden. Verrijking door de rijken terwijl er zoveel armoede was, was voor Calvijn onbestaanbaar.

Als we dan zo nodig willen spreken over de intolerante Calvijn, dan moeten we het hebben over zijn intolerantie en grondige afkeer ten opzichte van despoten en het voortbestaan van sociaal onrecht. Dit type intolerantie mag ik wel. Ik noem het een christelijk-sociale houding. Calvijn kwam op voor sociale gerechtigheid.
Het opkomen voor recht en gerechtigheid en de diepe betekenis die de Bijbel daaraan geeft, blijft actueel. Maar ook Calvijns denken over het algemeen welzijn, het zoeken van vrede, en de wederkerigheid en liefde lijken mij in discussies over bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting van groot belang. Het (bijna) verabsoluteren van de uitingsvrijheid zet de deur voor discriminatie open. Een ander risico is dat uitlatingen zo diep grievend kunnen zijn voor een bepaalde groep mensen, dat grievende uitlatingen de samenleving kapot kunnen maken. Over intolerantie gesproken... Voor het algemene welzijn en het bewaren van de vrede heeft de overheid de plicht, gevoelens van gelovigen, ongelovigen en bepaalde bevolkingsgroepen te beschermen, net zozeer als zij gehouden is voor de vrijheid van meningsuiting op te komen. Redenerend vanuit Calvijns visie kan ik tot geen andere conclusie komen."

Bekijk hier de beelden van het debat (op www.nd.nl)