Notitie: Slimmer, Sneller en Zuiniger op het spoor

dinsdag 14 oktober 2008 10:14

Reizigers kunnen sneller van A naar B reizen als de maximum snelheid van treinen omhoog wordt geschroefd van 140 km/uur naar 160 km/uur. Dat voorstel doet Kamerlid Ernst Cramer van de ChristenUnie in zijn notitie over de werkwijze van ProRail. Invoering van 160 kilometer per uur op een groot aantal spoortrajecten in Nederland lijkt op korte termijn mogelijk, zonder aanpassingen van infrastructuur en materieel en zonder het vergroten van de veiligheidsrisico's.

Door het wegnemen of verlagen van snelheidsbeperkingen in spoorbogen wordt niet alleen winst geboekt ten aanzien van de reistijd, het levert ook veel energiewinst op. Een trein hoeft immers niet (of aanzienlijk minder) af te remmen en weer op te trekken. Daardoor wordt het aanpassen van zogenaamde ‘spoorverkanting' op meer plaatsen in Nederland, vanuit deze optiek heel interessant voor zowel reiziger als milieu.

Efficiënt en effectief werken
In de notitie ‘Slimmer, Sneller en Zuiniger op het spoor' wordt een aantal actuele spoordossiers behandeld en de positie van ProRail daarin. Aanleiding vormen de debatten over de evaluatie van het functioneren van ProRail, capaciteitsknelpunten en overbelastverklaringen, voortgang van het programma reistijdverbetering en de invoering van het beveiligingssysteem ERTMS in relatie tot capaciteitsvergroting.

De notitie draagt bij aan de beantwoording van de vraag: werkt ProRail voldoende efficiënt en effectief? In deze notitie van de ChristenUnie wordt daarom binnen het kader van deze actuele debatten gekeken welke mogelijkheden er zijn om te komen tot meer efficiëntie en doelmatigheid op het spoor. Hierbij staat het klantperspectief centraal, dat ook een belangrijk onderdeel is van de evaluatie van ProRail. Ernst Cramer: "Het gaat uiteindelijk niet om de vraag hoe zoveel mogelijk treinen over het spoor kunnen worden gestuurd, maar om de vraag hoe de klant (reizigers en vervoerders) een zo goed mogelijk product kan worden geboden waardoor er meer klanten gebruik maken van de trein. Je ontkomt er dan niet aan om ook te kijken naar een stuk techniek, maar dit dient dus wel te gebeuren vanuit deze klantfocus."

De belangrijkste conclusies uit de notitie van de ChristenUnie:

Een snelle invoering van 160 km/uur op veel plaatsen in het spoorwegnet is mogelijk door gebruik van een bestaande functie in ATB die sinds de jaren zeventig beschikbaar is: ATB-groen.
De € 40 miljoen voor reistijdverbetering door aanpassing van spoorbogen kan beter worden besteed door aanpassing van de verkanting en de daarbij behorende ontwerpvoorschriften.
Forse energiebesparing is mogelijk op het spoor door o.a. intelligente rijadviezen (uitgesteld remmen) en aanpassing spoorbogen. Maatregelen hebben waarschijnlijk een gunstige kosten-baten verhouding.
Snelheidsverhoging op regionale lijnen is op korte termijn mogelijk door aanpassingen aan het
Beveiligingssysteem.
De toename van nacht- en weekendwerk aan het spoor kan ten koste gaan van de kwaliteit en tijdige realisatie van werkzaamheden.
Er is meer sturing nodig op efficiency en effectiviteit.
Er zijn vragen te stellen over de onderbesteding van de budgetten voor bovenbouwvernieuwing, groot onderhoud en kleine infrastructuur. De achterstand bij de bovenbouwvernieuwing bedraagt een jaar (jaarbudget circa € 250 mln) en lijkt jaarlijks verder toe te nemen.
ProRail is op grond van Europese richtlijnen verplicht om onmiddellijk over te gaan tot overbelastverklaring indien er in de nabije toekomst een capaciteitsknelpunt wordt verwacht. n de praktijk wordt alleen gekeken naar de capaciteitsaanvragen voor de komende dienstregeling.
Het veiligheidsprobleem rond Tijdelijke Snelheids Beperkingen (TSB's) kan worden verholpen door versnelde introductie van ERTMS-componenten.
Het programma Beter Benutten 21e eeuw heeft tot nu toe onvoldoende opgeleverd en dient te worden geëvalueerd. Dit is een voorwaarde voor een integrale aanpak van introductie van het nieuwe beveiligingssysteem ERTMS en het vervangingsprogramma Mistral.