BERKEL EN RODENRIJS - Hij schrikt er niet echt van. Van het bericht dat Nederlandse militairen Irakezen hebben mishandeld. Eimert van Middelkoop: „We denken dat zoiets alleen voorkomt onder rauwe Amerikanen en Engelsen, maar on ze soldaten zijn geen haar beter.”

Van Middelkoop, Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie en van huis uit socioloog, bedoelt zijn relativering niet als pleister op de wonde. „Toch ben ik niet verrast. Verruwing is dé grote verleiding voor militairen die de macht hebben in oorlogstijd. Onze soldaten in Irak werden dagelijks geconfronteerd met terrorisme. De verleiding van misdragingen ligt permanent op de loer. Dan moet je heel sterk in je schoenen staan om er niet aan mee te doen. Dat lukt de ene soldaat beter dan de andere. Ik weet dat defensie er in de opleiding van militairen veel aandacht aan besteedt. Misschien moet het nog meer gebeuren.”

Van Middelkoop wil voorzichtig zijn met de beschuldiging van marteling. „Daarvoor moet deze zaak eerst beter worden uitgezocht. Het hardhandig ondervragen van gevangenen in oorlogstijd vind ik geen bezwaar. Martelen uiteraard wel. Of in deze concrete gevallen sprake is geweest van martelen, moet juridisch goed worden nagegaan.”

De ChristenUnie-senator zit er niet over in of dat onderzoek er komt. „Minister Kamp van Defensie beseft heel goed zijn verantwoordelijkheid. Als hij deze zaak met de mantel der liefde zou willen bedekken, heeft hij een politiek probleem. Ook zou het imago van ons leger ernstig geschaad worden. Onze militairen zitten ook in Afghanistan en proberen daar de harten van de plaatselijke bevolking te winnen. Daar past niet de reputatie bij dat wij in Nederland het mishandelen of zelfs martelen van krijgsgevangenen oogluikend toestaan.”

Moet er een parlementair onderzoek komen?
„Ik zie die roep als verkiezingstaal. Het parlement heeft nog niet zo lang geleden de procedures voor misstanden bij defensie aangescherpt. Laten we die procedures eerst maar eens inzetten. Dat betekent concreet dat er een grondig onderzoek naar de gebeurtenissen in Irak moet komen. Als blijkt dat er inderdaad sprake is van ontoelaatbaar gedrag, dan is het openbaar ministerie aan zet en zal er vervolging plaatsvinden.”

Van Middelkoop wil waken voor een tweede zaak à la Erik O. Deze Nederlandse marinier zou ten onrechte hebben geschoten op een groep Irakezen, waarbij een dode viel. Hij werd door justitie vervolgd, maar vrijgesproken. Van Middelkoop: „Deze zaak kreeg een overdosis aandacht van justitie en de media. Uiteindelijk haalde het openbaar ministerie bakzeil. Zo’n gang van zaken moeten we nu zien te voorkomen.”

Is er bij Defensie een doofpotcultuur?
„Die is er geweest. Oud-minister Voorhoeve had er behoorlijk last van. Denk alleen aan de kwestie met het verdwenen fotorolletje in het drama van Srebrenica. In zekere zin begrijp ik die cultuur. Defensie is van huis uit een enigszins gesloten organisatie, omdat zij het monopolie over de zwaardmacht heeft. Toch is er veel verbeterd. Onze huidige minister van Defensie wordt bij het minste of geringste ter verantwoording geroepen in de Tweede Kamer. De top van Defensie beseft meer dan voorheen dat een doofpotcultuur grote politieke problemen zal veroorzaken.”

Bron: Reformatorisch Dagblad