Datum:           15 oktober 2014

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):
Voorzitter. Afgelopen maandag hebben wij zo'n elf uur lang met elkaar gesproken over dit nieuwe financiële toetsingskader en het is terecht dat wij daar lang en uitgebreid bij hebben stilgestaan. Voor mijn fractie heeft altijd vooropgestaan dat we moeten zoeken naar evenwichtige pensioenregels, dat wil zeggen evenwichtig over de generaties heen. Aan de ene kant moeten wij ervoor zorgen dat mensen die de pensioengerechtigde leeftijd al behaald hebben hun goede pensioen blijven krijgen en aan de andere kant moeten we ervoor zorgen dat de jongeren dat goede pensioen in het vooruitzicht hebben. Dan is de grote vraag natuurlijk waar dat evenwicht ligt.

Het bijzondere wil dat er na maandag best wel veel gebeurd is, misschien niet eens zozeer hier in de Kamer als wel in de wereld erbuiten. Ik noem bijvoorbeeld de rente op Nederlandse staatsobligaties die weer verder omlaag is gegaan. De beurzen hebben vandaag een heel wisselend en misschien wel wat verontrustend beeld laten zien. Dat is de situatie waarin we zitten en dan is het van het grootste belang dat wij zoeken naar stabiliteit in deze woelige tijden.

Het financiële toetsingskader biedt een deel van die stabiliteit voor ouderen door ervoor te zorgen dat er niet direct gekort gaat worden. Misschien komt het nieuwe ftk wel op een van de belangrijkste momenten, want ik durf mijn hand er niet voor in het vuur te steken dat niet toch weer op 1 januari forse kortingen hadden moeten plaatsvinden. Kan de staatssecretaris een indicatie geven van de manier waarop die kortingen kunnen uitvallen, ook gelet op de situatie van vandaag op de financiële markten?

De heer Omtzigt (CDA):
Ik vind dat een heel goede vraag en ik zou hem graag wat preciezer willen hebben. Wat doet het huidige kader voor een willekeurig fonds — dat wij bijvoorbeeld ABP kunnen noemen — en wat doet het nieuwe kader? Onder het huidige kader staat de dekkingsgraad van het ABP vandaag op 98 procentpunt en onder het nieuwe kader op 90. Ik schat in dat het onder beide kaders moet korten. Ik zou dat graag van de staatssecretaris willen horen, want de ChristenUnie vraagt om een zeer relevante vergelijking.

De voorzitter:
U stelt nu voor de tweede keer in heel korte tijd via de spreker een vraag aan de staatssecretaris. U gaat natuurlijk over uw eigen vragen, maar ik stel voor dat u zich beperkt tot de inbreng van de spreker.

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):
Ik wil die vraag best doorgeven aan de staatssecretaris als de heer Omtzigt dat graag wil. Ik wil er ook op wijzen dat wellicht onder beide kaders een korting moet plaatsvinden, maar dan uitgesmeerd over tien jaar. Dat scheelt toch een behoorlijke slok op een borrel, zo zeg ik tegen de heer Omtzigt. Dat is het goede van dit nieuwe ftk. De keerzijde van de medaille is echter dat aan de andere kant meer voorzichtigheid moet worden ingebouwd. We hebben een discussie gevoerd over de vraag of dat evenwichtig is geweest en we hebben geconstateerd dat we toch wel erg voorzichtig met de inhaalindicatie zijn geworden. Om die reden hebben wij een amendement ingediend om ervoor te zorgen dat de fondsen er in ieder geval goed voorstaan ten aanzien van de dekkingsgraad, dat zij al toekomstbestendig kunnen indexeren en dat er meer ruimte moet komen voor inhaalindexatie. Ik ben blij dat dit ook de instemming van de staatssecretaris heeft. Dat is een goede stap voorwaarts.

We hebben ook gesproken over de UFR. Ik heb de staatssecretaris goed verstaan en ik zal haar aan haar uitspraken houden. Zodra er meer duidelijkheid uit Europa komt over de UFR en Solvency II, kijken wij hier wat dat betekent voor onze pensioenfondsen. Ik ga ervan uit dat de staatssecretaris de Kamer op dat moment proactief zal informeren en ik hoop dat zij dit nog een keer kan bevestigen.

Over het strategisch beleggingsbeleid heb ik de motie van mevrouw Vermeij medeondertekend, omdat het belangrijk is dat er eenmalig een kans moet worden geboden om daar meer vrijheid in aan te brengen, uiteraard binnen alle kaders van risicobeheersing. We moeten ook kijken naar de betekenis hiervan met betrekking tot de derivaten.

Ik heb in het wetgevingsoverleg zelf nog een vraag gesteld over de risico-opslag bij staatsobligaties. Ik ben blij dat de staatssecretaris aangeeft dat de risico-opslag beperkt is op de Europese triple-A-staatsobligaties en ook op de Nederlandse staatsobligaties, die niet overal triple-A zijn maar soms ook AA-plus of wat dan ook. Die geldt daar niet. Ik heb echter ook gevraagd waarom dit alleen beperkt is tot de Europese triple-A-obligaties. Daar heb ik in de brief niet echt een antwoord op gekregen. Er staat in een zinnetje, en ik denk dat dat het antwoord is, dat er geen sprake is van een valutarisico. Is dat inderdaad de reden waarom dit alleen beperkt is tot de Europese? Ik wil daar toch iets meer antwoord op, want dit was een expliciete vraag van mij, die niet expliciet is beantwoord in de brief. Hopelijk kan de staatssecretaris daar dus iets uitgebreider op ingaan.

Voorzitter, ik zal mijn tien minuten niet volmaken. Ik kan u alvast geruststellen. We hebben goed gedebatteerd. We hebben gezocht naar een evenwicht. Ik denk dat we, met de aanpassingen die we hebben gemaakt vanuit de Kamer, tot een stelsel zijn gekomen waarin dit evenwicht gevonden wordt. Er moet mij nog wel van het hart dat ik het proces met alle lobbyorganisaties vrij bijzonder heb gevonden. Ik zeg dat niet vaak, maar dit keer wil ik het toch graag kwijt. Aan de ene kant zijn er heel veel zorgen geuit over dit stelsel, rechtstreeks en indirect. Dat is het goede recht van deze organisaties. Maar aan de andere kant werd in bijvoorbeeld een hoorzitting op de vraag "Wat wordt het: het oude of het nieuwe ftk? Waarvoor zou u kiezen?", geantwoord: het nieuwe ftk. Dan hoop ik ook dat al die partijen die ons behoorlijk bestookt hebben — terecht, nogmaals, want dat mogen zij — straks ook ruiterlijk durven toe te geven dat het nieuwe ftk beter is voor zowel jong als oud.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.