Datum:           1 juni 2016

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):
Voorzitter. Energiebesparing in gebouwen is niet alleen goed voor het milieu maar ook voor de economie, want het levert werk op in de bouw en het verlaagt op langere termijn de woonlasten. Een win-winsituatie dus. Ondanks alle subsidies en aangepaste regelgeving worden de doelstellingen uit het energieakkoord, namelijk gemiddeld energielabel A in 2030 en energieneutraal in 2050, in het huidige tempo niet gehaald. Wat gebeurt er met de al ingediende moties? Hoe wil de minister bereiken dat niet alleen de koplopers aan de slag gaan, maar dat gebouwen massaal worden verduurzaamd?

Mijn collega Dik-Faber heeft nog een aangehouden motie om het bouwbesluit aan te scherpen, zodat alle nieuwe woningen al vanaf 2018 bijna energieneutraal zijn. Dat is de eerste slag die we kunnen maken. We doen het al voor overheidsgebouwen. Waarom dan voor woningen wachten tot 2020, terwijl het technisch en financieel nu al kan? De motie was aangehouden en wordt opnieuw in stemming gebracht.

De minister wil naar aanleiding van een aangenomen motie van de ChristenUnie geen strengere regels voor verduurzaming bij het verbouwen van de woning. Een verbouwing is echter juist hét moment waarop simpel verduurzamingswinst kan worden geboekt. Veel mensen kiezen nog steeds voor de goedkoopste dakkapel, terwijl voor iets meer geld betere isolatie wordt bereikt en dus energie wordt bespaard. Is de minister bereid te onderzoeken bij hoeveel verbouwingen geen of te weinig verduurzamingsmaatregelen worden genomen? Waarom sluit de minister op dit punt geen convenant met de bouwsector? We moeten bij een verbouwing gelijk de eerste winst pakken die er te pakken valt.

Ik kom op de koopmarkt. Slechts 11% van de woningen heeft label A en ruim 70% heeft label C of lager. Het animo om te verduurzamen is ook erg laag: slechts 1% van de woningbezitters heeft die plannen voor het komende jaar. Eigenaren hikken onder andere nog steeds aan tegen de financiering. Het kabinet bekijkt momenteel het aan energieleveranciers opleggen van besparingsverplichtingen. Het wil hiervoor tenders uitschrijven waarop de energieleveranciers kunnen inschrijven. De energieleveranciers moeten huiseigenaren dan aanzetten tot energiebesparing. Is de minister bereid in overleg te gaan met de hypotheekverstrekkers, zodat nieuwe hypotheken zo veel mogelijk vergezeld gaan van financiering voor verduurzaming? Waarom bijvoorbeeld ook niet een tender uitschrijven voor banken of hypotheekverstrekkers? Een verhuizing is het moment om extra maatregelen te nemen. Men is dan vaak toch al aan het verbouwen en kan dan meteen ook de verduurzaming meenemen. Hoe staat het met de uitvoering van de motie over gebouwgebonden financiering van energiebesparingsmaatregelen? Die motie was naar ik meen door de ChristenUnie en ook door GroenLinks ingediend.

Het gaat na wat aanpassingen iets beter met het Nationaal Energiebespaarfonds, maar het loopt, eufemistisch gezegd, nog niet bepaald storm. Van de 300 miljoen euro ligt er nog 240 miljoen euro op de plank. De minister denkt dat dat komt omdat veel mensen besparingen met eigen spaargeld financieren. Zou het niet simpelweg aan het rentepercentage kunnen liggen? Dat werd zojuist ook al gememoreerd. Veel gemeenten bieden een eigen duurzaamheidslening aan, waarbij de rente veel lager ligt dan bij het Nationaal Energiebespaarfonds, bijvoorbeeld op zo'n 1%. Kunnen we bekijken hoe we het geld toch nog voor het doel kunnen besteden, bijvoorbeeld door samenwerking met andere overheden? Kan de minister meer krachten bundelen om het fonds goed te benutten?

Momenteel heeft nog geen kwart van de huurwoningen label B, terwijl het doel is om in 2020 gemiddeld label B te halen. Wat doet de minister om dit doel te halen? Ik heb vorige week in het algemeen overleg over de Woonvisie aangegeven dat we moeten bekijken of we de passendheidsnorm op de woonlasten kunnen toepassen. Het kan een drempel zijn om woningen te verduurzamen, omdat men dan niet meer voor de passendheidsnorm in aanmerking komt. Is de minister daartoe bereid?

De berekening van de energie-index is aangepast en dat leidt ertoe dat veel woningen slechter scoren. De corporatiesector pleit voor aanpassing van de doelstelling van gemiddeld label A in 2020. Dat begrijp ik. De ChristenUnie daagt de minister uit er een schepje bovenop te doen en met extra maatregelen te komen, zodat de doelen ondanks de strengere rekenmethode toch worden behaald. Dan zetten we een stap in de goede richting. Is de minister daartoe bereid?

Ik kom bijna tot een afronding. De minister ziet niets in een motie van mij en de heer De Vries voor een wettelijke verplichting om alle sociale huurwoningen in 2035 te verbouwen tot nul op de meter. Hij verwijst daarbij naar lokale afspraken. Ik snap dat niet. De corporaties halen de afspraken voor verduurzaming niet. Waarom past de minister wel landelijke verplichtingen toe voor bijvoorbeeld betaalbaarheid, de passendheidstoets, maar niet voor duurzaamheid?

De minister gaat in zijn beantwoording ook niet in op mijn stelling dat moet worden voorkomen dat suboptimaal in label B wordt geïnvesteerd als een sprong naar nul op de meter bij een woning efficiënter is. Als de minister 2035 niet haalbaar vindt, wat vindt hij dan wel haalbaar? Er is een strengere stok achter de deur nodig. Ik sta open voor andere suggesties om dat te regelen, maar ik wil de ambitie er nog wel inhouden.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl