Bijdrage Stieneke van der Graaf aan een algemeen overleg met minister Dekker voor Rechtsbescherming

Kamerstuknr. 24557

Mevrouw Van der Graaf (ChristenUnie):
Dank u wel voor het woord, voorzitter. Kinderen kunnen moeiteloos gokken. De toezichthouder greep nooit in. Illegale goksites betaalden €890.000 aan boetes niet. In heel Nederland is er geen winkelstraat waar niet illegaal gegokt wordt. "Goksites legaal in 2020." "Een nieuwe groep gokverslaafden kan ontstaan." "Gokelementen in games kunnen kinderen in de problemen brengen." "Holland Casino vist naar vers bloed." Dit is zomaar een greep uit de berichten die het afgelopen jaar in de media zijn verschenen, zelfs kort geleden nog. Hieruit ontstaat het beeld dat we het in Nederland niet op orde hebben — illegaal gokken wordt aangeboden, minderjarigen worden niet goed beschermd — en dat terwijl de nieuwe wet niet eens in werking is getreden. Dit baart de ChristenUnie enorm grote zorgen en daarom is het goed dat we hier weer over spreken. Ook de toezichthouder greep niet in.

Voorzitter. Ik heb een aantal vragen voor de minister, te beginnen bij de gokelementen in games; de SP vroeg er ook al naar. Moeten we onze wetgeving niet aanpassen en net zoals in België de gokelementen in die games verbieden? Dat is ook in de FIFA-zaak gebeurd.

Voorzitter. De Kansspelautoriteit was al sinds 2016 op de hoogte van het feit dat goksites geen effectieve leeftijdscontroles doen, maar legde daarvoor nooit boetes op. Zo konden minderjarigen worden bereikt. Uit een brief van de minister maak ik op dat dit ook niet met terugwerkende kracht is gebeurd. Zelfs tot 1 januari 2020 worden hiervoor geen boetes opgelegd. Wat is dit? Waarom handhaaft de Kansspelautoriteit niet?

Voorzitter. Ik vraag me af of de afstand tot de sector wel groot genoeg is. Praat de Kansspelautoriteit niet te veel met de illegale gokpartijen en te weinig met de partijen die wel vergund zijn? Graag een reactie van de minister.

Voorzitter. Ik noemde de Toto al even. Uit het antwoord op mijn Kamervragen van gisteren constateer ik dat ten minste één Totomailing, die van de KNVB, daadwerkelijk naar minderjarigen is gestuurd. Welke sanctie volgt daarop, vraag ik de minister.

Voorzitter. Ik wil graag aandacht vragen voor de reclames die minderjarigen bereiken. Volgens mij moeten we ernaartoe dat we het tijdvenster van de reclames, dat nu tot 19.00 uur is — vanaf het Jeugdjournaal kun je reclames krijgen — oprekken tot 21.00 uur, waarmee we aansluiten bij de drank- en horecawetgeving en bij de drankreclames. Het mag duidelijk zijn, de ChristenUnie wil liever helemaal geen reclames, maar dit zou een belangrijke stap zijn. Graag een reactie van de minister.

Voorzitter. De minister heeft de Universiteit van Amsterdam opdracht gegeven om hiernaar onderzoek te doen. Ook zij geven aan dat dit een effectieve maatregel zou kunnen zijn om minder minderjarigen te bereiken. De onderzoekers doen nog een aantal voorstellen, waar ik graag een reactie op wil. Zij zeggen dat de norm nu redelijk open is. Reclames mogen zich niet richten op minderjarigen. We kunnen deze norm strenger maken, bijvoorbeeld door ook reclames te verbieden op websites en rond programma's waarvan een substantieel deel, 25% of meer, van de bezoekers minderjarig is.

De voorzitter:
Voor u verdergaat, mevrouw Van der Graaf: er is een interruptie van de heer Van Gent van de VVD.

De heer Van Gent (VVD):
Ik deel de zorgen als het gaat om minderjarigen. Dat moeten we absoluut voorkomen. Maar het is natuurlijk ook van belang dat we de grote illegale sector via een kanalisatie naar de legale sector brengen. U schetst dat u eigenlijk helemaal geen reclame wil. Hoe kunnen we dan die grote illegaliteit die er nu bestaat stroomlijnen? Hoe kunnen we dan bereiken dat men bekend wordt met de legale sites, waar we ze natuurlijk liever hebben dan bij de illegale aanbieders?

Mevrouw Van der Graaf (ChristenUnie):
Omdat de ChristenUnie nooit voorstander is geweest van het legaliseren van het illegale aanbod. Daarover verschillen wij van mening met de VVD, dat is duidelijk. Maar er komt een wet en het wordt legaal. Destijds hebben wij bij de wetsbehandeling erop gewezen dat er ernstig getwijfeld wordt aan die kanalisatie die mensen naar het legale aanbod moet leiden. Ook de Raad van State heeft daar in het wetstraject op gewezen.

De heer Van Gent (VVD):
Ik weet dat we daarover van mening verschillen. Maar u bent het toch hopelijk wel met mij eens dat we de grote illegaliteit die er nu bestaat met het onlineaanbod, moeten voorkomen? Dan is het toch beter om inderdaad de legale mogelijkheden te benutten? Want er is nu klaarblijkelijk een grote behoefte aan onlinegokken. Dat blijkt wel uit die grote illegaliteit. Is het dan niet beter om het door het te legaliseren — daar hoort ook reclame bij — te kanaliseren?

Mevrouw Van der Graaf (ChristenUnie):
De ChristenUnie is er niet van overtuigd dat kanalisatie werkt. Dat geven deskundigen ook aan. Daarin heeft de VVD uiteindelijk een andere keuze gemaakt. Wij waren nooit voor legalisatie. En moeten we de illegale sector aanpakken? Jazeker, maar ik heb net, met alles wat er in het afgelopen jaar in het nieuws is geweest, al aangegeven dat we nu al de vergunde sector niet kunnen aanpakken. We dweilen dus nu al met de kraan open. Wat als straks die nieuwe wet in werking treedt? Zouden we het dan wél aankunnen? We moeten er alles aan doen. Dat ben ik met de heer Van Gent eens. Het zou ook goed zijn als de Kansspelautoriteit meer ruimte en meer menskracht krijgt. We moeten er alles aan doen.

De voorzitter:
Ik stel voor dat u uw betoog vervolgt.

Mevrouw Van der Graaf (ChristenUnie):
Voorzitter. Dan haal ik even het volgende punt aan. Misschien herinnert u het zich nog wel. Wie had het er niet over? Richting de jaarwisseling vorig jaar was er de knalplanga, de vuurwerkbril, om mensen te beschermen tegen de gevolgen van knalvuurpijlen. Dat was een geweldig succesvolle reclamecampagne van het ministerie van Infrastructuur met rapper Donnie — echt geweldig! De doelgroep die bereikt moest worden? 15 tot 24-jarigen, precies de doelgroep die we níét zouden mogen bereiken met reclames voor kansspelen. Hoe kan het dan dat dit soort artiesten, die een grote groep minderjarigen aanspreken, die kinderen aanspreken, worden ingezet voor gokreclames? De minister heeft al aangegeven dat hij het voor individuele sporters niet mogelijk gaat maken om reclames te maken voor gokwebsites en gokbedrijven, maar zouden we dat niet ook moeten regelen voor influencers, populaire mensen, artiesten, mensen die rolmodellen zijn voor jongeren? Volgens mij moeten we ook die kant op. Graag een reactie van de minister.

De voorzitter:
Dank u wel.

Meer informatie