Datum:           11 september 2014

De heer Segers (ChristenUnie): Voorzitter. Dat stemmen nogal eens misgaat, ook als er niet elektronisch wordt gestemd, hebben wij in Alphen aan den Rijn gezien. Daar bleken forse verschillen tussen de verschillende lijsten te zijn. Dat toont aan dat er geen waterdicht systeem is. Dat geldt ook voor elektronisch stemmen. Dat is mijn eerste van vijf korte punten. Ik heb ook waardering voor het werk van de commissie-Van Beek. Ik wil de Minister aanmoedigen om haast te maken. Misschien kan hij het tijdpad nog iets preciseren. Ik zie 2014 en 2015 langskomen, maar wanneer wordt het echt ingevoerd? Wanneer zijn wij af van het eindeloze wachten, tot diep in de nacht, tot de uitslag bekend is? Wij doen een warme aanmoediging om hier werk van te maken. Wij zijn het eens met het uitgangspunt dat het papieren proces leidend moet zijn, want dat is controleerbaar. Wij geven dus steun aan de oplossingsrichting. Over het risico van schending van het stemgeheim door het afluisteren van de apparatuur wordt gezegd dat het acceptabel is. Je kunt een risico alleen acceptabel verklaren als je weet hoe groot het is. Dus hoe groot is dat risico? Hoe groot is de kans dat het op dat gebied misgaat?

Mijn tweede punt is elektronisch stemmen vanuit het buitenland. Net als collega Taverne ben ik een ervaringsdeskundige. Ik woonde in Caïro. Als je weleens een postkantoor in Caïro van binnen hebt gezien, dan weet je dat het een klein wonder is dat een brief uit Nederland allereerst aankomt. Als de brief terug ook nog eens in Nederland aankomt, dan is dat opnieuw een klein wonder. Ik heb destijds ook via internet mogen stemmen. Dat was wel heel gemakkelijk en heel snel. Ik begreep dat dat niet leidt tot een significant hogere opkomst, maar goed, dat was mijn zeer persoonlijke ervaring. Het zou heel mooi zijn als de test waar collega Taverne om vraagt, mogelijk is.

Daar heb ik nog een andere vraag bij. Er komt een vorm van permanente registratie om het toch een beetje gemakkelijker te maken. Tegelijkertijd gaat het om een groep die nogal dynamisch is, die nogal eens verhuist. Dat geldt zeker voor expats die voor een groot bedrijf werken. Die verhuizen van het ene land naar het andere. Dan zou die registratie op zijn minst digitaal geüpdatet moeten kunnen worden. Wellicht zou dat kunnen via DigiD; ik weet het niet. Het zou echter heel gemakkelijk zijn en wat soepeler gaan als je de adresgegevens bijhoudt.

Ten derde wil ik aandacht vragen voor heel prozaïsche kleine ergernissen of problemen rond stemmen. Ik wil het hebben over twee groepen. Ik heb een brief gekregen van een persoon die in het stembureau zat. Hij schreef: ik heb een heel vervelende ervaring gehad met een oudere persoon, een bejaarde. Zij had een verlopen rijbewijs en verlopen paspoort. Die had ze niet meer verlengd. Daar was ze echt te oud voor. Zij wilde heel graag stemmen. Men wist waar ze woonde en wie ze was. Zij kwam terug met allemaal pasjes waaruit bleek dat ze was wie ze zei te zijn, maar uiteindelijk mocht ze niet stemmen. Heeft de voorzitter van het stembureau niet een vorm van discretionaire bevoegdheid om in zo’n context te zeggen: maar natuurlijk mag u stemmen? Het was heel frustrerend voor die persoon dat ze niet kon stemmen terwijl ze dat heel graag wilde. De tweede groep waar ik mails over heb gekregen zijn mensen met een geestelijke beperking die mogen stemmen maar die soms een beetje hulp nodig hebben. In zo’n geval mag niet iemand mee het stemhokje in. Dat was ook een grote frustratie. Nou las ik dat er mogelijk symbolen of foto’s komen. Dat zou helpen, maar is dat afdoende? Ik wil in ieder geval aandacht vragen voor deze groep. Kunnen wij voor hen de drempel zo laag mogelijk maken?

Ik kom op mijn vierde punt. Dank voor de brief over de vertegenwoordiging van overzeese gebiedsdelen in het nationaal parlement. Ik heb daar bij de begroting aandacht voor gevraagd. De Minister heeft toen toegezegd een inventarisatie te maken. Dat heeft hij keurig gedaan – dank daarvoor – maar vervolgens is de vraag: wat vinden wij daarvan? Volgens de Minister is het verschil dat ons systeem geen districten heeft en veel andere landen wel. Dan kun je heel gemakkelijk een district toewijzen aan overzeese gebiedsdelen. Het gaat mij er niet om direct een oplossing te bespreken, als wel om het probleem op tafel te leggen. Wordt de gebrekkige representatie van de BES-eilanden in het nationale parlement hier, op de BES-eilanden ook als een probleem ervaren? Als dat niet zo is, dan zijn wij heel snel uitgesproken. Als dat wel zo is, dan zou ik graag willen doordenken over een mogelijke oplossing. Ik heb destijds als suggestie gezegd: het 151ste Kamerlid. Ik sta open voor een betere suggestie, maar laten wij eerst eens heel secuur kijken naar het probleem. Andere landen hebben dat probleem gezien en het zo opgelost. Is er een probleem?

Over de Europese partijen kan ik heel kort zijn. Ik sluit mij aan bij collega Bisschop. Dank voor de inzet van de Minister, maar ik heb een heel simpele vraag. Wat zijn de gevolgen van wat nu voorligt, voor de huidige Europese partijen waar de verschillende partijen bij aangesloten zijn zoals ze hier achter de tafel zitten en elders in parlementen vertegenwoordigd zijn? Wat zijn de gevolgen van die regelgeving voor de huidige Europese partijen?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.