Datum:           15 juni 2016

De heer Segers (ChristenUnie):
Mevrouw de voorzitter. Dit kabinet presenteerde bij Prinsjesdag een begroting vol gaten. De minister van Veiligheid en Justitie dreigt een Hansje Brinker te worden, alleen zitten in de begroting meer gaten dan de minister vingers heeft. De Voorjaarsnota komt slechts met 49 miljoen extra voor de politie. Dat geld is allemaal voor de vluchtelingenopvang en niet voor al de andere taken van de politie. Er komt niets voor de rechtspraak, waar grote gaten vallen, en niets voor het Openbaar Ministerie. De minister laat gaten ontstaan. Ondertussen suggereren hij, het kabinet en de coalitiepartijen dat ze die volgend jaar pas gaan vullen. In de media kiest de coalitie de vlucht naar voren met een belofte van 300 miljoen extra voor volgend jaar. De Kamer weet echter nog van niets. Dus mijn eerste vraag is of die berichten kloppen. Ondertussen worden de problemen van dit jaar echter niet opgelost.

Dit debat heeft een lange aanloop. Het begon bij Prinsjesdag. De begroting van Veiligheid en Justitie voor 2016 was een houtje-touwtjebegroting. Er kwam een waarschuwing van de oppositie. Zij vond het onverantwoord. Oppositiebreed, in de breedte van de Kamer, zijn er zorgen geuit over de ingeboekte opbrengsten van wetsvoorstellen die geen steun in de Eerste Kamer zouden krijgen, en over de tekorten bij de politie, het Openbaar Ministerie, de rechtbank en het NFI. In november was het debat met de minister over de begroting. De minister sprak geruststellende woorden, maar er moesten moties worden aangenomen van de oppositie: los de problemen bij de Voorjaarsnota op. En de minister deed uitspraken in de Kamer dat hij bij knelpunten strijdvaardig zou zijn bij de Voorjaarsnota. De oppositie ging alleen akkoord met de begroting na aanvaarding van de moties.

Daar kwam overheen dat in het voorjaar de topmannen van de strafrechtketen, van de veiligheidsketen, de noodklok luidden. Topmannen van politie, justitie en rechtspraak luidden de noodklok. Bolhaar van het Openbaar Ministerie: op termijn moet er 40 miljoen bij. Rechtbanken, de heer Bakker: op termijn moet er 50 miljoen bij. De heer Akerboom van de politie: op termijn moet er 300 miljoen bij willen we het politieapparaat overeind kunnen houden. De belofte die aan de oppositie is gedaan, werd in maart bij het Brusseldebat nog eens een keer bevestigd door de minister-president. Hij zei: ik versta natuurlijk heel goed het signaal. Dat was na de motie die is ingediend met als eerste ondertekenaar collega Buma. Deze motie adresseerde precies deze problemen. En wat zei de minister-president? Ik versta natuurlijk heel goed het signaal en dat signaal weerspiegelt ook de conclusies van de minister van Veiligheid en Justitie over de begroting voor 2016. Hij beschouwde het debat en de motie als verdere aansporingen. Maar de belofte die is gedaan in november en in maart is niet ingelost. Vanmorgen kwamen daar de berichten uit De Telegraaf nog overheen, waarin staat dat er een nieuwe tegenvaller is van 53 miljoen. Ook daarop hoor ik graag de reactie van de minister. Wat hebben we nu nodig? De politie heeft meer dan 130 miljoen nodig, het Openbaar Ministerie 20 miljoen, de rechtspraak 30 miljoen. En daarbij komen nu de nieuwe tegenvallers.

Dit debat gaat niet over de lange tenen van de oppositie. Dit debat gaat over de veiligheid van burgers. Wat gebeurt er als we niets doen? Dan is het maar zeer de vraag of alle rechtbanken open kunnen blijven, terwijl dat wel een harde eis van de Kamer was. Ondertussen zien we dat het aantal aangiftes afneemt, dat 20% van de aangiftes direct in de prullenbak verdwijnt. Er vallen gaten: in de aanpak van zware criminaliteit en in de aanpak van kinderporno en mensenhandel, zaken die niet altijd via aangiften maar ook door eigen speurwerk worden ontdekt. Zaken blijven liggen. Dit jaar zijn er 20% minder mensenhandelzaken aangebracht, niet omdat er minder mensenhandel is, maar omdat er minder geld is om er wat tegen te doen. Er vallen gaten. Ontslagen, dreigende ontslagen bij politie, OM en rechtspraak: het is allemaal niet denkbeeldig, want het geld moet ergens vandaan komen. Als er niets gebeurt, worden er mensen weggestuurd.

De broodnodige werving van nieuwe agenten vanwege de vergrijzing van het politiekorps dreigt in het slop te raken. De niet begrote kosten die de politie heeft gemaakt rond MH17 en het EU-voorzitterschap worden niet vergoed. Extra kosten die zijn gemaakt om mensensmokkel te kunnen bestrijden, worden niet vergoed. Extra geld voor de pensioenen van politieagenten wordt niet vergoed. Geld om te investeren in het sneller oppakken en berechten van daders wordt niet vergoed. En ondertussen zegt de Algemene Rekenkamer dat er sprake is van structurele onderfinanciering van de rechtspraak sinds 2010, waardoor rechters minder tijd hebben om zaken goed voor te bereiden.

Ik maak me grote, grote zorgen. Het is een heel dreigend beeld. De rechtsstaat is hier in het geding. Dat mensen recht wordt gedaan, dat burgers beschermd worden en dat kwaad wordt gestraft, is hier in het geding. Wat hier op het spel staat, is een kerntaak van de overheid: recht doen en burgers veiligheid bieden.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.