Het was een goede week voor pooiers en mensenhandelaren. Aan de inspanningen van actrices als Meryl Streep, Kate Winslet, Emma Thompson en Lena Dunham, de Amerikaanse oud-president Carter en tal van feministische organisaties heeft dat niet gelegen. Allemaal probeerden ze Amnesty op andere gedachten te brengen. Toch nam de internationale mensenrechtenorganisatie deze week een desastreuze afslag in het debat over prostitutie. De organisatie strijdt voortaan voor legalisering van prostitutie. Ze denkt daarmee prosti­tuees te helpen, maar dient daarmee ondertussen vooral ook de belangen van mensenrechtenschenders.

misvatting

De belangrijkste misvatting van Amnesty is dat legalisering van prostitutie helpt om de massale mensenrechtenschendingen in de prostitutie te stoppen. Daar ken ik in ieder geval geen enkel bewijs voor. Na vijftien jaar gelegaliseerde prostitutie in Nederland is van een afname van mensenhandel geen spoor te bekennen. Sterker nog, er zijn sterke aanwijzingen dat de misstanden sinds de legalisering zijn toegenomen. Het aantal geregistreerde gevallen van mensenhandel met als gevolg uitbuiting in de seksindustrie stijgt fors. In 2014 waren het er 1026. Het Openbaar Ministerie gaat ervan uit dat een schokkend percentage van 70 procent van de vrouwen in de raamprostitutie, daar onvrijwillig werkt. Hulpverleners schatten dat aantal zelfs op 70 tot 90 procent. Precies onderzoek naar de omvang van mensenhandel en dwang in de prostitutie is, ook in de legale branche, moeilijk te doen. Maar deze cijfers en percentages zijn een duidelijke aanwijzing dat het flink mis is in de prostitutie. Ondanks de legalisering zitten in Nederland heel veel vrouwen, onder verschrikkelijke omstandigheden gevangen in de prostitutie. ­Nederland is het levende bewijs dat de politiek die Amnesty nu voorstaat, alles­behalve zaligmakend is. Integendeel.

klant beschermd

Het standpunt van Amnesty wekt in het bijzonder verbazing omdat het zich niet alleen op decriminalisering van prostituees richt. Ook de ‘klant’ wordt nadrukkelijk in bescherming genomen. Volgens Amnesty omdat strafbaarstelling van de klant de prostituee kwetsbaar maakt voor schendingen.

Daarmee gaat de organisatie echter voorbij aan internationale ontwikkelingen. Nederland is niet het enige land waar mensenhandel nauw met de legale sector blijkt te zijn verweven. Ook in landen als Duitsland en Frankrijk wordt die keerzijde pijnlijk duidelijk. Steeds meer beleidsmakers zijn daarom op zoek naar manieren om mensenrechtenschendingen beter te kunnen aanpakken en barriéres op te werpen tegen georganiseerde criminaliteit en mensenhandel.

In dat kader wordt met interesse naar Zweden gekeken, waar de klant van een prostituee strafbaar is, maar de prostituee zelf niet. Dat Zweedse model maakt het mensenhandelaars en georganiseerde criminaliteit een stuk moeilijker en beschermt ondertussen nadrukkelijk de prostituee. Zij hoeft niet bang te zijn voor vervolging en kan daarmee niet onder druk worden gezet door pooiers.

Van een toename van mensenrechtenschendingen in dit model, zoals Amnesty vreest, is geen bewijs. Dus waarom hooghartig het Zweedse model uitsluiten? Het is alleen zinnig dat te doen als er een overduidelijk bewijs is dat prostituees slechter en mensenhandelaren daar beter af zijn. En dat bewijs heb ik nog niet gezien.

betere zorg

Voor een organisatie als Amnesty zou iedere visie op prostitutie moeten gaan over het minimaliseren van het aantal slachtoffers en mensenrechtenschendingen. Vanuit een gedeelde verlegenheid over wat de beste aanpak van gedwongen prostitutie is, had Amnesty kunnen volstaan met een pleidooi voor betere zorg voor slachtoffers en intensievere strijd tegen mensenhandel. Maar merkwaardig genoeg wil het de legalisering van prostitutie nu als dé oplossing omarmen.

Het lijkt er sterk op dat Amnesty zich in de afgelopen tijd om de vingers van de sekswerkerslobby heeft laten winden. Dat is in ieder geval de kritiek van feministe Julie Bindel, die in een fel opiniestuk in de Britse krant The Guardian vorige week stelde dat Amnesty niet heeft gesproken met organisaties die tegen legalisering zijn. Dat is onbegrijpelijk en een mensenrechtenorganisatie onwaardig. De vele slachtoffers van mensenhandel en dwang in de prostitutie verdienen beter.

Dit opinieartikel verscheen ook in het Nederlands Dagblad en op Jalta.nl