Maar nu er inderdaad een permanent noodfonds, het ESM, wordt opgezet, dan moet het fundament deugen. Daarover hebben wij grote zorg. Die zorg is niet van gisteren of eergisteren, maar dateert al van vorig jaar.

motie

Eerder dit jaar stemde een meerderheid van de Kamer in met een motie van de ChristenUnie waarin werd gesteld dat het budgetrecht van het parlement en de externe accountantscontrole een stevige verankering in het ESM-verdrag moet krijgen.

Los van het feit dat de ChristenUnie hierin consistent is geweest, staan wij ook niet alleen in de zorg over het ESM. Zo velde de Raad van State een kritisch oordeel omdat ‘controlemechanismen ontbreken zoals die verwacht mogen worden bij een permanent stabiliteitsmechanisme van deze omvang’. Ook legt de Raad de vinger bij de gebrekkige democratische controle op het ESM.

Rekenkamer

Ook de Algemene Rekenkamer is kritisch. De Rekenkamer oordeelt dat er onvoldoende onafhankelijke controle op de effectiviteit van de besteding van het ESM-geld plaatsvindt. En dan gaat het over de besteding van – om te beginnen – maar liefst 40 miljard euro Nederlands belastinggeld. Dat bedrag staat gelijk aan de omvang van wat we jaarlijks aan onderwijs en veiligheid uitgeven. Als we nu al weten dat de controle op de besteding niet deugt, dan rest ons één ding en dat is die controle verbeteren. Nu het nog kan.

Het ESM-noodfonds is permanent. Toetreden is mogelijk, uittreden niet. Bij ratificatie is er geen weg terug en stellen we onherroepelijk en onvoorwaardelijk 40 miljard ter beschikking van het ESM.

draagvlak

De parlementaire betrokkenheid en de verantwoording, moeten goed geregeld zijn. Dat is een cruciale voorwaarde voor het draagvlak van de euro onder de Europese bevolking. Als Nederlandse burgers niet meer in staat zijn om via de parlementaire democratie hun eigen minister van Financiën ter verantwoording te roepen over de besteding van 40 miljard belastinggeld, dan kan dat op termijn zelfs bedreigend zijn voor de hele Europese samenwerking die ons ook het nodige goeds heeft opgeleverd.

De Raad van State sprak de hoop uit dat de onvolkomenheden in het ESM-verdrag na verloop van tijd zullen worden gerepareerd. De koninklijke weg was geweest dat dat nu direct bij de aanvang van het ESM was gedaan. Dat was ook de inzet van de ChristenUnie deze week.

Arie Slob, voorzitter Tweede Kamerfractie
Gepubliceerd in het Nederlands Dagblad van 24 mei.