De zelfstandigenregeling biedt mensen met een WW-uitkering de gelegenheid om met behoud van uitkering een eigen bedrijf te starten. Misbruik van de regeling in de jaren 2004 – 2006 was voor het UWV aanleiding om in de jaren 2007 – 2009 de regeling streng te handhaven. Zo’n drieduizend zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) werden daardoor geconfronteerd met terugvorderingen en boetes. De Nationale Ombudsman heeft nu geconstateerd dat casemanagers van het UWV zelf schuldig zijn geweest aan de nonchalante wijze waarop in het verleden met de regeling is omgegaan. Vervolgens werden er door het UWV strenge handhavingsacties uitgevoerd waardoor veel beginnende ZZP’ers werden getroffen.

De ombudsman oordeelt hard over het UWV: de voorlichting was niet eenduidig, de handhaving was onevenredig hard. Omdat hij met het UWV geen afspraken kon maken over praktische oplossingen, heeft Brenninkmeijer zijn aanbevelingen naar de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en naar de Tweede Kamer gestuurd. Cynthia Ortega vindt dat het rapport roept om een hard ingrijpen van de minister bij het UWV. ,,De startersregeling biedt mensen met een WW-uitkering de mogelijkheid om vanuit een redelijk stabiele situatie een onderneming te starten. Hiermee wordt vooral in de beginperiode een stukje onzekerheid weggenomen waardoor iemand meer onbevangen het ondernemerschap op zich kan nemen. Het is wrang dat duizenden gebruikers van de regeling nu te horen hebben gekregen dat ze hebben gefraudeerd en dat ze grote bedragen moeten terugbetalen.’’

Toen Ortega de zaak onlangs aankaartte in een overleg met de minister over evaluatie van de startersregeling, wilde het UWV nog niet oude dossiers opnieuw gaan beoordelen omdat het onderzoek van de ombudsman nog niet was afgerond. Die herbeoordeling moet nu met de grootst mogelijke spoed en zorgvuldigheid worden uitgevoerd, vindt Ortega. Daarbij moet de bewijslast bij het UWV gelegd worden in plaats van bij de ‘verdachte’ burgers: ,,Ik hoor van mensen dat ze het gevoel hebben dat het UWV bij hoorzittingen en rechtszaken het hele proces probeert te frustreren. Het vertrouwen van de burger in de overheid wordt daardoor beproefd, en die rechtszaken kosten de gemeenschap nog veel geld ook. Het UWV heeft een zware verantwoordelijkheid naar goede, ondernemende burgers die nu onder de kwaden hebben moeten leiden.’’